Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Hoe werken grenzen? En, bepalen grenzen het leven van mensen die in een grenszone wonen? Dit gaat een consortium onder leiding van oudhistoricus en archeoloog dr. Saskia Stevens onderzoeken dankzij een beurs van 4,1 miljoen euro vanuit de Nationale Wetenschapsagenda. Zij kijken bij de beantwoording van deze vragen naar de bekendste en wellicht oudste grens in de geschiedenis: de limes, de grens van het Romeinse Rijk die dwars door Nederland liep.
Hoe werken grenzen? En, bepalen grenzen het leven van mensen die in een grenszone wonen? Dit gaat een consortium onder leiding van oudhistoricus en archeoloog dr. Saskia Stevens onderzoeken dankzij een beurs van 4,1 miljoen euro vanuit de Nationale Wetenschapsagenda. Zij kijken bij de beantwoording van deze vragen naar de bekendste en wellicht oudste grens in de geschiedenis: de limes, de grens van het Romeinse Rijk die dwars door Nederland liep.
Op 9 januari is het nominatiedossier over de Neder-Germaanse Limes – de voormalige grens van het Romeinse Rijk – aangeboden aan Dr. Mechtild Rössler, directeur van het Werelderfgoedcentrum van Unesco in Parijs. Het nominatiedossier is samen met de Duitse deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts en de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland opgesteld. In juli 2021 zal Unesco besluiten of dit deel van de Limes op de Werelderfgoedlijst geplaatst wordt.
Het Romeinse Limespad is uitverkoren tot Wandelroute van het Jaar 2019. De jury reikte zaterdag 2 februari tijdens de Fiets en Wandelbeurs in Gent de bijbehorende trofee uit aan routebeheerder Wandelnet. Het 275 km lange pad volgt de loop van de vroegere noordgrens van het Romeinse Rijk, de Limes. Het pad laat volgens de jury een wisselend landschap zien van polders en uiterwaarden, rivieren en kanalen, heuvels en bossen. De goede bewegwijzering wordt geprezen, net als de rustige wegen aan veelal onverharde paden. Ook de routegids is een pluspunt, aldus het juryrapport.
Nijmegen wijst vier plekken in de stad aan die deel uit gaan maken van de UNESCO-aanvraag voor de Romeinse Limes: het Valkhof, de Hunerberg, het Kops Plateau en het tracé van het Romeins aquaduct. Om de werelderfgoedstatus te bereiken worden in de gemeenten langs de grens, op verzoek van het rijk, belangrijke archeologische plekken aangewezen als rijksmonument. Zo beschermt de overheid het archeologisch erfgoed en wordt het voor de toekomst behouden.
De nieuwste editie van het Limes Journaal is uitgekomen. In deze editie komen onder andere de Nationale Archeologiedagen van aan bod. Daarnaast aandacht voor een Moesasbrug die is ontdekt in Utrecht, een Romeinse weg in Valkenburg Zuid-Holland en voor het bezoek van scholieren aan de Limes. Bekijk deze editie van het journaal hier of op het Youtube kanaal van Hazenberg Archeologie.
De gemeente Zevenaar gaat voor een plek op de Unesco-werelderfgoedlijst. Maar daarvoor moet eerst 100 procent zeker zijn dat ten zuiden van Herwen een Romeinse legerplaats lag.
Als blijkt dat er een Romeinse legerplaats lag, kan deze mee als hotspot op de Limes. Voor de Limes wordt bij Unesco een aanvraag ingediend voor de werelderfgoedlijst. Wethouder Carla Koers zou het “fantastisch” vinden als kan worden aangetoond dat er een Romeinse legerplaats lag. “Dat trekt toeristen uit de hele wereld. Kom je als hotspot op de werelderfgoedlijst, dan word je opgenomen in alle uitingen van de Unesco.”
Bij archeologisch onderzoek in Leidsche Rijn in Utrecht is een Romeinse brug ontdekt. De brug was onderdeel van de doorgaande weg op de zuidoever van de Rijn, waar vanaf 40 n. Chr. een reeks forten de grens van het Romeinse rijk (limes) bewaakte. Het gaat om een zogenaamde ‘paaljukbrug’, gedragen door een rooster van 4 bij 4 eikenhouten pijlers. Opvallends is het gebruik van basaltbrokken uit de buurt van Bonn. Het materiaalgebruik wijst erop dat de brug kan zijn gebouwd tijdens een van de grote bouwcampagnes langs de limes in het jaar 100 of 125.
Bovengrondse restanten zijn er niet, maar ze waren hier toch echt. Om de Romeinse grens die dwars door Nederland liep zichtbaar te maken, is deze maand de Limesroute gelanceerd. De wandel- en fietstocht volgt in zes etappes het spoor van de oude Romeinen. Met Paul van der Heijden, directeur van Romeinen Nu, fietst de Volkskrant het volgens Van der Heijden interessantste stukje van de Limesroute: van Alphen aan den Rijn naar Utrecht. Laat niemand ooit nog zeggen dat het rare jongens waren, die Romeinen. “Het was een waanzinnig interessante tijd.”
Jona Lendering herinnert zich niet wanneer hij “limesmoeheid” voor het eerst hoorde, maar vindt het woord “verontrustend”. “Er zijn mensen druk met de werelderfgoedstatusaanvraag en er is daarnaast een parallelle realiteit waarin men redenen heeft niet op te schrijven wat men denkt, maar ondertussen wel met elkaar bespreekt hoe moe men is van bijvoorbeeld nieuwsbrieven die beginnen met “Limes! Limes! Limes!” Het limesproject is geïsoleerd en loopt zo draagvlak mis. Dat is voor een project van deze omvang nogal problematisch.” Lendering stelt dat een probleem van het project is dat de voorlichting niet proactief is.
Vanaf komend najaar is in Museum Het Valkhof in Nijmegen de tentoonstelling ‘Gezichten van de limes, de Romeinse rijksgrens in Nederland’ te zien. De kleinschalige expositie vertelt het verhaal van het ontstaan en de ontwikkeling van de limes, de grens van het Romeinse rijk, in Nederland. Naast een gereconstrueerd satellietbeeld van de limes, zal een groot aantal helmen en helmfragmentent te zien zijn, gevonden langs de limes in Nederland.
Vandaag lanceert Stichting Romeinse Limes Nederland een stimuleringsregeling voor ondernemers: de Limes Vouchers. Met deze regeling worden ondernemers uitgedaagd producten te ontwikkelen waarmee de bekendheid van de Romeinse Limes wordt vergroot. De Limes, de voormalige noordgrens van het Romeinse Rijk, is het grootste archeologische monument van Nederland en Europa.
