Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De editie van vandaag blikt terug op de gebeurtenissen en ontwikkelingen in het vorige jaar. Dit wordt voor het eerst gepresenteerd met de Limes Journaal Talk Show, waarbij drie gasten over hun ervaringen vertellen.
Vanaf de late middeleeuwen tot eind achttiende eeuw kwamen aan de kust bij Katwijk regelmatig de resten van een mysterieuze ruïne tevoorschijn. Volgens Romeinse bronnen moet hier een fort gelegen hebben op het eindpunt van de grens van het Romeinse vasteland. Al eeuwen proberen onderzoekers deze verdronken ‘Brittenburg’ terug te vinden. Na eeuwen tevergeefs speurwerk leek deze beroemdste ‘cold case’ van de Nederlandse archeologie onoplosbaar. Historicus Tom Buijtendorp besloot de zaak echter te heropenen. In een nieuw boek doet hij verslag van zijn speurtocht die een nieuw licht werpt op de Brittenburg. Op Historiek een fragment uit dit boek, getiteld ‘Brittenburg – Verdronken hoeksteen van het Romeinse Rijk’.
Het college van B en W van Leiden gaat zich hard maken voor een plaatsje op de UNESCO-werelderfgoedlijst voor archeologisch park Matilo. Als eerste stap daartoe heeft het college de grenzen van de kern en de bufferzone vastgesteld. Het plan bestaat al vijf jaar. Tot een concrete aanvraag kwam het echter nog niet. Daar moet nu verandering in komen. Niet door als Leiden individueel een aanvraag te doen – een optie die volgens de RCE redelijk kansloos is – maar door aan te sluiten bij het landelijke initiatief om de Romeinse Limes op de lijst te krijgen.
Schatzoekers hebben delen van de Muur van Hadrianus in Engeland beschadigd door er gaten in te boren op zoek naar antieke voorwerpen. Volgens Historic England zijn er zo’n 50 gaten geboord in het deel van de muur rond Brunton Turret, één van de best bewaarde delen van de muur. De Muur van Hadrianus werd van 117 tot 138 na Chr. gebouwd onder de Romeinse keizer Hadrianus als fortificatie van de Romeinse Limes.
Het vierde Limes Journaal staat online (zie video)! Met in deze aflevering als hoofdpunten: Woerden heeft mooiste parkeergarage, aldus Maarten van Rossem; kleine Zwammerdamschepen in Xanten nagebouwd; luxe langs de Limes, op zoek naar de productieplaats van Terra Sigillata. Het Limes Journaal brengt elke twee weken nieuws van de Romeinse Limes uit de drie Rijn-provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. Het journaal is een initiatief van de Limes-erfgoedtafel Zuid-Holland en wordt gepresenteerd door archeoloog Tom Hazenberg.
Donderdagmiddag vond in museumpark Archeon de lancering plaats van de eerste aflevering van het LimesJournaal. Het LimesJournaal brengt het publiek elke twee weken op de hoogte van nieuwe ontdekkingen, archeologische discussies en tentoonstellingen en evenementen. De redactie nodigt onderzoekers en organisatoren uit om nieuws en evenementen aan te dragen via www.limesjournaal.nl. Zo wordt het LimesJournaal de nieuwsbron van de Romeinse Limes die de onderzoekers en organisatoren en de fans en toeristen bij elkaar brengt. Het LimesJournaal is een initiatief van het Zuid-Hollandse Limes-netwerk, maar richt zich op het hele Limes-gebied in de drie Rijn-provincies.
In het kader van het project Limes in Beeld zijn ruim 270 rechtenvrije afbeeldingen van de Romeinse Limes bij elkaar gebracht. Afbeeldingen van archeologische objecten die gevonden zijn op Zuid-Hollandse limeslocaties, maar ook historische opgravingsfoto’s en tekeningen, foto’s van Romeinse re-enactors en van hedendaagse kunstwerken die verwijzen naar het Limesverleden. Alle afbeeldingen zijn namens de Erfgoedlijn Limes gedoneerd aan Wikimedia Commons, de beeldbank van Wikipedia. Op deze manier wil de Erfgoedlijn Limes de community van vrijwilligers die Wikipedia bewerkt de middelen verstrekken om pagina’s over de Romeinse Limes te verrijken met afbeeldingen en informatie.
Woensdagmiddag 11 oktober werd officieel het Leidsche Rijn-deel van de zogenaamde Limesapp in gebruik genomen. De Limesapp is een Android/Apple-app met bijbehorende website met als doel om al het moois rond de voormalige Romeinse Limes met elkaar te verbinden. Met behulp van de app kunnen routes gewandeld en gefietst worden langs historische plekken. Met de smartphone in de hand worden de verhalen bij deze plekken tot leven gebracht. De Historische Vereniging Vleuten – De Meern – Haarzuilens & Leidsche Rijn heeft de verschillende fiets- en wandelroutes in het Leidsche Rijn-deel gecreëerd.
De gemeenten Alphen aan den Rijn, Bodegraven-Reeuwijk en Zoeterwoude gaan in samenwerking met de Nederlandse Limessamenwerking en provincie Zuid-Holland onderzoek doen naar de Romeinse Limesweg. Er zijn voornemens om de Romeinse rijksgrens in Nederland voor te dragen voor UNESCO Werelderfgoed. Het is daarom belangrijk om te weten of de weg aanwezig is, hoe diep deze ligt en hoe goed hij bewaard is gebleven. Om dit te bepalen is het nodig dat een archeologisch booronderzoek wordt uitgevoerd. In totaal zullen ongeveer vijfhonderd boringen gezet worden verdeeld over drie tracés.
Zes schepen uit de Romeinse tijd, gevonden in Zwammerdam tussen 1971 en 1974, zullen worden gerestaureerd tot schepen. De zogenaamde Zwammerdam-schepen zijn toentertijd geconserveerd en bewaard bij de afdeling Scheepsarcheologie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in Lelystad, maar zullen nu deel uitmaken van de plannen om de Limes in het gebied zichtbaar te maken.
Dwars door Europa, en ook Nederland, loopt een van de meest beroemde en interessante grenzen van de oudheid: de Romeinse Limes. De Limes liep van de Noordzee langs de Rijn en de Donau naar de Zwarte Zee. In het oosten volgde de Limes de Eufraat en in het zuiden vormde de Sahara een natuurlijke grens van het rijk. Lang werd gedacht dat het enige doel van deze grens was om de ‘barbaren’ buiten te houden, maar archeologisch onderzoek rondom de Rijn laat steeds duidelijker zien dat de Limes vooral functioneerde als handelsroute.
Als onderdeel van het streven om in 2020 het Nederlandse deel van de Limes op de werelderfgoedlijst te krijgen, is RomeinenNU erin geslaagd de ‘Victoria’, een replica van een Romeins patrouilleschip naar Nederland te halen. Tussen 14 en 30 oktober zal het schip van Katwijk naar Woerden varen over een traject van bijna 50 kilometer.
