De oudste gevangenis van Nederland (1822), de Blokhuispoortgevangenis in Leeuwarden, wordt straks volledig op basis van duurzame energiebronnen verwarmd. In samenwerking met het ministerie van OCW investeert eigenaar BOEi ca. € 3,5 miljoen in een biomassacentrale. De gemeente Leeuwarden levert de biomassa. Ongeveer 75% van al het snoei-afval uit de gemeente is hiervoor nodig. BOEi, gespecialiseerd in het restaureren en herbestemmen van cultureel erfgoed, heeft hiervoor een voor Nederland uniek plan uitgewerkt.
De Blokhuispoort wordt in de komende jaren herbestemd tot onder meer horeca, kantoren, ateliers, bibliotheek en hotel en zal in 2018 de hotspot zijn van de Europese Culturele Hoofdstad.
Minister Bussemaker stelde in een speciale bijeenkomst in de Hermitage in Amsterdam op 2 september de subsidie beschikbaar. Het gaat om € 2,5 miljoen die speciaal bedoeld is om monumenten te verduurzamen. Dit geld is beschikbaar gekomen naar aanleiding van het SER akkoord van september 2013 waarin afspraken zijn gemaakt door het Rijk en maatschappelijke partijen over duurzame economische groei en energiebesparing. Tot dit jaar gebruikte de Blokhuispoort nog ongeveer € 200.000 aan gas om aan de warmtevraag te voldoen.
De investering wordt gebruikt om biomassa-verwarmingsketels te plaatsen. De bestaande verdeelinstallatie, zoals leidingen en radiatoren, die nog dateert uit de vorige eeuw voldoet prima en wordt behouden. Verder wordt geïnvesteerd in ‘slimme’ radiatorknoppen en een bunker voor de opslag van biomassa in de oude historische kelders. Eerst vervoeren vrachtwagens de biomassa, maar op termijn moet dat over het water gaan plaatsvinden. Tenslotte worden nog zonnecollectoren geplaatst, voor het ‘voorgloeien’ van de installatie. De verwarming van een monumentaal gebouw is lastiger vanwege de trage massa en de sterke wisseling in (buiten)temperaturen die tegenwoordig met name in het voorjaar het verwarmen ‘een hollen en stilstaan maakt’.
Directeur Arno Boon: ‘BOEi zet met deze investering een grote en beslissende stap en daarmee de toon in het restaureren en herbestemmen: monumenten moeten niet alleen bewaard worden maar ook op lange termijn exploitabel zijn. Daar hoort een bescheiden energierekening voor de huurders van BOEi bij.’
Wethouder Henk Deinum van de gemeente Leeuwarden: ‘Met de herbestemming van de Blokhuispoort door BOEi blijft een belangrijk monument voor Leeuwarden behouden. De verduurzaming van de Blokhuispoort is hierin een belangrijke stap.’
Naast de gemeente is de provincie Friesland de derde belangrijke financier van de herbestemming van 16.000 m2 rijksmonument die in totaal ca. € 25 mln. gaat kosten. De Blokhuispoortgevangenis is eind 2014 door BOEi van het Rijk gekocht en was daarvoor al 6 jaar in gebruik als creatieve broedplaats.