Museum Culemborg wordt ‘weeshuismuseum’

Foto: Huub van Beurden

Voor een klein stadsmuseum is het een tour de force, de vernieuwing van de vaste presentatie. Het Elisabeth Weeshuis Museum in Culemborg slaagde er met steun van provincie en fondsen in om de verouderde museumexpositie te moderniseren. En dat niet alleen. Het museum veranderde van een historisch museum in een themamuseum. Centraal staan nu de verhalen van de weeskinderen die er vier eeuwen woonden. Ook is er aandacht voor de weeskinderen van nu, en voor de stadgeschiedenis. Hoe het museum deze drie lijnen verbindt, kunt u vanaf zondag 25 mei ervaren in hét weeshuismuseum van Nederland.

De presentatie nodigt uit te ontdekken hoe de weeskinderen hier vroeger woonden en speelden, wat ze aten en leerden. Het museum vertelt de verhalen van 1560 tot 1952 in tekst, beeld en geluid, door middel van interactieve opstellingen en met authentieke voorwerpen. Het is een museum voor alle leeftijden. Bezoekers kunnen er luisteren naar de herinneringen van de wezen die zelf in het huis opgroeiden. Ze kunnen lezen hoe de weesjongens een appeltje gapten in de weeshuistuin. En vragen stellen aan de keukenmeid. Ze weet alles over het weeshuis! Door aan het spinnewiel te draaien, klinken de stemmen van de weesmeisjes door de spinzaal en waan je je in vervlogen tijden. In de kelder kunnen kinderen zich als weeskind verkleden en allerlei oude spellen spelen, en op de slaapzaal het kinderrechtenspel. Omdat er wereldwijd nog zo’n 150 miljoen weeskinderen zijn, wordt ook de situatie van deze kinderen belicht.

Napraten onder het genot van een lekker hapje of drankje kan in het WeesCafé, gevestigd in de oude keuken van het weeshuis. Tegelijkertijd krijgen bezoekers hier een indruk van de vroegere eetgewoonten. Achter het huis ligt de weeshuistuin, die evenals het café vrij toegankelijk is. Het is een idyllische plek, omsloten door de middeleeuwse stadsmuur. Het museum heeft een bescheiden museumwinkel, die thematisch is ingericht. De boeken gaan over wezen, of zijn geschreven door een wees. Het kinderboek Meisje nummer achttien, van Anna Woltz, speelt zich zelfs af in het Elisabeth Weeshuis.

Bijzonder rijksmonument
De keuze voor de weeskinderen was een logische. Het museum is gevestigd in een bijzonder rijksmonument: het is in 1560 het eerste nieuwgebouwde weeshuis van Nederland. Het werd meteen ook het grootste en duurste uit z’n tijd, dankzij de nalatenschap van de zeer vermogende vrouwe Elisabeth van Culemborg. Haar portret hangt in de spinzaal, waar vroeger de meisjesschool was en waar de weesmeisjes leerden spinnen, breien en naaien. Van vele van de latere graven en gravinnen van Culemborg hangen hier de portretten, waaronder dat van Floris I van Pallandt, Elisabeth’s achterneef en opvolger. Deze eerste graaf van Culemborg speelde een belangrijke rol in de Tachtigjarige Oorlog. Het is dan ook in deze zaal dat de stadsgeschiedenis volop aan bod komt. Maar ook elders in het museum biedt de weeshuishistorie aanknopingspunten om de rijke historie van Culemborg voor het voetlicht te brengen.

Het Elisabeth Weeshuis Museum is gevestigd aan de Herenstraat 29 te Culemborg. Het museum is elke dag, behalve op maandag, open van 11.00 tot 17.00 uur. Meer informatie is te vinden op www.weeshuismuseum.nl.

Persbericht Elisabeth Weeshuis Museum