Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
In de provincie Groningen krijgen 24 rijksmonumenten samen 2,5 miljoen euro. Het provinciebestuur wil met het geld bijdragen aan het onderhoud van de rijksmonumenten. In totaal zijn er 60 subsidieaanvragen ingediend. Omdat er slechts geld voor 24 projecten was, wordt er een nieuwe pot van 2,5 miljoen euro beschikbaar gesteld. Wie daar gebruik van wil maken, moet voor 1 oktober een subsidieaanvraag indienen.
Vorige week hebben alle eigenaren van rijksmonumenten de beschikking op hun aanvraag voor instandhoudingssubsidie ontvangen. Van de 1395 aanvragen heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed alle 1230 aanvragen die aan de criteria voldeden kunnen honoreren. In totaal is bijna € 87 miljoen toegekend voor 2384 rijksmonumenten of zelfstandige onderdelen: € 75,9 miljoen voor gebouwde monumenten, bijna € 10,7 miljoen voor groene monumenten en € 0,3 miljoen voor archeologische monumenten. Het reguliere budget van € 50,83 kon dit jaar deels worden verhoogd door geld dat in eerder jaren niet is besteed toe te voegen.
Stadsherstel Amsterdam heeft twee iconische panden vergaard: de Muiderpoort en het Betty Asfalt Complex. Beide rijksmonumenten waren in bezit van de gemeente. De Muiderpoort in Oost werd in 1770 gebouwd met, volgens kenners, spectaculair gemetseld bakstenen kruisgewelf. Het is samen met de Haarlemmerpoort de enige poort die is ontsnapt aan de sloopwoede in de negentiende eeuw. Het pand op de Nieuwezijds Voorburgwal 282 dateert uit ongeveer 1725. Het staat nu vooral bekend als het Betty Asfalt Complex, het kleine theater van Paul Haenen (Margreet Dolman), maar deed in de achttiende eeuw dienst als burgemeesterswoning.
De provincie Noord-Brabant investeert het komende jaar bijna € 4,4 miljoen in de restauratie van rijksmonumenten ( € 4 miljoen) en in het onderhoud van molens (€ 380.000). Gedeputeerde Marianne van der Sloot (Samenleving, Cultuur en Erfgoed): “Het is prachtig om te zien hoeveel vrijwilligers zich bezighouden met ons gemeenschappelijk verleden, en daarmee ook met onze toekomst. Ik ben daar trots op, en vind het geweldig dat we daar met deze forse financiële injectie een stevige bijdrage aan kunnen leveren.”
Grote rijksmonumenten kampen vaak met restauratieachterstanden. Het gaat dan om kostbare restauraties. Met de ‘Subsidieregeling restauratie rijksmonumenten 2019-2020’ stelt het ministerie van OCW € 60 miljoen beschikbaar om deze gebouwen te behouden voor de toekomst. De subsidieregeling is bedoeld voor rijksmonumenten met een restauratieproject van minimaal 2,5 miljoen euro aan subsidiabele kosten. Subsidieaanvragen kunnen van 1 juli 2019 tot en met 16 september 2019 worden ingediend bij de RCE. U kunt uw aanvraag wel alvast voorbereiden. Het aanvraagformulier en het vereiste begrotingsmodel vindt u op de pagina ‘Restauratiesubsidie aanvragen’.
De Stichting Noorderbegraafplaats Assen heeft er lang op moeten wachten. Maar het is eindelijk zover: twee unieke gietijzeren grafmonumenten worden gerestaureerd. Het gaat om de grafmonumenten van de welgestelde families Brumsteede en Servatius-Van Bulderen. De rijksmonumenten zijn 150 jaar oud en door ijzerrot aangevreten. De restauratie kost 55.000 euro en wordt betaald door de gemeente Assen.
Acht Brabantse rijksmonumenten krijgen in totaal bijna drie miljoen euro restauratiesubsidie van de provincie Noord-Brabant. Gedeputeerde Henri Swinkels overhandigde de beschikking persoonlijk aan vertegenwoordigers van Kasteel d’Oultremont (het Roze Kasteel) in Drunen, Landgoed Haanwijk in Sint-Michielsgestel en Soeterbeek in Nuenen. Swinkels: “De verbindings- en verbeeldingskracht van erfgoed is de basis voor ons erfgoedbeleid. Brabant is bezaaid met erfgoed, van oude kloosters en fabrieken tot forten en molens. Al dat erfgoed vertelt iets over onze identiteit, maakt ons verleden zichtbaar en verbindt ons er mee. Dat willen we zichtbaar maken en houden.”
Voor rijksmonumenten die niet primair bestemd zijn voor bewoning, kunnen eigenaren van 1 februari tot en met 31 maart 2019 instandhoudingssubsidie aanvragen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De ‘Subsidieregeling instandhouding monumenten’ (Sim) is bestemd voor gebouwde, groene en archeologische rijksmonumenten. Met de subsidie helpt het Rijk eigenaren hun monument sober en doelmatig te onderhouden. Regelmatig en goed onderhoud voorkomt dure restauraties.
De provincie Utrecht besteedt in 2019 ruim 2,5 miljoen euro uit het Fonds Erfgoedparels aan de restauratie van twaalf rijksmonumenten. Zo worden onder andere de Hamtoren in Vleuten en een Middeleeuwse beeldengroep in de Petruskerk in Woerden gerestaureerd. Bij het verlenen van subsidies uit het Fonds Erfgoedparels hanteert de provincie een aantal criteria, waarvan de belangrijkste zijn: de publieke toegankelijkheid en cofinanciering van de eigenaar. Dit jaar gaat het om twaalf gehonoreerde projecten: acht historische buitenplaatsen, één kerk, één beeldengroep, één postkantoor en één stadsmuur.
Artis krijgt de komende 5 jaar in totaal bijna 19 miljoen euro van de gemeente Amsterdam voor plannen op het gebied van dierenwelzijn en duurzaamheid. Er zijn ook restauratieplannen. Op het terrein van Artis staan 27 rijksmonumenten en 1 gemeentelijk monument. Het Aquarium, het Groote Museum en de historische vijvers en bruggen worden de komende tijd aangepakt. Om het dierenwelzijn te verbeteren, worden de verblijven van de zeeleeuwen, gorilla’s en komodovaranen groter en meer natuurlijk gemaakt. Op het gebied van duurzaamheid zijn er plannen als het weren van petflessen en het invoeren van een vegetarische menukaart.
Afgelopen zaterdag en dinsdag is brand uitgebroken in twee Cuyperskerken: de Sint-Urbanuskerk in Amstelveen en de Irene-Emma-Elisabethkerk in Valkenburg. De schade aan beide rijksmonumenten is groot. De in 1888 en 1891 gebouwde kerken zijn ontworpen door architect Pierre Cuypers, bekend van het Rijksmuseum en het station Amsterdam Centraal, maar in de eerste plaats een architect van kerken. De Sint-Urbanuskerk werd in 2010 gesloten voor restauratie en in 2016 heropend. Na een eerste indruk van de schade klonk hoop in de stem van restauratiearchitect Bernard Verheggen. Maar de kosten om zijn “kindje” opnieuw te restaureren zullen “gigantisch” zijn. De Irene-Emma-Elisabethkerk is in 1967 aan de eredienst onttrokken. Naar de oorzaak van de brand en de schade kan nog geen onderzoek worden gedaan, omdat er asbest is vrijgekomen.
In Nederland worden sommige rijksmonumenten dagelijks bezocht door hordes mensen. Niet zonder problemen. Zo meldde Stichting Het Drentse Landschap vorige week een campagne te beginnen om het gebruik van een hunebed “als speelplaats” tegen te gaan. De Drentse stichting is niet de enige die maatregelen neemt tegen het toenemende toerisme in Nederland. Ook de stichting van het Anne Frank Huis neemt maatregelen om het erfgoed te beschermen tegen onvoorzichtige bezoekers. De maatregelen in het Anne Frank Huis zijn vooral preventief. “We hebben bijvoorbeeld een glazen kap rondom de boekenkast staan”, aldus Maatje Mostart van de Anne Frank Stichting.
