Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De sloop van de beeldbepalende boerderij, de kap van twee leilinden en de nieuwbouw van dertien woningen op het perceel Houtse Heuvel 2 tast het beschermde dorpsgezicht van Den Hout te veel aan. In een brief aan de gemeente Oosterhout waarschuwt de Commissie Noord-Brabant van Erfgoedvereniging Heemschut voor de gevolgen van het nieuwbouwplan, dat deze maand wordt besproken door de gemeenteraadsleden.
De Stichting Behoud Boogbrug ziet nog altijd kansen voor de boogbrug bij Vianen, die al jaren op de lijst staat om te worden gesloopt. De boogbrug werd in 1936 geopend. Rond de eeuwwisseling legde Rijkswaterstaat er twee nieuwe bruggen naast om het verkeer beter te laten doorstromen. De boogbrug werd daardoor overbodig. Eén van de twee nieuwe bruggen, de Jan Blankenbrug, wordt door automobilisten en fietsers gebruikt. Dat is gevaarlijk volgens de stichting en dat onderschrijven de Fietsersbond en D66 Vijfheerenlanden nu ook. Een oplossing zou kunnen zijn om de boogbrug in gebruik te nemen voor fietsers.
De twee met sloop bedreigde houten villa’s in Bussum blijken vroege ontwerpen van de beroemde architect De Bazel te zijn. De originele ontwerptekeningen uit 1904 en 1911 zijn gevonden in de archieven van De Bazel. Erfgoedvereniging Heemschut, Cuypersgenootschap, Vrienden van het Bredius en Historische Kring Bussum strijden tegen de voorgenomen sloop. Eerder werd al bekend dat de villa’s dienst hebben gedaan als herstellingsoord voor ‘bleekneusjes’ uit Amsterdam. K.P.C. de Bazel (1869-1923) woonde vanaf 1902 in Bussum. Het beroemdste werk van zijn hand is het Kantoor Nederlandse Handel Maatschappij in Amsterdam, dat tegenwoordig bekend is als ‘gebouw De Bazel’.
Na jarenlange inspanning is er succes voor Erfgoedvereniging Heemschut. Het Amsterdamse Insulindehuisje, Cruquiusweg 91, is herbouwd. Het markante huisje werd in 1913 gebouwd als kantoor van NV Oliefabrieken Insulinde op Java. Het kent rationalistische invloeden en heeft nog een origineel tegeltableau. Enkele jaren geleden was er plots sprake van sloop van het huisje, als onderdeel van de ontwikkeling van het Cruquiusweggebied. Heemschut heeft zich hier met succes tegen verzet. Omdat renovatie niet meer mogelijk bleek door jarenlange verwaarlozing, is besloten tot reconstructie. Nu het huisje is herbouwd, gaat het functioneren als proeflokaal van Bruut Bier.
Bij het Noord-Hollandsch Kanaal in Alkmaar staat een eenzame hoge fabrieksschoorsteen. Architecten die voor die plek appartementen hebben ontworpen, willen de schoorsteen afbreken. De schoorsteen zou in de weg staan. Historische Vereniging Alkmaar is tegen de sloop. “We kennen tal van voorbeelden in binnen- en buitenland waar schoorstenen als symbolen van een nijver verleden zijn bewaard, midden in woonwijken. En waar ze als beeldbepaler net als kerktorens en molens worden gekoesterd. Alkmaar, laat je niks wijsmaken met die kwalijke krompraat. Bouw die appartemententorens er maar omheen. En wees toch zuinig op ons zeldzame industriële erfgoed.”
Architectuurcentrum Platform GRAS is verbijsterd over de sloopplannen voor de voormalige N.V. Hoek’s Machine- en Zuurstoffabriek aan de Pop Dijkemaweg in Groningen. De provincie wil dat de fabriek uit de jaren 50 ruimte maakt voor de uitbreiding van een zoutopslagplaats. De fabriek verdient de status van monument, vindt directeur en architectuurhistoricus Peter Michiel schaap. “Het pand is één van de laatste gave voorbeelden van naoorlogse bedrijfshallen in de stad.” GRAS stelt een lijst met gebouwen op die volgens het platform beter moeten worden beschermd. “Het gaat om 32 gebouwen en daar komt deze fabriek in elk geval ook op.”
Gemeente Son en Breugel heeft een eerste gesprek gehad met de parochie over het voorlopig opschorten van het sloopcontract voor de Sint-Petrus’ Bandenkerk in Son. Na de verkiezingen waait er een andere wind: de meerderheid in de nieuwe gemeenteraad wil voor behoud van de kerk gaan. De sloop van de kerk stuit bij de inwoners van Son op veel weerstand. Erfgoedvereniging Heemschut heeft zich vanaf het begin hevig verzet tegen de sloopplannen. Heemschut vindt de kerk een uniek voorbeeld van wederopbouwarchitectuur. Het SBS6-programma ‘Van onze centen’ besteedde onlangs aandacht aan de kwestie (zie video).
Al een paar jaar probeert Stichting Jos. Bedaux Architect de villa aan de Aarle-Rixtelseweg 97 in Helmond op de gemeentelijke monumentenlijst te krijgen. Tevergeefs. Nu aanpassing of zelfs sloop dreigt, richt de stichting zich nog eenmaal tot het stadsbestuur. De villa werd ontworpen door architect Josephus (Jos.). George Bedaux wijst op de toegenomen erkenning voor het werk van zijn vader. “In Tilburg zijn onlangs 50 naoorlogse panden op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst, waaronder 10 van Bedaux.” Bovendien, redeneert de nazaat: dat de villa in 1965 werd gebouwd in opdracht van textielfabrikant Van Esch, past in het verhaal van deze stad.
Erfgoedvereniging Heemschut is verbaasd over de voorgenomen verkoop van vier gebouwen van de voormalige leerfabriek Koninklijke Verenigde Leder (KVL) in Oisterwijk. De nieuwe eigenaar, Polimeks, wil een derde deel van het U-gebouw slopen. De KVL werd in 2013 aangekocht door de provincie Noord-Brabant. Heemschut vindt het geen probleem dat het complex nu wordt doorverkocht, maar ging ervan uit dat herbestemming als eis was meegegeven aan de in 2017 uitgeschreven tender. “Kennelijk is dat niet het geval en nu dreigt een deel van de KVL gesloopt te worden. Daar zijn wij zeer verbaasd over”, aldus directeur Karel Loeff.
Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap zijn verbijsterd over het plan om Hotel Zandwijk in Vriezenveen te slopen. Het gemeentelijk monument moet volgens de eigenaar plaatsmaken voor appartementen en winkels. In een brief vragen Heemschut en het Cuypersgenootschap de gemeente Twenterand om aan te dringen op renovatie en eventueel een herbestemmingsonderzoek. Voor dit onderzoek kan de eigenaar subsidie aanvragen bij de RCE, als dit wordt ondersteund door de gemeente. Deskundigen van Heemschut en het Cuypersgenootschap zijn bereid om te helpen bij het vinden van de meest wenselijke invulling.
De kans dat de markante Valkenboskerk in Den Haag behouden blijft, neemt toe. De gemeenteraad nam vorige week een voorstel aan om het voormalige gebedshuis te behouden. Al eerder was duidelijk dat de politiek het kerkgebouw wilde sparen. Dat zou lastig zijn omdat er geen betaalbare alternatieven zijn voor verkoop en sloop. Maar wethouder Joris Wijsmuller (HSP) moet volgens de breed gesteunde motie van de gemeenteraad nu toch opnieuw met bewoners en de Protestantse Gemeente om tafel om te kijken of er woningbouw mogelijk is binnen het bestaande gebouw.
Maandagochtend in ’t Zandt kregen Groningse burgers voor de derde keer voor elkaar wat instanties en overheden maar niet lukt: voorkomen dat Gronings erfgoed door de NAM wordt gesloopt. Toch overheerst bij velen bezorgdheid. Het gaat niet over drie huizen, maar over het lot van al het Gronings erfgoed. Waren het eerst nog vooral huizen uit de jaren 60 en 70 die werden gesloopt, de laatste tijd dreigt steeds vaker sloop van huizen van meer dan 100 jaar oud. “Zulke woningen vormen de Groningse ziel”, reageerde PvdA-Kamerlid Henk Nijboer. Ook Vereniging Groninger Monument Eigenaren en Erfgoedvereniging Heemschut scharen zich achter de actievoerders.
