Provincie Utrecht geeft advies over ondernemen in erfgoed: landgoed Remmerstein wil kostendekkend draaien

Het expertteam bij Remmerstein. Foto: Annelou Evelein

In de bossen bij Rhenen ligt Remmerstein, een eeuwenoud landgoed. De heer Philipse liet op deze plek in 1912 een landhuis bouwen. De locatie was gekozen naar de wens van zijn echtgenote: “Ik wil een plek waar het bos als een warme shawl in mijn nek ligt.

“Dat was mijn overgrootmoeder,” vertelt Annelou Evelein, de huidige eigenaresse van Remmerstein. Zij nam met zes familieleden de taak op zich om hun familielandgoed in oude luister te herstellen. Het is een prachtig, maar complex landgoed, met onder andere rijksmonumenten en een historische terrassentuin van Tersteeg. De centrale vraag van de familie: hoe kan het landgoed draaien en welke gerichte investeringen zijn daarvoor nodig?

Succesvol in coronatijd
Zeker in de huidige coronacrisis leeft dezelfde behoefte bij veel ondernemers in erfgoed. Hoe kan ik mijn onderneming -weer- met succes exploiteren, zonder dat er al te veel kosten mee gemoeid zijn?

Te klein voor het tafellaken
Evelein: “Het landgoed is te klein voor het tafellaken en te groot voor het servet. Wij hebben te weinig massa om winst te maken én we hebben zelf allemaal gezinnen en banen naast het landgoed, dus we kunnen nu geen groot bedrijf runnen. Het moet een kleinschalige, intieme, familiaire uitstraling houden, passend bij de familie en de geschiedenis van het landgoed. Maar dan heb je weer niet genoeg inkomsten om je overhead te dekken. Kortom; Remmerstein moet zichzelf bedruipen, maar hoe pak je dat aan?”

Samenhang in de exploitatie
Het Erfgoed Expert Team (EET) van de provincie Utrecht hielp de familie. Het is een multidisciplinaire denktank die meedenkt met ondernemers in erfgoed over complexe vraagstukken op het gebied van onder andere exploitatie, duurzaamheid, restauratie en hospitality. Het team ging in 2019 aan de slag op landgoed Remmerstein. Ze constateren in overleg met de familie dat er samenhang mist in de huidige exploitatie en een verhaal waar alles aan opgehangen wordt.

Vrouwenhanden
Evelein: “Remmerstein grossiert in prachtige eeuwenoude verhalen. Neem alleen al het feit dat het landgoed altijd in vrouwenhanden is geweest. Zeer ongebruikelijk vroeger. Mijn overgrootmoeder was dan ook een feministe avant le lettre. Ze ging bijvoorbeeld rustig in tegen adviezen van een toentertijd wereldberoemde architect. Die nam daarop overigens wel de benen.”

Drie gouden regels
De experts keken naar de kansen op de markt en kwamen tot drie gouden regels voor de exploitatie van Remmerstein:

  • Voeg met verhalen en beleving een laag toe aan de rijke geschiedenis van Remmerstein,
  • Ga in alles voor kwaliteit.
  • Zorg dat elke verandering bijdraagt aan het geheel.
Erfgoed Expert Team. Foto: Annelou Evelein

Kijk door een ondernemersbril
Evelein: “Kijk door een ondernemersbril en werk in stappen. Dat is een advies van de experts waar wij veel aan hebben. Mijn familie bestaat grotendeel niet uit ondernemers, dus het benoemen van concrete projecten waarmee je gericht kan investeren zodat het landgoed zichzelf op termijn terugbetaald was een belangrijke boodschap. Alles werd onderbouwd met cijfers, zodat er vertrouwen ontstond. En het inzicht in gericht investeren en het voorrekenen dat bepaalde leningen zichzelf terugbetalen maakte dat we echt stappen durfden te zetten.”

Gunstig marktonderzoek
Daarnaast was er een marktonderzoek naar de mogelijkheden voor horeca. Die kansen blijken heel positief en dat is verhelderend voor de familie, omdat ze van die markt helemaal niet thuis zijn. Ook de analyse van de landschapsarchitect is heel waardevol geweest voor de familie. Met beide gaan ze wellicht in een later stadium mee aan de slag.

Stap voor stap
Evelein: “Wij optimaliseren eerst wat er al is. De schuur wordt een duurzaam appartement, de Pauwentuin opgeknapt, de oprit heringericht en de parkeerplaats verplaatsen we om het landgoed toegankelijker te maken. Zodra uit deze stap genoeg inkomsten komen, gaan we op termijn verder met de horecaplannen en het ontwikkelen van onze identiteit met bijvoorbeeld een app die het verhaal van landgoed Remmerstein vertelt. Elke stap genereert de verdiensten om weer verder uit te breiden, dat is het idee. Want naast geld, moeten wij ook de tijd vinden om elke stap op te kunnen pakken binnen de familie.”

Geïnteresseerd in advies van het Erfgoed Expert Team? Mail dan naar: erik.van.tooren@provincie-utrecht.nl