Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Zijn erfgoed en kunst te elitair? Volgens kunstenares Vanja Treffers uit Den Haag wel. Samen met kunstenaars Cosi en Flop heeft ze de stichting Topaze opgericht. Vanuit Topaze, genoemd naar de edelsteen die zich aanpast aan de omgeving, worden kunstworkshops en uitjes georganiseerd voor bewoners uit de buurt Transvaal in Den Haag. Vanja: “We zijn erachter gekomen dat kunst en erfgoed niet vanzelfsprekend is voor iedereen. Ons doel is om het beter bereikbaar t maken.”
Erfgoedvereniging Bond Heemschut maakt zich zorgen over het verkoopproces rond de voormalige kolonie van Weldadigheid Veenhuizen en pleit voor betere bescherming van te vervreemden monumenten.
Zes interviews achter de rug en vijf gepubliceerd… het is tijd voor een tussenstand. Na veertien telefoongesprekken ben ik een stuk wijzer geworden en is een zeer prangende vraag van mij beantwoord. Versterkt erfgoed de sociale cohesie?
De KB, de nationale bibliotheek, lanceert een meme generator met afbeeldingen uit de middeleeuwen. Met de meme generator kan iedereen een nieuwe betekenis geven aan deze afbeeldingen, en ervaren hoe in de middeleeuwen afbeeldingen werden gebruikt om een boodschap te verspreiden – net als vandaag.
Memes zijn afbeeldingen met een vaak grappige tekst die breed gedeeld worden op het internet. Het concept is al erg oud. Het gebruik van afbeeldingen om bijvoorbeeld een politieke of religieuze boodschap te verspreiden was in de beeldcultuur van laaggeletterde samenlevingen (zoals het Europa van de middeleeuwen) buitengewoon populair.
Geur is volgens onderzoekers een goede indicator voor wat we vroeger voelden en dachten. Ze gaan terughalen hoe Europa rook in het verleden. De industrialisatie was een traumatische ervaring voor de neus, zegt Inger Leemans, hoogleraar cultuurgeschiedenis aan de VU. Ze is projectleider van onderzoeksproject Odeuropa. Dit project onderzoekt hoe Europa heeft geroken tussen de 16de en de 20ste eeuw, en of die geuren zijn terug te halen, en te bewaren.
Wat is het erfgoed van de toekomst? Hoe kijken we over 100 jaar terug op 2020? Deze tijd laat ons beseffen dat we onderdeel van de geschiedenis zijn. Corona zal naast de Spaanse griep en de Pest in de geschiedenisboeken komen te staan. Bij het Nederlandse Instituut voor Beeld en Geluid vonden ze ook dat deze bijzondere tijd moet worden vastgelegd. Daarom hebben ze in april onder de naam ‘Verhalen uit het hart’ een oproep gedaan om video’s te verzamelen over de coronatijd, het erfgoed van de toekomst. Alma interviewt Jennemiek Leijssen, communicatiemanager en Valentine Kuypers, conservator.
Alarmerende berichten over ‘vogelvrije’ historische interieurs. In Eindhoven staan meer dan 100 gemeentelijke monumenten op de lijst ‘gedereguleerde monumenten’, wat betekent dat de eigenaren geen vergunning hoeven aan te vragen als ze binnen iets willen veranderen. In Groningen verdwijnen er momenteel veel historische interieurs doordat oude panden worden omgebouwd tot kleine zelfstandige appartementen.
Alle seinen staan op groen voor het herstel van het 13e eeuwse Kasteel van Wouw. De fracties in de gemeenteraad van Roosendaal zijn zonder uitzondering voor een investering van 129.000 euro in het plan. De rest van de ruim 1,3 miljoen die de gemeente beschikbaar stelt, komt uit subsidies, van het waterschap en uit de opbrengsten van grondverkoop en -ruil. Stichting Kasteel van Wouw, zet zich al jaren in om de geschiedenis weer zichtbaar te maken: de brede slotgracht, de verdedigingswerken en de resten van de funderingen worden hersteld. Rond de slotgracht komt ruimte voor recreatie.
Duurzamer wonen begint met goede isolatie. In het dak en de muren, maar ook raamisolatie scheelt een slok op een borrel. Volgens Milieu Centraal bestaat er voor monumentale huizen een aardige oplossing: raamfolie. Ook de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed raad dit aan. Wel is het prijzig en er is geen subsidie voor raamfolie. Andere tips van de Rijksdienst: kieren dichten. Of lekker dikke luiken of gordijnen ophangen. Tenslotte is er ook nog iets nieuws: vacuümglas. Dat is een ruit van twee glasplaten waartussen alle lucht is weggezogen. Wel zijn de kosten erg hoog. Is dat het waard?
De middeleeuwse schilderingen in de Nicolaaskapel in het Valkhofpark worden onderzocht en gerestaureerd. In de loop der eeuwen zijn de monumentale schilderingen regelmatig hersteld en bijgewerkt in de kapel die onderdeel was van de Valkhofburcht. Een gespecialiseerd bureau haalt voorzichtig nieuwere lagen van de oudere af, onderzoekt de materialen en stabiliseert loszittende verf. Ze zijn hier tot december mee bezig. Daarna volgt verdere behandeling waar dat mogelijk is. De kapel is tot die tijd beperkt open.
De verkoop van het Pepergasthuis gaat niet door. Dat zijn verkoper Lefier, koper en belegger Jan Berry Drenth en gemeente Groningen overeengekomen. Wethouder Roeland van der Schaaf heeft zich, gesteund door de gemeenteraad, tegen de verkoop verzet en ging in beroep bij de autoriteit wonen. Die verleende Lefier een vergunning om het Gasthuis te verkopen aan Drenth. “Het Pepergasthuis hoort bij de stad zoals de Martinitoren, bovendien zijn het sociale huurwoningen en dat moet zo blijven”, zei van der Schaaf. Lefier en de gemeente verkopen nu beide een pand aan Drenth, tegen marktconforme prijzen, Drenth ziet dan af van het voorlopig koopcontract en dus de koop van het Gasthuis.
Gemma Boon uit Enschede is de eerste directeur van Museum Buurtspoorweg. Dit Twentse museum heeft een kostbaar arsenaal aan oud stoommaterieel, antieke werkende locomotieven en een historisch spoorwegtraject. Boon: “In zekere zin staat techniek ver van mij af, maar dat is ook juist de reden waarom ik dit wil doen. Dit museum heeft een lage drempel. Er komen veel gezinnen en er is de groep liefhebbers die MBS draaiende houden. Dat raakt me en vind ik prachtig.” Boon is zich enorm bewust van de kennis, het potentieel en de passie van de mensen die de organisatie draaiende houden: “Iedere stem moet worden gehoord.”
