Laat de monumentensector voldoende ruimte voor vrijwilligers?

De vrijwilligersvereniging ‘Vrienden van de Mont Canisy’ werkt al jaren aan het opknappen en het openstellen van het gelijknamige fort aan de kust in Normandië. De vriendenclub lijkt er zelf veel plezier aan te beleven. Waarom zien we in Nederland niet meer van dit soort vrijwilligersgroepen?

Deze zomer ben ik eens meegegaan met de rondleiding op de Mont Canisy (buurt van Deauville, Frankrijk). Het is een van de plekken in Normandië waar de Duitsers in de Tweede wereldoorlog een fort met kanonnen hadden aangelegd om een eventuele invasie af te weren. De rondleiding werd verzorgd door heel een batailjon vrijwilligers. Allen gestoken in kaki tenue met petjes en logo’s ‘Vrienden van Mont Canisy’. Gedurende de zomer verzorgen deze mensen elke maandag een rondleiding door het uitgebreide bunkercomplex.

Op de maandag dat ik er was kwamen er maar liefst 370 mensen op de rondleiding af. De Mont Canisy stroomde vol met auto’s en nieuwsgierige mensen. Met walkie talkies en de nodige aanwijzingen werd alles in goede banen geleid. Gedurende twee uur werden we in groepjes door de kaki vrienden rondgeleid. Er werd heel veel gekletst en gelachen. Met elkaar straalde de groep een aanstekelijke gezelligheid en trots uit.

Zelfstandig initiatief
De vrienden van de Mont Canisy opereren geheel zelfstandig. Het initiatief tot herstel en ontsluiting van het complex kwam twintig jaar geleden bij henzelf vandaan. Ze hebben zelf de afspraken onderhandeld met de eigenaar van het complex en met de betrokken overheden. Al het voor het herstel benodigde geld is door de vrienden zelf bij elkaar gesprokkeld.

In de wintermaanden werkt de groep verder aan het uitgraven en herstel van de bunkers. Er zijn geen overheden, financiers of wetenschappelijke partijen die daarbij verantwoording eisen over de manier waarop de vrienden te werk gaan. Het fort is echt hun eigen ‘ding’.

Zelfstandig vrijwilligersinitiatief in Nederland?
Ook in Nederland zijn er wel van dit soort zelfstandige vrijwilligersgroepen. Maar het zijn er niet veel. Zeker als je het vergelijkt met het aantal monumenten dat we hebben. Het lijkt me niet dat er in Nederland te weinig potentiële vrijwilligers zijn. Meer waarschijnlijk hebben we vooral heel veel geregeld en geprofessionaliseerd en laten we daarmee nog maar weinig ruimte voor echte vrijwilligersinitiatieven.

Het voorbeeld van hun trotse gezelligheid en de succesvolle restauratie van de vrienden van de Mont Canisy maakte mij in ieder geval weer eens duidelijk dat te veel bescherming soms ook in eigen staart kan bijten. Een inzicht waar we gelukkig de laatste jaren steeds meer oog voor krijgen.

www.mont-canisy.org

Videoloop Vrijwilligers van de Mont Canisy (MixBits)