Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Onder archeologen is beroering ontstaan over de keuze die de gemeente Hollandse Kroon heeft gemaakt in haar Omgevingsvisie ten aanzien van de omgang met haar (archeologisch) bodemarchief. De Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) noemt de gemeente Hollands Kroon de gemeente met het slechtste archeologiebeleid in Nederland. Maar wat is er nu precies aan de hand in Hollands Kroon? Hier een kleine reconstructie van feiten en fictie voor zover ik die ken.
Ruinen krijgt een archeologisch belevingspunt. Het gaat om een nagebouwde fundering van een boerderij zoals die 500 jaar voor Christus werden gebouwd in Drenthe. Het archeologisch belevingspunt wordt aangelegd in de nieuwbouwwijk Oldenhave-Bos. Aan de hand van houten palen, die op verschillende hoogtes uit de grond steken, kunnen mensen de plattegrond van de boerderij bekijken. Het geheel wordt gesitueerd in een waterpartij, zodat de ‘geschiedenis’ zich in droge periodes meer prijsgeeft dan in natte.
In 1984 werd in de Waddenzee een bijzonder goed bewaard scheepswrak, bekend als de Scheurrak SO1, gevonden. Het fluitschip verging waarschijnlijk aan het einde van de 16e eeuw. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft nu geld beschikbaar gesteld voor een interdisciplinair onderzoeksproject, waarin onderzoekers van de Leidse faculteiten Archeologie en Geesteswetenschappen samenwerken. Twee promovendi zullen worden aangesteld met twee verschillende onderzoeksopdrachten: scheepsbouw en materiële cultuur van de Oostzeevaart. Beide deelprojecten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, met nieuwe inzichten als gewenst resultaat.
Tientallenjaren lagen brokken tufsteen van de Romeinse tempel bij Kessel op een gemeentewerf in Lith. Van de stenen worden nu door bureau Archeo3D digitale kopieën gemaakt die een plek krijgen in een complete 3-dimensionale reconstructie van de tempel. De gemeente Oss zal de virtuele tempel gebruiken voor educatieve en mogelijk ook promotionele doeleinden. Intussen puzzelt de gemeente Oss op een nieuwe functie voor de brokken tufsteen. Gedacht wordt aan een plek langs een fietsroute met een Romeins thema.
De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen en Wijchen hebben de intentie om ook in de toekomst nauw samen te werken op het gebied van archeologie. De afgelopen jaren gebeurde dat al, in samenwerking met de gemeente Nijmegen, maar die stopt ermee vanwege bezuinigingen. Vanuit de provincie Gelderland wordt gestimuleerd dat de regiogemeenten samenwerken met een regioarcheoloog. Daar stelt de provincie ook subsidie voor beschikbaar.
Op vrijdag 23 november – de ‘verjaardag’ van de Haarlemse Stadsrechten – verscheen bij uitgeverij Loutje het boek ZESDUIZEND JAAR HAARLEM van de Haarlemse stadsarcheologe Anja van Zalinge. Het boek bevat een rijkgeïllustreerde historie van Haarlem, waarvoor archeologie steeds de basis vormt.
Om het maritieme verleden van Nederland boven water te halen, nodigt de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed vrijwilligers en studenten uit om regionaal onderzoek te doen. Binnen het project ’13 Provinciën’ kunnen projectvoorstellen tot 1 februari 2020 worden ingediend. Onderzoekers kunnen voor hun projectvoorstel een financiële bijdrage van maximaal € 1.000 ontvangen. De projectvoorstellen brengen de verscheidenheid en verhalen van de provincies van Nederland en de Noordzee in kaart.
Binnenkort publiceert Tjalling Waterbolk (95) zijn autobiografie, Veranderend verleden, over zeventig jaar in de archeologie. „Ik heb geprobeerd er ook een tijdsbeeld van te maken”, verteld Waterbolk in een interview in het NRC. In vakkringen geldt Walterbolk als een van de belangrijkste naoorlogse archeologen van Nederland.
Het Rijksmuseum van Oudheden lanceert in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de vernieuwde website www.archeologieopdekaart.nl. Op deze website kunt u nu ongeveer honderd tips vinden voor een archeologisch dagje uit. Daarnaast sluit Archeologie op de Kaart vanaf nu ook aan bij het nationale geschiedenisonderwijs.
Anderhalf jaar geleden vonden onbekenden met een metaaldetector een zeldzaam wagengarf uit de ijzertijd in de Hatertse en Overasseltse Vennen. De vondst is niet eerder bekendgemaakt, omdat het verboden is om met een metaaldetector naar schatten te zoeken in het Vennengebied. De vinders probeerden de spullen te verkopen, onder meer aan de Nijmeegse archeologievereniging AWN en Museum Kasteel Wijchen. De vondsten zijn nu in handen van onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Die hebben de artefacten bij de vinders veiliggesteld.
De Neder-Germaanse Limes – de voormalige grens van het Romeinse Rijk – is een uniek en onvervangbaar monument met universele waarde voor de mensheid. Daarom wordt deze grens door Nederland voorgedragen voor plaatsing op de Unesco Werelderfgoedlijst, maakte minister Van Engelshoven afgelopen vrijdag bekend in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. In samenwerking met Duitsland wordt in januari de aanvraag bij Unesco ingediend, waarna deze VN-organisatie in juli 2021 hierover een besluit zal nemen.
Archeologen hebben delen van een middeleeuwse kapel uit 1480 opgegraven in Den Bosch. Daarnaast werd ook bestrating uit de Middeleeuwen gevonden en delen van skeletten. Deze week wordt de opgraving weer ‘dichtgegooid’. Op de plek van de kapel komt een straat en parkje. Omdat er niet diep gegraven zal worden, hoeft de archeologische vondst niet uit de grond verwijderd te worden.
