Nadat IS een eeuwenoude moskee in Mosul vernietigde, kwamen de resten van een Assyrisch paleis bloot te liggen. Het kalifaat verdiende goed aan de verkoop van die archeologische vondsten. De Nabi Younes moskee is gebouwd op het graf van Jonas. IS vernielde het gebouw in 2014 nadat het Mosul in handen kreeg. De radicalen beschouwen een graf in een moskee als heiligschennis. Tijdens de drie jaar durende bezetting van de stad sloeg IS aan het graven waarbij het de resten van een bijzonder Assyrisch paleis blootlegde, gebouwd in de zesde eeuw voor Christus.
Illegale archeologica gewoon te koop op Catawiki
Op websites als Catawiki worden archeologische objecten aangeboden met een duidelijk dubieuze achtergrond. Sommige van de objecten kunnen niet legaal verkregen zijn. Helaas maakt de wetgeving optreden moeilijk, omdat in het buitenland illegaal opgegraven en uitgevoerde voorwerpen in Nederland meestal gewoon verkocht mogen worden. Er zijn wat uitzonderingen, bijvoorbeeld voor bepaalde objecten uit Syrië en Irak, maar daar lijken verkopers en sommige websites zich weinig van aan te trekken. Zo leidt dit soort handel al decennialang tot grootschalige plundering en verwoesting. Niet alleen in conflictgebieden, zoals het Midden-Oosten, maar o.a. ook in Frankrijk en Nederland.
Frankrijk biedt depot aan om kunst uit bedreigde gebieden te stallen
Door oorlog bedreigde kunstschatten uit landen als Syrië en Irak kunnen over enkele jaren opgeslagen worden in Frankrijk. In het plaatsje Liévin, tussen Lille en Arras, opent in 2019 een gloednieuw depotgebouw van het Louvre. President François Hollande kondigde dinsdag aan dat dit pand wat hem betreft wordt opengesteld voor cultureel erfgoed dat gevaar loopt doordat “terroristen, barbaren het willen vernietigen”.
Assyriërs waren ‘huiselijker’ dan gedacht
Archeoloog Victor Klinkenberg onderzocht een oude Assyrische nederzetting in Syrië, dichtbij IS-bolwerk Raqqa. ‘Al met al speelde het sociale leven een veel grotere rol dan het militaire.’ Promotie op 27 oktober. Het Assyrische rijk (ca. 2000 tot 609 v.Chr.) was een erg succesvol imperium. In de hoogtijdagen liep het van Turkije tot Egypte en de Perzische golf. Historici vragen zich al geruime tijd af hoe de Assyriërs al die tijd de macht over zo’n groot gebied konden handhaven.
‘Depots voor bedreigd cultureel erfgoed’
Er zouden depots moeten komen voor cultureel erfgoed dat te maken heeft of mogelijk krijgt met oorlog en terreur. Dat zei Alexander Pechtold van D66 woensdag tijdens een debat in de Tweede Kamer. Het gaat dan met name om stukken die worden verhandeld om de kas van een terreurorganisatie als Islamitische Staat (IS) te spekken of nog kans maken gestolen of beschadigd te worden.
‘Bestudeer geroofd erfgoed uit Irak en Syrië niet’
Rients de Boer, docent Assyriologie aan de vakgroep Oudheidkunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, pleitte gisteren op de opiniepagina van de Volkskrant voor het bestuderen van geroofd erfgoed uit Irak en Syrië. In brede kringen geldt het bestuderen en vooral publiceren van geroofd erfgoed als een ‘besmette’ activiteit en er zijn internationale afspraken over een verbod op handel in geroofd erfgoed.
Ook geroofd erfgoed moet je bestuderen
Vorige week berichtten verschillende media dat Amerikaanse commando’s in het huis van een IS-commandant een aanzienlijke hoeveelheid geroofde antiquiteiten hebben aangetroffen. Wat te doen met geroofd Syrisch en Iraaks erfgoed? Zonder meer teruggeven is niet altijd de beste optie. Illegaal geroofde antiquiteiten bestuderen en publiceren lijkt mij een wetenschappelijke plicht, net als het terugsturen naar het land van herkomst, maar dan wel graag nadat de objecten goed geregistreerd en bestudeerd zijn.