Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De nieuwe gevel van Hoog Catharijne in Utrecht gaat opgesierd worden met twee draken die ooit op het historische gebouw De Utrecht stonden. De twee beelden van zo’n 3000 kilo per stuk komen boven de ingang van het winkelcentrum. De Utrecht, een mooi jugendstilpand uit 1902, werd tot verdriet van velen in 1974 gesloopt. Het gebouw moest wijken voor het Gildenkwartier van Hoog Catharijne.
Voor het geboortehuis van kunstenaar Theo van Doesburg in de Teelingstraat in Utrecht is op 30 augustus een gedenksteen onthuld. Van Doesburg was één van de initiatiefnemers van De Stijl. Bij het horen van Theo van Doesburg gaat bij de meeste mensen geen belletje rinkelen. Dit in tegenstelling tot Gerrit Rietveld of Piet Mondriaan, beiden ook initiatiefnemers van De Stijl. Van Doesburg heeft echter veel invloed gehad op De Stijl en op de aanverwante kunstbeweging Bauhaus uit Duitsland.
Bij park Lepelenburg in het centrum van Utrecht zijn resten van een middeleeuwse stadsmuur gevonden. Het gaat om een tufstenen muur die vanaf het jaar 1122 werd gebouwd. De vondst is bijzonder, omdat de meeste tufstenen bouwwerken uit die tijd in de eeuwen die volgden zijn gesloopt. “Het is een cadeautje waar we heel blij mee zijn”, zegt gemeentearcheoloog Annette Bakker.
Vlakbij het Rietveld Schröderhuis, ook aan de Prins Hendriklaan in Utrecht-Oost, staat nóg een staaltje Utrechtse architectuur: het woonhuis van spoorwegarchitect Sybold van Ravesteyn (1889-1983). Het rijksmonument wordt in augustus door Vereniging Hendrick de Keyser opengesteld als Museumhuis. Zoals Rietvelds creatie in 1924 aan de stadsrand stond met zicht op de nog lege Johannapolder, zo gold dat in 1933 voor Van Ravesteyns huis. Het is zijn enige woningontwerp en een vroeg voorbeeld van het golvende vormgebruik dat hem beroemd en berucht zou maken. Het huis is nog in originele staat.
Op de geluidsschermen van het viaduct op de Prins Hendriklaan in Utrecht is een serie zwart-witfoto’s onthuld die een blik geven op de geschiedenis van het naastgelegen Rietveld Schröderhuis. Aan de kant van het in 1923-1924 door Gerrit Rietveld ontworpen huis tonen de foto’s het uitzicht vanuit het huis. Aan de andere kant is vooral het UNESCO-werelderfgoed zelf te zien.
Museum Catharijneconvent in Utrecht opent komend voorjaar een tentoonstelling waarin middeleeuwse schatten uit de Dom van Münster te zien zijn. “Ze bieden een fascinerend inzicht in de internationale positie die Münster in de middeleeuwen bekleedde. Zo bevat de collectie een reliekhouder die door Keizer Otto in 997 is geschonken aan de bisschop van Münster. Maar er is ook een Iraans bergkristallen speelstuk dat aantoont dat Münster onderdeel was van handelsroutes tussen het voormalige Mesopotamië en Europa”, belooft het museum. De tentoonstelling ‘Münster Domschat’ is te zien van 8 maart tot en met 10 juni.
“Kunstwerken aan gebouwen die gesloopt worden gaan vaak verloren, maar soms lukt het een nieuwe plek te vinden.” Arjan den Boer geeft als voorbeeld de poort met reliëfs van het hoofdkantoor van de Raiffeisenbank (de latere Rabobank) aan de Sint-Jacobsstraat in Utrecht. “Het tufstenen kunstwerk over landbouw werd in 1957 gemaakt door Gerarda Rueter. Nadat het oude gebouw aan de Sint-Jacobsstraat in 1986 werd gesloopt, werd de bankpoort in 1993 herplaatst tegen de parkeergarage Springweg. Het valt enigszins weg tegen de grindbetonnen muur en heeft zonder doorgang z’n functie verloren, maar het is mooi dat-ie weer te zien is.”
Met het overhandigen van de sleutel van de Domtoren aan de directeur van aannemingsbedrijf Nico de Bont kan de vijf jaar lange restauratie van het iconische bouwwerk beginnen. De kosten zijn ruim 37 miljoen euro. Het komend halfjaar wordt aan de steiger gewerkt en wordt het tijdschema afgerond. Voor dat laatste wordt elke steen bekeken en getekend. Per steen volgt de afweging: niets aan doen, restaureren of vervangen. Nico de Bont had bij de aanbesteding het laagste inschrijfbedrag en de hoogste kwaliteitsscore. Naast het aannemingsbedrijf werkt de gemeente ook samen met een restauratiearchitect en erfgoedspecialisten.
Overblijfselen van de meteoriet van Ellemeet komen voor het eerst sinds de inslag in 1925 terug naar Zeeland. Een brokje en drie buisjes gruis van het bijzondere gesteente zijn bijna een jaar lang te zien bij Volkssterrenwacht Philippus Lansbergen in Middelburg. De meteoriet is afkomstig van de planetoïde Vesta. Vesta staat 2,4 keer zo ver van de zon als de aarde. De brokjes hebben er 24 miljoen jaar over gedaan om in Zeeland op de aarde te vallen. De meteoriet barstte op de grond uit elkaar. De brokjes zijn na de inslag ter beschikking gesteld aan Sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht.
Staatsbosbeheer voert samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed onderzoek uit naar het gebruik van recreatiegebieden die dicht bij de stad liggen. Het onderzoek betreft het Purmerbos bij Purmerend, Nieuw Wulven bij Utrecht, Almeerderhout in Almere en het Abtswoudse Bos bij Delft. De gebieden zijn ontworpen met een bepaald recreatiegedrag van bezoekers in gedachten. Dit gedrag is echter sterk veranderd, wat betekent dat de inrichting mogelijk toe is aan vernieuwing. Het onderzoek bekijkt voor wie de gebieden destijds zijn ontworpen, wie de huidige bezoekers zijn en hoe zij de gebieden waarderen.
In het pand van het voormalige Tivoli Oudegracht in Utrecht komt onder meer een boetiekhotel, kinderopvang, horeca en ruimte voor culturele initiatieven. Vier Utrechtse ondernemers, die samenwerken onder de naam 4U, gaan ambachtelijke producten maken in een koffiebranderij, bierbrouwerij en bakkerij. Na het vertrek van poppodium Tivoli naar Tivoli Vredenburg kwam het gebouwencomplex leeg te staan. Ter voorkoming van schade of kraken heeft de gemeente het gebouwencomplex tijdelijk verhuurd aan Kytopia, de muzikale broedplaats van Kyteman. Ondertussen werd gezocht naar een nieuwe ontwikkelaar, investeerder en exploitant. Ontwikkelaar Stadswaarde Vastgoed en initiatiefnemer Douwe van Akkerveeken hebben de aanbesteding gewonnen.
Bij archeologisch onderzoek in Leidsche Rijn in Utrecht is een Romeinse brug ontdekt. De brug was onderdeel van de doorgaande weg op de zuidoever van de Rijn, waar vanaf 40 n. Chr. een reeks forten de grens van het Romeinse rijk (limes) bewaakte. Het gaat om een zogenaamde ‘paaljukbrug’, gedragen door een rooster van 4 bij 4 eikenhouten pijlers. Opvallends is het gebruik van basaltbrokken uit de buurt van Bonn. Het materiaalgebruik wijst erop dat de brug kan zijn gebouwd tijdens een van de grote bouwcampagnes langs de limes in het jaar 100 of 125.
