Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
In mei en juni voerde het bureau Saricon voor de gemeente Heemskerk een veldonderzoek op het kasteelterrein van Oud Haerlem uit. Het bureau scande en mat het ondergrondse kasteelterrein. Zo hoopten wij meer informatie te krijgen over het archeologisch Rijksmonument. De eerste resultaten van het bodemonderzoek zijn bekend. Wethouder Aad Schoorl: “Ik moet u zeggen, de eerste resultaten zijn sensationeel”.
Volgens de sectie prehistorie van de Faculteit Archeologie van Universiteit Leiden lijkt nieuw onderzoek de canoncommissie te zijn ontgaan. “Beide prehistorische vensters (‘Trijntje’ en ‘De hunebedden’) gaan volledig voorbij aan de lange reeks baanbrekende bevindingen van de laatste jaren op het gebied van prehistorisch dna. Zo weten we nu dat Trijntje en de bewoners van Europa uit die tijd zeer waarschijnlijk een donkere huid en blauwe ogen hadden. Archeologisch én genetisch zien we verschillende migratiegolven. De moderne Europeaan is het product van deze duizenden jaren aan migraties en veranderingen.”
60 jaar geleden heeft Professor Renaud het kasteelterrein van Oud Haerlem archeologisch onderzocht. Hij vond toen de hoofdburcht van het uit 1250 stammende kasteel. Renaud vond geen verdere aanwijzing dat er zich nog iets op het kasteelterrein zou bevinden. Tot nu! Bureau Saricon voerde afgelopen maanden het onderzoek opnieuw uit met moderne apparatuur en technieken (o.a. ElectroMagnetischeInductie) en vond een voorburcht. Oud Haerlem expert Jean “Een voorburcht is een soort voorversterking, waar de stallen, ambachtslieden en andere dienstlieden woonden. Door deze vondst is Oud Haerlem in een klap twee keer zo groot geworden ”. Komende maanden hoopt Saricon nog meer bijzondere vondsten op het kasteelterrein aan te treffen.
Bij Museum Het Valkhof in Nijmegen is binnenkort een wagengraf uit de IJzertijd te zien. De resten uit het graf werden in 2018 gevonden door amateur-archeologen met een metaaldetector. Hen hangt mogelijk vervolging boven het hoofd, schrijft de NOS. “We zijn blij dat de vondst is bekendgemaakt”, zegt Jos Bazelmans van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed in het NOS Radio 1 Journaal. “Maar we zijn minder blij met de wijze waarop dat is gegaan.” Het wagengraf werd gevonden in een vennengebied bij Nijmegen. Hobbyisten met een metaaldetector stuitten waarschijnlijk per toeval op het wagengraf.
Archeologen hebben bij graafwerkzaamheden op een terrein aan de Hanendijk in Budel sporen uit de twaalfde en dertiende eeuw gevonden.
Ruim 5000 Nederlanders hebben tijdens de coronacrisis mee gedaan aan het project Erfgoed Gezocht. Binnen een maand tijd zijn meer dan 300.000 kaarten van de Utrechtse Heuvelrug bestudeerd, vertelt archeoloog Quentin Bourgeois van de Universiteit Leiden. “De aantallen vrijwilligers en de snelheid waarmee alles is bekeken, overtrof onze stoutste verwachtingen.” De zoektocht leverde ook nieuwe inzichten op. Naast dat er honderden nieuwe grafheuvels zijn gezien op de kaarten, blijkt de Utrechtse Heuvelrug in de IJzertijd bezaaid te zijn geweest met akkercomplexen. “De Utrechtse Heuvelrug moet wel dichtbevolkt zijn geweest veel dichter dan we ooit dachten.”
In Heerlen troffen archeologen bij een opgraving aan het Tempsplein verdedigingsresten aan die voor Nederlandse begrippen zeer uniek zijn. Het Tempsplein ligt in het hart van de Romeinse nederzetting Coriovallum (Heerlen), vlakbij het Thermenmuseum. Het was al bekend dat dwars over het plein een spitsgracht liep. Tijdens het recente onderzoek vonden archeologen nog meer sporen die deel uitmaken van die versterking. Men vond een clavicula: een ombuiging van de gracht naar binnen of buiten ter hoogte van een ingang om deze zo beter te kunnen verdedigen. Hiermee is indirect ook de ingang tot de versterking vastgesteld.
Het Huis van Hilde in Castricum krijgt een financiële injectie van de provincie om de salarissen te kunnen betalen. In september komt het helemaal in provinciale handen. Door de coronacrisis werd steun van de provincie aan het archeologiecentrum onvermijdelijk. Het publieksdeel van het Huis van Hilde wordt sinds de opening in 2015 geëxploiteerd door een aparte besloten vennootschap. Het archeologisch depot met de bodemvondsten uit heel Noord-Holland werd al rechtstreeks beheerd door de provincie. De besloten vennootschap kan snel 62.500 euro overbruggingssubsidie op de bankrekening tegemoet zien. Na 1 september neemt de provincie de exploitatie van het Huis van Hilde in eigen hand.
Zeeland heeft niet alleen verdronken dorpen, maar ook overstoven dorpen. Geoloog annex vrijwillig archeoloog Bert van der Valk heeft ontdekt dat er vroeger mensen woonden in de duinen bij Haamstede. In de jaren negentig vond het eerste archeologische onderzoek plaats in de Meeuwenduinen. Maar inmiddels zijn er zoveel nieuwe vondsten gedaan dat de Archeologische Werkgemeenschap Nederland, waar Van der Valk als vrijwilliger deel van uitmaakt, nieuw onderzoek wil doen. Dat kan, nu de provincie Zeeland daar geld voor heeft vrijgemaakt. De gemeente en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed werken mee.
In Nijmegen is een deel van het Romeinse aquaduct gevonden dat tussen Berg en Dal en Nijmegen liep. Aan de Bosweg zijn in een bouwput sporen gevonden. Die wijzen er op dat er op 3 meter diepte een houten bak of goot heeft gelopen. De vondst maakt duidelijk welke route het aquaduct heeft gelopen vanaf de heuvels in Berg en Dal naar het Romeins legioenskamp in Nijmegen. De bouwput is ondertussen weer dicht.
Archeologen hebben vorige week een prehistorische voetafdruk van één van de eerste Heiloöers ontdekt. Joris Brattinga van Archol: “Er worden wel vaker voetafdrukken gevonden, maar deze is heel oud, ongeveer 3.500 jaar. En is zeer goed bewaard gebleven”. De voetafdruk wordt op dit moment geconserveerd door archeologen en later mogelijk tentoongesteld. In het spoor ontbraken de tenen, ze gaan er daarom vanuit dat de persoon schoenen heeft gedragen. De linkervoet is ongeveer 25 centimeter lang, dit komt overeen met schoenmaat 40.
Stichting Kasteel Amerongen wil samen met de gemeente Utrechtse Heuvelrug het Margaretha Turnorplein voor de deur opnieuw inrichten. Hiervoor zal archeologisch onderzoek op het plein worden uitgevoerd. Er wordt met name rekening gehouden met de aanwezigheid van nederzettingssporen en infrastructurele resten uit de late middeleeuwen tot en met de nieuwe tijd.
