Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Het Holocaustarchief in de Duitse stad Bad Arolsen heeft dinsdag meer dan dertien miljoen documenten online gezet. De documenten bevatten informatie over 2,2 miljoen mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gestorven in concentratiekampen van de nazi’s.
Bij de komende ‘dag van het kasteel’, 9 juni, lijkt het mij goed opnieuw kort aandacht te wijden aan een nogal veronachtzaamd hoofdstuk uit onze erfgoedgeschiedenis. Het betreft hier onze in 1945 door de Nederlandse Staat als Duits, dus ‘vijandelijk’, bezit geconfisqueerde kastelen en overige bezittingen. Alle Duitsers (onderdanen) als behorende tot het vijandelijke volk, werden zonder onderscheid des persoons als vijand beschouwd en onteigend. Het vijandelijke vermogen, dat wil zeggen eigendom van Duitse onderdanen in ons land, ging na de bevrijding op grond van artikel 3 Besluit Vijandelijk Vermogen (BVV) van rechtswege in eigendom over op de Nederlandse Staat.
Na het grote succes van vorig jaar organiseert het Noordelijk Scheepvaartmuseum op vrijdag 3 mei in samenwerking met Oorlogs-en Verzetscentrum Groningen (OVCG), De Verhalen van Groningen, battlefield gids Joël Stoppels, het Dagblad van het Noorden en RTV Noord een middag in teken van de Tweede Wereldoorlog. Nog altijd duiken bijzondere documenten en objecten uit de oorlogsjaren op.
Op 14 maart 2019 is het onderzoek naar de rol van instellingen voor psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke beperking in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog officieel gestart, in aanwezigheid van Paul Blokhuis, Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoekers van NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, in opdracht van de Stichting Vergeten Slachtoffers Tweede Wereldoorlog.
De commissie die gaat onderzoeken hoe de Nederlandse Spoorwegen vergoedingen kunnen betalen aan mensen die in de Tweede Wereldoorlog op transport zijn gezet, is vanavond begonnen. Voorzitter is oud-staatssecretaris en oud-burgemeester Job Cohen.
Vandaag lanceerde Brabant Remembers in De Bevrijdende Vleugels in Best een living history-app waarin 30 acteurs tien verhalen uit de Tweede Wereldoorlog tot leven brengen, op plaatsen in Brabant die aan de oorlog herinneren. Met deze augmented reality app maakt Brabant Remembers de impact van de oorlog bekend op een eigentijdse manier en staan nieuwe generaties voor dezelfde dilemma’s, geplaatst in het nu. Dertig parachutisten deden in de Brabantse Airborne Regio een historische sprong na. Zij deden dit in de stijl zoals ze tijdens Operatie Market Garden in 1944 ook gesprongen zijn: met authentieke uniformen uit een C47 (Dakota).
Een museum in een piepklein Amerikaans dorpje exposeert vanaf deze week een briefwisseling tussen Anne Frank en haar zus Margot en twee Amerikaanse meisjes, daterend uit 1940. De brieven zijn geschreven naar de Amerikaanse Betty Wagner en haar zus als briefwisseling met het buitenland, omdat de lerares van de Amerikaanse meisjes haar kinderen meer over de wereld wilde leren. Pas na de oorlog hoorden zij van het lot van Anne.
De Muur van Mussert, misschien heb je ervan gehoord. Wellicht ook helemaal niet. Er is in ieder geval al jaren discussie over de omstreden NSB-muur: moeten we hem afbreken of er een rijksmonument van maken? In een video legt de NOS uit waarom de Muur van Mussert zo omstreden is.
Het project Brandgrens024, een route door het Nijmeegse stadscentrum die herinnert aan het verwoestende Amerikaanse bombardement van 22 februari 1944 waarbij zo’n 800 burgerdoden vielen, is bijna voltooid. De aaneengesloten route volgt de grens van het gebied dat die fatale 22e februari getroffen werd, en wordt gemarkeerd door zo’n 800 metalen plaatjes, voorzien van het Brandgrens-logo en de ingegraveerde naam van een van de slachtoffers. Ook enkele plekken net buiten de route, rond het centraal station en langs de Bijleveldsingel aan de zuidkant van het centrum, worden voorzien van plaatjes.
Staphorster Roelof Talen van de werkgroep Historieherstel gemeente Staphorst schreef een brief aan de Evangelische Kirche van Westfalen in Duitsland met de vraag om zijn dorp in het kader van het Lutherjaar een klok te schenken. De Duitsers roofden tijdens de oorlog een luidklok uit de toren van de hervormde kerk. Een vriendelijk antwoord van de oosterburen geeft hem hoop. Talen (65) wil met de onlangs opgerichte werkgroep verandering brengen in de troosteloze situatie van het historisch erfgoed in de Overijsselse gemeente.
Vijftig jaar na dat zijn verschillende bijzondere objecten gevonden bij de inventarisatie van het Archief van het bevolkingsregister. Het gaat om jodensterren, persoonsbewijzen en andere stukken van in 1943 opgepakte onderduikers. Het materiaal is in de jaren ’60 in een woning achtergelaten en vervolgens via de Amsterdamse politie naar het bevolkingsregister gestuurd, waar ze netjes gearchiveerd werden maar ook weer vergeten. De gevonden persoonsbewijzen en sterren zijn te zien in de vernieuwde schatkamer van het Stadsarchief.
Het Stadsarchief Amsterdam heeft in kaart gebracht in welke huizenblokken NSB’ers woonden. ‘Zo kunnen hun kinderen zelf een zoektocht ondernemen.’ In 1941 telde Amsterdam 17.500 NSB-leden, zo blijkt uit een naoorlogs overzicht van de POD (Politieke Opsporingsdienst), die aan de hand van enquêteformulieren van de NSB zelf de lijst heeft opgesteld.
