Ruim 5,8 miljoen voor erfgoed in zes nieuwe projecten Erfgoed Deal

Project watermolenlandschap in Noord-Brabant, Foto: Erfgoed Deal
Project watermolenlandschap in Noord-Brabant, Foto: Erfgoed Deal

Erfgoed inzetten bij klimaatadaptatie, energietransitie en omgang met stedelijke groei en krimp in een duurzamer Nederland. Dat is wat door overheden en maatschappelijke organisaties wordt gerealiseerd in de Erfgoed Deal. Vandaag kregen zes nieuwe projecten te horen dat zij worden toegevoegd aan de groeiende lijst van deelnemers. In totaal hebben zestien projecten een aanvraag ingediend: initiatiefnemers weten de Erfgoed Deal steeds beter te vinden.

Vanuit de Erfgoed Deal wordt gezocht naar aansprekende voorbeelden van plekken die gaan veranderen en waar erfgoed een rol van betekenis kan spelen. In het thema klimaatadaptatie zijn de projecten ‘Klimaatbestendige Kastelen, Buitenplaatsen en Landgoederen’, een gezamenlijk initiatief van de provincies Gelderland, Utrecht, Zuid-Holland en de stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) en ‘Watermolenlandschappen voor Klimaatadaptatie’ van de provincie Noord-Brabant en de Molenstichting Noord-Brabant toegekend. Voor het thema energietransitie en duurzaamheid zijn de projecten ‘Forteiland Pampus voor een duurzame toekomst’ van de Provincie Noord-Holland i.s.m. Stichting Forteiland Pampus en ‘Meester van der Heijdengroeve’ van de provincie Zeeland gehonoreerd. In het thema stedelijke groei en krimp wordt één project toegekend: ‘K(l)eigoed’ van de provincie Fryslân.

Tenslotte heeft ook het project ‘De Kusten van het IJsselmeer ’ van de provincie Flevoland samen met Noord-Holland, Overijssel en Fryslân een financiële bijdrage vanuit de Erfgoed Deal gekregen voor hun project over participatie en erfgoed in omgevingsvisies.Alle toegekende projecten zijn goede voorbeelden voor de Erfgoed Deal en dienen ter inspiratie voor de plannen van toekomstige initiatiefnemers. Het programma zal deze projecten in de etalage zetten en op veel verschillende manieren hier aandacht voor vragen.

De toegekende projecten

In Klimaatbestendige Kastelen, Buitenplaatsen en Landgoederen worden verschillende buitenplaatsen en landgoederen in kaart gebracht rondom het actuele thema van verdroging en wateroverlast. Op 150 plekken wordt gemonitord wat droogte voor effect heeft en er worden concrete maatregelen genomen om het waterbeheer in verschillende landgoedzones te verbeteren, bijvoorbeeld door verhoging van het grondwaterpeil en herstel van oude sprengen. Bijzonder aan dit project zijn de vele buitenplaatsen, provincies en gemeenten die meedoen en het project financieel ondersteunen. Dit sluit aan bij het rapport ‘Aanhoudend Droog’ van de Inspectie voor Overheidsinformatie en Erfgoed.Ook het project Watermolenlandschappen voert uit waar het programma voor is opgezet, namelijk het herstellen en gebruiken van het historische landschap van de watermolens om een hoger peilbeheer te realiseren. Zo worden ouden en historische structuren gebruikt voor de opgave van de toekomst. De provincie werkt hier nauw samen met verschillende gemeenten, stichtingen, eigenaren en ook het Waterschap de Dommel is een actieve partner.

Het voornemen van het Forteiland Pampus is om binnen enkele jaren geheel te verduurzamen en zelfvoorzienend te zijn. Dit geeft op een doordachte wijze aan hoe erfgoed ingezet kan worden voor de energietransitie van dit onderdeel van het Unesco Werelderfgoed Stelling van Amsterdam. De ingrepen die nodig zijn om te verduurzamen maken gebruik van eerdere tijdslagen, zoals zonne-energie opwekken op een oud kolenveld. We denken dat dit project een voorbeeld kan zijn voor allerlei soorten erfgoed om hun historie in te zetten voor de verduurzamingsopgave.

In de Meester van der Heijdengroeve wordt via een innovatief ontwerp een zonnepanelendak over een archeologisch een aardkundig monument geplaatst, waarmee de plek én beschermd wordt én de omwonenden profiteren van de opbrengst.

K(l)eigoed is een initiatief van de provincie Fryslân die de krimp in het noorden van de provincie in goede banen wilt leiden. Binnen deze aanpak worden dorpsontwikkelmaatschappijen in krimpgebieden uitgenodigd met plannen te komen voor het opknappen van erfgoed door er erfgoedlogies van te maken. Hiermee worden leegstaande panden aangepakt en komt er economische bedrijvigheid en toerisme in het dorp.

Bij het project Kusten van het IJsselmeer wordt voortgebouwd op de eerder vastgestelde IJsselmeeragenda en weten de initiatiefnemers deze visie om te zetten in concrete acties. Op locaties waar echt aan de orde zijn, worden bewoners, bestuurders ambtenaren en specialisten bij elkaar gebracht om met elkaar in gesprek te gaan over ruimtelijke kwaliteit rondom het IJsselmeer Ze doen dit op een campagne-achtige manier.