Op 6 mei 2015 is definitief het doek gevallen voor het klooster Sankt Ludwig te Vlodrop. De Raad van State oordeelde dat de gemeente Roerdalen terecht een omgevingsvergunning voor het slopen had verleend aan de Maharishi Vedic University. Het vonnis was mosterd na de maaltijd: op Youtube waren al filmpjes te zien van de sloop van het complex. Een bittere teleurstelling voor de vele vrijwilligers, die zich met woord en daad jarenlang voor het behoud van het klooster hadden ingezet.
Het vonnis van de Raad van State is om meerdere reden van belang. Twee ervan wil ik hier uitlichten, beide hebben betrekking op sloop van Rijksmonumenten. Ten eerste onderstreept de Raad van State – in de lijn van vorige uitspraken – dat voor de sloop van Rijksmonumenten geen speciale, zware procedure geldt. Er zijn geen dwingende omstandigheden, geen uitzonderlijke serie van gebeurtenissen nodig die maken dat een gemeente niet een omgevingsvergunning voor het slopen van een Rijksmonument kan verlenen. Als het verhaal en de belangenafweging maar kloppen. Indien gewenst kan een gemeente zelfs – beargumenteerd – afwijken van de adviezen van de monumentencommissie en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, als deze tegen sloop gekant zouden zijn.
In de Wabo worden in art. 2:15 twee volzinnen gewijd aan het verlenen van omgevingsvergunningen voor Rijksmonumenten. Een omgevingsvergunning kan pas worden verleend “indien het belang van de Monumentenzorg zich daartegen niet verzet”. In de literatuur en onder erfgoedliefhebbers is dit artikel hoopvol zo uitgelegd dat er dus nooit vergunningen kunnen worden verleend die de cultuurhistorische waarde van een object bedreigen of verminderen: immers, niet in het belang van de Monumentenzorg! De Raad van State torpedeerde deze wensgedachte door te stellen dat art. 2:15 niet inhoudt dat de belangen van de Monumentenzorg steeds moeten prevaleren. De gemeente moet daarentegen de belangen van de aanvrager van de sloop afwegen tegen de cultuurhistorische belangen en heeft daarin beoordelingsvrijheid (dat wil zeggen dat het aan de gemeente zelf is welke belangen zij doorslaggevend acht). Slopen van Rijksmonumenten is dus (in theorie) makkelijker dan men denkt.
Johan Teters
Laatste berichten van Johan Teters (toon alles)
- Twee deskundigen, twee meningen - 4 september 2017
- Onbestraft verwaarlozen en vernielen - 6 juni 2017
- Landschappen als beschermd dorpsgezicht? - 20 april 2017