Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Afgelopen week stemde de raad van Súdwest-Fryslân in met het voorstel om de toren van het voormalige Stadhuis van Bolsward zowel met hout als met een stalen korset te restaureren. Het college had liever een gehele restauratie met staal gezien, maar daar is in het bovenste deel van de toren geen ruimte voor. Sinds september moet het stadhuis het zonder toren doen. Die bleek instabiel doordat het hout was aangetast door de bonte knaagkever. De restauratie kost zo’n 3,3 miljoen euro.
De Martinikerk in Sneek mag haar verbouwplannen, met de ellipsvormige uitstulping, doorzetten. De gemeente Súdwest-Fryslân heeft haar fiat gegeven. Het ontwerp van het 2,1 miljoen euro kostende verbouwplan, met een ellipsvormige, groene aanbouw tussen kerk en klokkentoren, riep felle reacties op. De verbouw moet van de kerk een multifunctioneel gebouw maken voor bijvoorbeeld muziekuitvoeringen en exposities. De welstandscommissie Hûs en Hiem heeft het project beoordeeld. En er zijn aanpassingen gedaan om het versmelten te voorkomen, zodat de welstandcommissie nu positief is.
Het gemeentebestuur van Súdwest-Fryslân wil ouderencomplex Nij Ylostins in IJlst aanwijzen als gemeentelijk monument. Daarmee volgt het college het advies van monumentencommissie Hûs en Hiem. Het betekent nog niet dat Nij Ylostins definitief een monument wordt. Daarvoor moet de gemeente eerst de belangen afwegen van alle betrokken partijen. Het college van burgemeester en wethouders wil uiterlijk 25 februari 2020 een besluit nemen over de monumentenstatus.
De omgekeerde boerderij tussen Hindeloopen en Workum is bijna af. Het idee voor de boerderij ontstond in 2012. De eigenaren wilden door middel van het op zijn kop zetten van hun woning over de zeedijk kunnen kijken. Na een lange weg van procedures en vergunningen gaf gemeente Súdwest-Fryslân groen licht. Dat de boerderij niet alleen een woonfunctie, maar ook een beeldbepalende en culturele functie heeft, gaf de doorslag. Daarnaast is de boerderij een landmark die discussie over de toekomst van het Friese landschap op gang moet brengen.
Er wordt bijna 17 miljoen euro geïnvesteerd in de versterking van de Friese IJsselmeerkust. De schade aan de kust ontstaat door de verhoging van het IJsselmeerpeil. Heemschut Fryslân heeft samen met het rijk, de provincie, en de gemeenten De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân het traject ‘Koppelkansen IJsselmeergebied’ doorlopen. Uit het traject zijn vijf projecten gekozen onder de nieuwe naam ‘Versterking Friese IJsselmeerkust’. Heemschut is blij dat de beleving van cultureel erfgoed als een rode draad door de projecten loopt. Een voorbeeld voor de ‘Agenda IJsselmeergebied 2050’.
Fragmenten van een maalsteen, een kogelpot, scherven aardewerk. De eerste vondsten van het archeologisch onderzoek bij het Stadhuis van Bolsward zijn bekend. De gemeente Súdwest-Fryslân hoopt dat de opgraving meer licht zal werpen op de ontstaansgeschiedenis van de stad. “De stad is ontstaan op drie terpen, maar over de ontwikkeling daarvan weten we bijna niets. Daar brengt dit onderzoek mogelijk verandering in”, zegt archeoloog Yvonne Boonstra. Bij het stadhuis heeft één van de drie terpen gelegen. De vermoedelijke handelsterp is onder de bebouwing verdwenen, al is de verhoging nog wel enigszins zichtbaar.
De Amerikaanse windmotor in Ysbrechtum is gerenoveerd. Het rijksmonument kan nu weer draaien en malen. Het uit 1930 stammende molentje raakte rond 1980 overbodig. Ervoor in de plaats kwam eerst een diesel- en later een elektrisch gemaal. Het molentje veranderde in een “roestbult”, vertelt Jaap Tiedema van de Molenstichting Súdwest-Fryslân. Vanuit de Dorpsrounte Ysbrechtum, een soort dorpsbelang, rees de vraag of het molentje kon worden opgeknapt. Het verzoek werd neergelegd bij de gemeente Súdwest-Fryslân. Op haar beurt schakelde de gemeente de Molenstichting Súdwest-Fryslân in. Uiteindelijk was er 90.000 euro nodig om het molentje te renoveren.
Dik 740 rijksmonumenten, 133 gemeentelijke monumenten en 124 rijksbeschermde kerken. Súdwest-Fryslân heeft goud in handen met zoveel erfgoed. Maar hoe bescherm je zo’n erfgoedschat? De gemeente staat twaalfde in het rijtje van gemeenten met de meeste monumenten. Maar geld is er amper. Jaarlijks is er 100.000 euro beschikbaar voor particulieren. Daarvan gaat 40.000 euro naar molens, 30.000 euro is voor gemeentelijke monumenten. Veel blijft er niet over voor ander beleid. Daarom heeft de gemeente nieuw erfgoedbeleid in de maak. Súdwest-Fryslân wil de boer op met haar erfgoed. “We willen veel meer inzetten op de economische waarde van erfgoed”, zegt Dorien Haagsma, beleidsadviseur.
Súdwest-Fryslân hoort bij de grootste erfgoedgemeenten van Nederland. Het culturele erfgoed is een van de belangrijkste karakteristieken van de gemeente, maar een totaaloverzicht van al die bijzonderheden ontbreekt. Daar komt nu verandering in. De gemeente gaat alle roerende en onroerende zaken die cultuurhistorische waarde hebben en beeldbepalend zijn voor de Zuidwesthoek tot in detail in kaart brengen. De inventarisatie gaat naar schatting 150.000 euro kosten. Onbekend maakt onbemind, redeneert de gemeente. Door een beter inzicht in de waarde te hebben, is er ook meer draagvlak voor instandhouding.
