Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Om het belang van streektaal te onderstrepen, hebben de Oost Achterhoekse gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk ervoor gekozen om hun gezamenlijke Erfgoednota 2021-2024 uit te brengen in het Nedersaksisch.
Eigenaren van agrarisch erfgoed in de Achterhoek kunnen aangeven of zij interesse hebben om deel te nemen in een aanvraag voor subsidie bij boerderijenstichting Achterhoek. De boerderijenstichting wil graag weten of er interesse is voor de restauratie van luiken bij boerderijen. Binnen dit subsidieproject gaat het om boerderijen die ooit luiken hadden of bestaande luiken willen restaureren. Vanouds waren de boerderijen in de Achterhoek voorzien van luiken, maar vanwege het vele onderhoud zijn veel luiken verdwenen of in slechte staat.
Onderzoek naar historische interieurs in de Oost-Achterhoek leverde bijzondere vondsten op, zoals een zeldzame keitjesvloer en bijzonder stucwerk. Afgelopen zomer werden huiseigenaren opgeroepen zich te melden, studenten van de Radboud Universiteit Nijmegen selecteerden 28 woningen. Doel van het project is om de ‘onontdekte’ parels achter de deuren te duiden en de eigenaren kennis mee te geven over hetgeen zij in bezit hebben. Gemeenten Winterswijk, Aalten en Oost Gelre benadrukken dat zij de eigenaren geen beperkingen willen opleggen, maar de hoop is wel dat ze de oude elementen zo goed mogelijk bewaren.
Afgelopen maandag werd in de Oude Calixtuskerk in Groenlo een drukbezocht congres georganiseerd over het herbestemmen van kerken. Bezoeker konden hier informatie en ideeën opdoen. Het congres is een initiatief van LEADER Achterhoek, de Stichting Oude Gelderse Kerken, Vereniging Dorpshuizen en Kleine Kernen en de Leefbaarheidsalliantie Gelderland. LEADER Achterhoek stelt 4 miljoen euro beschikbaar voor onder andere het herbestemmen van kerken.
De Erfgoedklusbrigade in Winterswijk zoekt nieuwe vrijwilligers voor het onderhoud van oude bouwwerken die het Achterhoekse landschap karakter geven. De drijfveer van de vrijwilligers van de brigade is ‘dingen op de oude manier doen en vooral ook dingen in stand houden. Al het onderhoudswerk wordt dan ook met de hand gedaan. Timmerlui, metselaars en mensen met gouden handen kunnen zich aanmelden.
Om aanrijdingen met bomen te voorkomen, wil de provincie Gelderland 343 eiken langs de N319 tussen Ruurlo en Groenlo kappen. Een burgerinitiatief van Stichting Natuurlijk Achterhoek, Bomenstichting Achterhoek en Mooi Groenlo tegen die “Arnhemse betutteling” krijgt veel steun. Oude bomenwegen zijn erfenissen uit het verleden, zegt ANWB-woordvoerder Ad Vonk. Stammend uit een tijd dat het verkeer er nog heel anders uitzag. “Een boom langs de weg is absoluut een risico”, beaamt Vonk. Toch is de ANWB niet voor rigoureus kappen van bomen. “Veel provinciewegen ontlenen daaraan juist hun charme.”
Elf Achterhoekse gemeenten starten het project ‘Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek’. Na de Tweede Wereldoorlog stond Nederland voor een grote opgave. De wederopbouwperiode kent volgens de organiserende partijen parallellen met het heden. “Een project waarin de verhalen en bijzondere tijdsgeest van de wederopbouwperiode centraal staan, maar waarin we ook een brug slaan naar de opgaven van nu. Veel gebouwen uit de wederopbouwperiode zijn bijvoorbeeld niet energiezuinig en staan aan de vooravond van een grootschalige modernisering en verduurzaming.”
Het coulissenlandschap van de Achterhoek en Twente staat bekend als een van de mooiste natuurgebieden van Nederland. Maar er zijn grote zorgen: het traditionele landschap met zijn bomenrijen en houtwallen is langzaam maar zeker aan het verdwijnen (zie reportage Nieuwsuur). “Ik krijg tranen in mijn ogen als ik dit zie”, zegt geograaf John van Zuidam. Volgens hem is het nu code rood. “Het landschap verandert in een grote graswoestijn. Dat is handig voor boeren, maar het bodemleven verdwijnt erdoor, en het aantal vogels en insecten neemt af. En daarnaast verdwijnen de verschillen in het landschap. Dat vind ik als geograaf natuurlijk ook erg.”
Het Rijk en de provincies Groningen, Drenthe, Friesland, Overijssel en Gelderland tekenen vandaag (10 oktober) een convenant waarmee het Nedersaksisch een zelfstandig en volwaardig onderdeel van de Nederlandse taal wordt. Het Rijk belooft met het convenant het Nedersaksisch te beschermen en bevorderen.
Nedersaksisch wordt gesproken in Groningen, Drenthe, Overijssel, de Noordoost-Veluwe, de Achterhoek en Oost- en Weststellingwerf. Met de officiële erkenning komt geld vrij voor taalprojecten. Ook zullen scholen die een dialect binnen het Nedersaksisch willen bevorderen makkelijker geld kunnen krijgen.
Het karakteristieke Achterhoekse coulisselandschap dreigt te verdwijnen. Steeds meer houtwallen, heggen, kruidenrijke greppels en natuurlijke bermen worden verwijderd. Dit heeft grote gevolgen voor de biodiversiteit. De Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF) roept samen met Natuurmonumenten de Achterhoekse gemeenten op om hier iets aan te doen. De GNMF vindt dat dit onderwerp een prominente plek moet krijgen in alle coalitieakkoorden. Daarom heeft de organisatie een petitie gelanceerd. Na de gemeenteraadsverkiezingen bieden de GNMF en Natuurmonumenten de petitie aan bij de Achterhoekse gemeenten.
SBNL Natuurfonds honoreert 14 nieuwe projecten op het gebied van particulier natuur- en landschapsbeheer en cultuurhistorie in Overijssel, de Achterhoek en de Liemers. Het geld voor deze projecten is afkomstig van het Van Hemert tot Dingshof-Coldeweij Fonds dat in beheer is bij SBNL Natuurfonds. Het totaal van de toegekende bedragen komt uit op circa 95.000 euro. Een bedrag van 15.000 euro gaat naar de kloostertuin van Nieuw Sion in het Overijsselse Diepenveen. Van dit geld zullen de oude vijver en de boomgaard in ere worden hersteld. De overige projecten die een bijdrage ontvangen vindt u hier.
Cultureel erfgoed moet beter bereikbaar zijn voor iedereen. De gemeente Berkelland stapt daarom in het project Erfgoed op de Kaart, in samenwerking met onder meer Oost Gelre, Winterswijk en Doetinchem. Dankzij samenwerking met andere gemeenten en het inzetten van provinciaal budget voor regioarcheologie, kan nu een vliegende start worden gemaakt met het project. Er komt voor Berkelland een aparte site waar veel informatie wordt samengevoegd. Ook de overige gemeenten ontwikkelen een dergelijke website. Een vijfde site richt zich op de hele Achterhoek.
