Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Stichting Kasteel Amerongen wil samen met de gemeente Utrechtse Heuvelrug het Margaretha Turnorplein voor de deur opnieuw inrichten. Hiervoor zal archeologisch onderzoek op het plein worden uitgevoerd. Er wordt met name rekening gehouden met de aanwezigheid van nederzettingssporen en infrastructurele resten uit de late middeleeuwen tot en met de nieuwe tijd.
In Dreumel ter hoogte van de Boezemweg zijn archeologische resten gevonden van een stoomgemaal. Deze archeologische resten zijn opgegraven. Omdat slechts één keer eerder een stoomgemaal archeologisch is onderzocht, zijn de resten uniek. Door de combinatie van historisch-geografisch, geofysisch en archeologisch onderzoek zijn nieuwe inzichten verkregen in de bouw, verbouw en het gebruik van het stoomgemaal. Maar ook detailinformatie over het interieur en het servies. De opgraving is volledig vastgelegd in 3D.
Bij de aanleg van een hoogspanningskabel in Dreumel zijn archeologische resten van een stoomgemaal uit 1880 ontdekt. Bij vooronderzoek stuitten archeologen onder meer al op een bouwtekening van de verbouwing van het gemaal in 1923. Verder zijn er heipalen en een fundering gevonden. Omdat het om bouwstructuren gaat, worden de resten waarschijnlijk niet tentoongesteld. Het gebouw in Dreumel was een van de ongeveer 240 stoomgemalen die ooit in Nederland stonden. Daarvan staan er nu nog negen overeind.
Goed nieuws voor de sector! Het geslaagde project Specialistische kennisborging, waar specialisten kunnen werken met behulp van co-financiering, is verlengd met 2 jaar. Met ingang van 1 januari 2020 heeft Vriens Archeo Flex de mogelijkheid om het project nog 2 jaar voort te zetten. Dit betekent dat we nog meer kennis kunnen doorontwikkelen en borgen die zo belangrijk is voor de instandhouding binnen onze sector. Het project is ook voor uw organisatie beschikbaar! Wij begrijpen dat u nu ook voor hele andere uitdagingen staat. Maar wellicht kan de inzet van dit project u toch helpen.
Nieuw onderzoek van Gerrit Dusseldorp (Universiteit Leiden) en Luc Amkreutz (Rijksmuseum van Oudheden Leiden) laat zien dat de prehistorische bewoners van West-Nederland lang vasthielden aan de exploitatie van wilde voedselbronnen. “Begin van de landbouw wordt gezien als een grote vooruitgang, maar dit gold niet voor iedereen. De voor- en nadelen verschilden per samenleving. In het natte westen was het lastiger boeren dan op de vruchtbare löss in Zuid-Limburg. Het blijvende ‘Wilde Westen’ van Nederland laat zien dat de jager-verzamelaars hier landbouw niet als grote vooruitgang zagen.”
Een blikje met een gegraveerd portret, een naam in Cyrillisch schrift en een datum werd eind april opgegraven bij voormalig Kamp Amersfoort en is het tastbare bewijs van de aanwezigheid van honderd ¬Sovjet-krijgsgevangenen in het kamp. “We weten vrijwel niets over deze mannen, als er dan iets persoonlijks wordt gevonden, raakt me dat. Het confronteert ons met het gebrek aan kennis,” zegt Martijn Eickhoff, Niod-onderzoeker en bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zo’n blikje kan nog een andere functie hebben. Eickhoff: “Nu er steeds minder getuigen zijn, zijn plekken en voorwerpen nodig om de herinnering levend te houden.”
De 19-jarige Quinten Maatman uit Deventer trof twee weken geleden in een akker in Schalkhaar een muntenschat aan. Naast de 512 munten vond hij nog andere spullen uit de Tweede Wereldoorlog: een dolk van de Hitlerjugend, een nazi-gesp, Canadese onderscheidingen, kogels, een bajonet, maar ook een schaar, scheerkwast en strijkijzer. Stadsarcheoloog Bart Vermeulen van Deventer noemt de vondst van Quinten Maatman “een droomvondst voor iedere detectorzoeker”. Volgens Vermeulen zijn dit soort schatvondsten vaak bewust begraven. Mogelijk gaat het om roofbuit uit de nadagen van de oorlog.
Het project Specialistische Kennisborging, waar “jonge” specialisten aan het werk worden gezet met behulp van co-financiering, is verlengd met 2 jaar. Het project heeft als doel kennis die dreigt te verdwijnen of beperkt aanwezig is in de sector, te behouden en te borgen in de organisatie door de inzet en ontwikkeling van “jonge” specialisten.
Het Groninger Instituut voor Archeologie is een groot onderzoek gestart naar de manier waarop de prehistorische mensen omgingen met hun vee. Het begin van de veeteelt begon in Nederland ergens in het vijfde millennium voor Christus. De archeologen gaan voor dit onderzoek geen nieuwe opgravingen doen. Docent Canan Çak?rlar: “Wij graven wel, maar alleen in depots. Provinciale depots, depots van musea. We gebruiken materiaal van oude opgravingen. Botmateriaal, tanden en kiezen. We onderzoeken dat opnieuw, met nieuwe methoden.”
Het project Scanning for Syria is bekroond met een Europa Nostra Award in de categorie Onderzoek. In de Syrische burgeroorlog is veel cultureel erfgoed vernietigd of geplunderd. Met het project willen Universiteit Leiden, Technische Universiteit Delft en het Erasmus Centre for Global Heritage and Development een deel van dit verlies tegen gaan. Doormiddel van 3D scannen en printen zij reproducties gemaakt van kleitabletten met spijkerschrift uit de 12e eeuw voor Christus. Deze tabletten werden door archeologen uit Leiden opgegraven bij fort Tell Sabi Abyad en behoorden tot de collectie van het Raqqa Museum, totdat ze in de oorlog verdwenen.
De limes staan steeds vaker in de belangstelling, dus werd het hoog tijd voor een overzicht waarin de nieuwste inzichten op het gebied van vooral de archeologie opgenomen zijn.
Auteur Paul van der Heijden, met medewerking van Evert van Ginkel. Uitgave in samenwerking met de AWN-Vrijwilligers in de archeologie.
Prijs: 19,95 euro, verzendkosten 2,49 euro
Gratis bij een nieuw lidmaatschap van de AWN
Opgravingen bevestigen nog eens wat de laatste jaren al steeds duidelijker werd: Wijchen was van de late steentijd tot in de Middeleeuwen een belangrijk regionaal centrum. Archeologen van VUhbs Archeologie vonden een flink aantal huisplattegronden, waterputten en aardewerk. Archeoloog Johan van Kampen: “Als je kijkt naar de hoeveelheid huizen die we hier gevonden hebben uit de periode 800-1200, kun je alleen maar concluderen dat hier toen een flink centrum moet zijn geweest.’’ Eerder werden er in Wijchen al sporen van bewoning in de late steentijd, een Romeinse villa en middeleeuwse ijzerproductie gevonden.
