Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Bergen op Zoom is nagenoeg failliet. Met een schuld van bijna 300 miljoen euro staat de stad aan de vooravond om draconische bezuinigingen door te voeren. Zo moet de gemeentelijke belasting met maar liefst 25 procent omhoog en worden de gemeentelijke monumenten in de historische stad in de uitverkoop gezet. Zo gaan bijvoorbeeld het stadhuis op de Grote Markt, Molen de Twee Vrienden, Hof van Ram in Halsteren en het Spuihuis op de kaai onder de hamer.
De restauratie van het Groot Arsenaal is uitgevoerd volgens het boekje. Dat stellen de gebroeders Nuijten, die vasthouden aan de half miljoen subsidie zie ze daarvoor hebben ontvangen. Hun overtuiging wordt gestaafd door een verslag van de Welstand Monumenten Commissie die ze recent hebben gekregen van de gemeente Bergen op Zoom. ,,We zijn geen knoeiers.”
In Bergen op Zoom is een kanonskogel uit de zeventiende of achttiende eeuw gevonden, zo meldt de politie. Agenten kregen melding van een gevonden projectiel. Na onderzoek bleek het om een eeuwenoude kanonskogel te gaan. De kogel werd aangetroffen in een achtertuin van een woning bij Heimolen. De bewoners vonden de kogel tijdens werkzaamheden in de tuin. De kogel wordt vandaag (24 oktober) overhandigd aan het archeologisch depot van de gemeente in Bergen op Zoom.
Na een grondige restauratie is Bergen op Zoom een stukje tastbare geschiedenis rijker. Afgelopen vrijdag is het oudste vestingwerk van de Scheldestad, de Waterschans, officieel geopend. Het verdedigingswerk werd in 1584 gebouwd in opdracht van Willem van Oranje. De Waterschans, ook bekend als de grote Zuydschans, is onderdeel van de West-Brabantse Waterlinie. Het vestingwerk aan de Binnenschelde, toentertijd nog de Oosterschelde, diende tijdens de Tachtigjarige Oorlog als verdedigingswerk voor de haven van Bergen op Zoom. Dankzij het vestingwerk wist Bergen op Zoom tot twee keer toe uit handen van de Spanjaarden te blijven.
Een proef met gratis entree voor het drukst bezochte monument van Bergen op Zoom: de Gertrudiskerk. De stadsgidsen hopen zo nog meer toeristen te trekken die de kerk als vertrekpunt nemen voor een bezoek aan de stad. Dat zegt Ad Segers, voorzitter van Stichting Bezichtiging Monumenten, waaronder de gidsen vallen. Ook waren er toeristen die lichtjes protesteerden tegen het betalen van entree, omdat in tal van andere plaatsen entree van kerken gratis is. In het voorportaal van de kerk komt als het aan de gidsen ligt een kleine informatiebalie. “Uiteraard in overleg met het kerkbestuur”, benadrukt Segers.
De Vereniging Binnenstad in Bergen op Zoom schuift graag aan bij de gesprekken over het terugbrengen van water in de Kaai. Ook Stichting Open Kaai moet een vaste plek krijgen aan de overlegtafel. Voorzitter Piet Juten van Vereniging Binnenstad vindt het op zich een goede zaak dat de gemeente de kwestie opnieuw oppakt. Hij hoopt wel dat de insteek van het onderzoek een positieve is, namelijk dat echt geprobeerd wordt om de Kaai weer onder water te zetten. “En niet dat de gesprekken ertoe leiden dat de gemeente het plan definitief naar de prullenmand verwijst.”
Het begon met een tip van een zilverliefhebber die zich afvroeg of de in een catalogus uit de jaren tachtig afgebeelde zilveren kom afkomstig zou kunnen zijn uit Bergen op Zoom. Speurwerk van Klaas Hielkema en Cees Vanwesenbeeck gaf uitsluitsel: Bergs zilver. De kom is in 1746 gemaakt in opdracht van het kruiwagenkruiersgilde. Een jaar later legden de Fransen Bergen op Zoom in puin. “Het is een groot mirakel dat de kom dat heeft overleefd.” Bovendien werd er in de achttiende eeuw amper Bergers zilver gemaakt. De stad kende in die eeuw een arme periode.
Het gebouw van het Suikerlab, het Instituut voor Rationale Suikerproductie (IRS) in Bergen op Zoom, is niet tot gemeentelijke monument uitgeroepen. Aan het markante pand is na de Tweede Wereldoorlog te veel vertimmerd. De PvdA maar ook organisaties als de Vereniging Binnenstad en de Stichting Industrieel Erfgoed Bergen op Zoom zijn bang dat het gebouw ten prooi valt aan sloop. Omdat het Suikerlab volgend jaar verhuist, staat het gebouw te koop. De gemeente is in overleg met het IRS over hergebruik van het gebouw. De gemeente is niet van plan het gebouw zelf te verwerven.
Nabestaanden van gevallen verzetsmensen uit Bergen op Zoom ergeren zich mateloos aan een opschrift dat sinds de Tweede Wereldoorlog te lezen is op een muur van het Klein Arsenaal in de Scheldestad: ‘Wehrmacht Bezirksverwaltung Lager 4’. Vrij vertaald betekent dat: opslagplaats 4 van het districtsbeheer van de Wehrmacht. Die objectieve waarneming neemt niet weg dat er 73 jaar na de bevrijding nog altijd mensen zijn die dankzij dit soort teksten de pijn van de oorlog weer voelen. Verspreid over Nederland is er ‘fout erfgoed’ te vinden. Stille getuigen van een verschrikkelijke tijd. De vraag is: Wat doe je ermee?
Lijst Linssen wil dat er meer openbare zitplaatsen komen bij historische gebouwen in Bergen op Zoom. Veel ouderen met veel vrije tijd en oog voor historische waarden zijn volgens Lijst Linssen slecht ter been. De partij wil daarom dat het college onderzoekt of er mogelijkheden zijn om zitplekken te creëren. “Wat hen opvalt is, dat juist in de omgeving van de historische gebouwen zoals bij de Grote Markt, de Gevangenenpoort en het Markiezenhof nauwelijks openbare zitplaatsen te vinden zijn.”
BERGEN OP ZOOM – Bij Hotel De Draak op de Grote Markt in Bergen op Zoom is dinsdagavond rond acht uur een grote brand uitgebroken in de sauna op de eerste verdieping. De brand trok honderden toeschouwers en was woensdagochtend rond halfeen pas onder controle. De brandweer is minstens tot drie uur s nachts bezig geweest met nablussen.
Hij is trots en teleurgesteld tegelijkertijd. Trots omdat Bergen op Zoom van de hele provincie Noord-Brabant dit jaar de meeste subsidie van het Rijk heeft weten binnen te halen voor de restauratie van en onderhoud aan monumenten. Maar ook teleurgesteld dat er weer geen geld is losgekomen voor de dringende restauratie van Ravelijn Op den Zoom, een van de weinig overgebleven resten van de vesting Bergen op Zoom.
