Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
“Iedereen praat er over, maar doen we het ook?”, vraagt Gertjan zich hardop af. Terwijl in de meeste gemeenten nog volop aan de vergadertafel (of achter de computer op het moment) vergaderd wordt over de vraag hoe burgers meer betrokken kunnen worden bij erfgoed, heeft Gertjan, beleidsmedewerker Cultuurhistorie bij gemeente De Ronde Venen, met zijn fameuze experiment een eerste stap gezet. “Ik dacht: we zien wel hoe het loopt.”
Het Jagershuis en het bijbehorende badhuis in Hoek van Holland worden vooralsnog niet gesloopt om plaats te maken voor een appartementencomplex. De gemeente Rotterdam wil het in 1942 door de Duitse bezetter gebouwde Wehrmachtsheim, eetlokaal voor soldaten, aanwijzen als gemeentelijk monument. Erfgoedvereniging Heemschut, Roterodamum en het Cuypersgenootschap zijn van mening dat het gebouw als bijzonder onderdeel van de militaire Atlantikwall moet blijven behouden. Het huidige gebruik als restaurant is toepasselijk en kan worden gecontinueerd.
De gemeenteraad van Leusden wil het militair erfgoed op de Leusderheide behouden. Een aanwijzing tot gemeentelijk monument lijkt de beste oplossing om sloop van de vooroorlogse barakken en de naoorlogse beheerderswoning te voorkomen. De meerderheid van de gemeenteraad wil een uitzondering op de huidige regels maken en de monumentenstatus ook toekennen als de eigenaar, Defensie, geen toestemming geeft.
De naoorlogse stedenbouw kenmerkt zich niet alleen door veel woningbouw, maar ook door de bouw van scholen. Heemschut Fryslân onderneemt actie om de laatste LTS van Leeuwarden, de oude Christelijke Lagere Technische School (CLTS) uit 1959, te beschermen. Sinds een aantal jaren biedt de oude CLTS atelierruimte aan kunstenaars. Heemschut Fryslân is niet helemaal gerust op een duurzaam behoud van het exterieur en interieur en koerst daarom aan op een aanwijzing als gemeentelijk monument.
Stadsdeel Zuid heeft de aanwijzingsprocedure tot gemeentelijk monument voor het Tripolis-complex in Amsterdam gestart. Dit naar aanleiding van het verzoek tot aanwijzing van Heemschut Amsterdam in september 2018. Het door Aldo van Eyck en zijn vrouw Hannie ontworpen kantorencomplex Tripolis (1990-1994) ligt naast het door Aldo van Eyck ontworpen rijksmonumentale Burgerweeshuis (1960).
De Grote Rietschuur in Diemen heeft de gemeentelijke monumentenstatus gekregen. Een groot succes voor Erfgoedvereniging Heemschut, die al jaren aandrong op de toekenning van de status aan dit bijzondere gebouw. De Grote Rietschuur uit 1952 is één van de weinige nog overgebleven gebouwen van architect Frank van Klingeren. In de hal bevindt zich een muurschildering van schilder Pierre van Soest.
De romp van de Molen van Reudink in Lochem krijgt geen gemeentelijke monumentenstatus. Het Lochemse college van B en W legt het verzoek van Erfgoedvereniging Heemschut naast zich neer. De eigenaar mag de molenromp onherroepelijk slopen. De erfgoedcommissie van de gemeente Lochem adviseerde het college om om een nadere onderbouwing van het verzoek van de erfgoedvereniging te vragen. B en W legt ook dit advies naast zich neer. Het zou leiden tot “een onnodige inspanning van Erfgoedvereniging Heemschut, terwijl het standpunt van het college toch ongewijzigd blijft.”
De gemeente Almere neemt de monumentenaanvraag van Erfgoedvereniging Heemschut voor het oude politiebureau in Almere-Haven in behandeling. De gemeente is voornemens om het door architect Rem Koolhaas ontworpen gebouw uit 1985 aan te wijzen tot gemeentelijk monument. Volgens Heemschut zijn er meerdere redenen om het oude politiebureau te behouden. Het gebouw past door de locatie goed bij de beginperiode van Almere. Bovendien is het gebouw het eerste gebouw van Rem Koolhaas. Eerder pleitte de gemeentelijke Commissie Welstand en Erfgoed al voor behoud van het oude politiebureau. De commissie vergeleek het gebouw van Rem Koolhaas met een vroege Rembrandt.
De Commissie Amsterdam van Erfgoedvereniging Heemschut heeft de gemeentelijke monumentenstatus aangevraagd voor het gebouw van de voormalige R.K. Nijverheidsschool aan de Gaasterlandstraat 3-5 in Amsterdam-Zuid. Het gebouw is ontworpen door de architecten De Haas, Heese en Van der Klei en is typerend voor de functionalistische architectuur van de jaren 70. Het gebouw moet worden gesloopt in de zomer van 2019, omdat het gebied wordt herontwikkeld. Heemschut is echter van mening dat de huidige invulling van het gebouw als broedplaats laat zien dat het geschikt is voor hergebruik en dat het een belangrijke rol kan vervullen in de wijk.
De gemeente Dronten gaat niet in op de wens van het Cuypersgenootschap om Kerkcentrum De Voorhof in Biddinghuizen aan te wijzen tot gemeentelijk monument. Het Cuypersgenootschap had om de monumentenstatus gevraagd vanwege “architectuurhistorische, kunsthistorische, stedenbouwkundige en cultuurhistorische redenen”. De gemeente Dronten stelt echter dat de vergevorderde plannen voor het multifunctionele gebied in Biddinghuizen, waarvoor een deel van de kerk plaats moet maken, zwaarder wegen dan de monumentale waarden.
De Commissie Gelderland van Erfgoedvereniging Heemschut heeft de gemeentelijke monumentenstatus aangevraagd voor de romp van Molen de Hoop/Reudink in Lochem. Het industrieel erfgoed wordt met sloop bedreigd. De molen uit 1832 heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de geschiedenis van de stad. De molen werd onttakeld in 1924. De romp is opgenomen in een voormalige veevoedersilo. De roodbruine silo met het achtkantige pannen dak is beeldbepalend voor de omgeving. De Commissie Gelderland is van mening dat het industrieel erfgoed een plaats verdient op de gemeentelijke monumentenlijst.
Het Cuypersgenootschap wil dat de gemeente Rotterdam de vuurtoren aan de Maasvlakte aanwijst als gemeentelijk monument. Volgens het Cuypersgenootschap staat de zwart-geel gestreepte vuurtoren symbool voor tweeduizend hectare nieuw Nederland dat tussen 2008 en 2012 in Rotterdam is aangelegd. “Dat vertelt die vuurtoren ons. Het is een waardevol gedenkteken”, zegt Lydia Lansink van het Cuypersgenootschap. In 1974 werd de vuurtoren in gebruik genomen. Sinds de uitbreiding van de Maasvlakte is de jongste vuurtoren van Nederland niet meer in gebruik. In 2012 heeft Rijkswaterstaat de vuurtoren overtollig verklaard en verkocht aan Havenbedrijf Rotterdam.
