Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De Erfgoedwet vormt samen met de Omgevingswet, die naar verwachting in 2018 in werking treedt, straks het fundament voor de bescherming van rijksmonumenten. Veel blijft hetzelfde in de Erfgoedwet als het gaat om de bescherming van rijksmonumenten. Maar er zijn ook veranderingen. Een nieuwe brochure gaat in op de nieuwe situatie voor gebouwde en archeologische monumenten, monumentale interieurs en beschermde stads- en dorpsgezichten.
Afgelopen dinsdag l6 juni heeft de Tweede Kamer over de erfgoedwet vergaderd en is de erfgoedwet aangenomen, en daar mogen we, als FEHAC, erg blij om zijn. Ten eerste omdat de jarenlange samenwerking tussen MCN (Mobiele Collectie Nederland) en FEHAC nu ook officieel als belangrijk wordt gezien, maar vooral ook omdat de inzet die FEHAC en MCN het afgelopen jaar op dit terrein hebben geleverd in de gesprekken met de beleidsmakers van het Ministerie van OCW nu is vastgelegd in een wet. Met het aannemen van deze wet is Nederland weer
koploper in Europa geworden in de bescherming van het mobiel erfgoed.
Tijdens de stemming in de Tweede Kamer is de Erfgoedwet vandaag met algemene stemmen aangenomen. Dit is een belangrijke stap naar de verwachte inwerkingtreding van het wetsvoorstel op 1 januari 2016. Na de zomer dit jaar volgt de behandeling in de Eerste Kamer. Naast het wetsvoorstel konden verschillende amendementen en moties rekenen op een meerderheid. Zo is de mogelikheid tot het bescherming van ensembles en mobiel erfgoed hierin opgenomen. Daarnaast is de instandhoudingsplicht aangenomen die de bestaande praktijk volgt. Dit is de verplichting om een rijksmonument zodanig te onderhouden dat instandhouding gewaarborgd is.
Op 11 juni 2015 heeft minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een brief verstuurd aan de Tweede Kamer. Dit deed zij naar aanleiding van een toezegging tijdens het debat over de Erfgoedwet op 2 juni jl. De brief start met een reactie op de amendementen die zijn ingediend door de verschillende partijen. De minister constateert dat een groot deel van de Tweede Kamer veel belang hecht aan het aanscherpen van de procedure voor de afstoting van cultuurgoederen. Ook geldt dit voor de versterking van de rol die particulieren hierin spelen.
De VVD heeft vorige week in de Tweede Kamer vragen gesteld over een mogelijke versoepeling van de Erfgoedwet, zodat de door bevingsschade aangetaste monumenten in Groningen gerepareerd of verstevigd kunnen worden zonder woongenot en economische waarde te verliezen. De regels in de monumentenwet zitten nu in de weg. Door de versoepeling kunnen monumenten sneller veiliger gemaakt worden, mét behoud van hun monumentale status.
Het volledige verslag van de bespreking van de Erfgoedwet in de Tweede Kamer op 2 juni 2015 staat online. De Federatie Grote Monumentengemeenten (FGM) heeft een selectie gemaakt uit het verslag welke op de website is geplaatst.
Op dinsdag 2 juni is in de plenaire zaal van de Tweede Kamer de Erfgoedwet behandeld. Het debat, dat tot half één ’s nachts duurde, kende een eerste ronde met opmerkingen uit de fracties, een vervolg met beantwoording van de vragen en behandeling van amendementen en een tweede ronde. Op de tribune waren aan het begin van de avond een kleine 50 geïnteresseerden aanwezig. Lees hier een verkort verslag van het debat door Karel Loeff, directeur van Erfgoedvereniging Heemschut.
De nieuwe Erfgoedwet van minister Bussemaker beschermt de rijksmonumenten, maar waardevolle losse voorwerpen in de inrichting kunnen in het nieuwe voorstel van de minister nog steeds niet worden meebeschermd. Soms zijn het juist deze losse voorwerpen die deze rijksmonumenten compleet maken, zoals tapijten, kasten verlichting, die zijn mee-ontworpen door de architect. Heemschut ziet bovendien dat veel historische interieurs aangetast of vernietigd worden en vindt dat de minister ze beter wettelijk moet beschermen. Het is vijf voor twaalf!
De Tweede Kamer gaat op dinsdag 2 juni om 17.00 de Erfgoedwet behandelen. In de plenaire zaal debatteren de fractiespecialisten met minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen over het wetsvoorstel. Tijdens het debat zal de volle breedte van de wet besproken worden, waarmee het een relevant debat wordt voor iedereen die te maken heeft met musea en collecties, monumenten en archeologie.
Als op 1 januari 2016 de nieuwe Erfgoedwet van kracht wordt, lopen kerken en andere monumenten met rijke interieurs het gevaar uiteen te vallen. “Het wind- en waterdicht houden van gebouwen wordt voor de overheid prioriteit nummer 1. Maar roerende voorwerpen van waarde zoals schilderijen, betimmeringen, beelden of orgelkasten, horende bij historische interieurs, vallen straks buiten de bescherming.” Bond Heemschut vreest daarom dat vooral monumentale kerken in de Achterhoek gevaar lopen, omdat eigenaren ervan wellicht delen van het interieur verhandelen als er geld moet komen.
In de Tweede Kamer leven nog veel vragen over veranderingen in de monumentenzorg. Ruim dertig kastelen, ruïnes, huizen, kerken, praalgraven en gedenknaalden gaan over van het Rijk naar de Nationale Monumentenorganisatie (NMo). Minister Stef Blok (Rijksdienst) wil dat, omdat het beheer geen taak is voor de Rijksoverheid. De VVD, PvdA, ChristenUnie en CDA hebben om meer duidelijkheid gevraagd over verschillende kwesties, voordat zij een besluit nemen.
Het meubilair van de raadzaal in het Weesper stadhuis is een mooi voorbeeld van waarom ook het interieur van monumenten beschermd dient te worden. Dat zegt Bond Heemschut maandag in Trouw. Erfgoedvereniging Bond Heemschut pleit er in de Tweede Kamer voor om in de nieuwe Erfgoedwet ook beschermingen op te nemen voor zogeheten vliegend, varend en rijdend erfgoed. Belangrijke interieurs van monumenten vallen daar ook onder.
