Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De Waddenzee wordt bedreigd door onder meer gas- en zoutwinning, klimaatverandering, scheepvaart en bouwactiviteiten. De Waddenvereniging heeft zaterdag de tien grootste zorgen over het getijdengebied gepresenteerd. Directeur Lutz Jacobi biedt vandaag haar pleidooi ook aan de Tweede Kamer aan. Nederland, Denemarken en Duitsland vieren deze week als waddenlanden dat het tien jaar geleden is dat de Waddenzee werelderfgoed werd.
Het 20-jarig jubileum van UNESCO-werelderfgoed Droogmakerij De Beemster wordt geëerd met een officiële herdenkingsmunt: het Beemster Vijfje. De herdenkingsmunt is de achtste uitgifte van de Koninklijke Nederlandse Munt in de serie Nederlands Werelderfgoed. De in Amsterdam wonende Duitse kunstenares Katrin Korfmann is de ontwerpster van het Beemster Vijfje. Zij tekende ook voor het in 2018 verschenen Schokland Vijfje. In de ontwerpen van beide herdenkingsmunten benadrukt ze het contrast tussen de vrije, organische vorm van het natuurlijke landschap en het strakke, geconstrueerde raster van het polderlandschap.
In de provincie Noord-Holland bevinden zich rondom Amsterdam drie erfgoederen van wereldformaat; De Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en de Grachtengordel Amsterdam. Op het oog lijken deze drie UNESCO werelderfgoederen heel verschillend. Toch hebben zij veel gemeen. Op www.vanwereldformaat.nl is vanaf 19 april te zien en lezen wat deze erfgoederen bindt en welke ondernemers er actief zijn.
De Waddenkust, van Bad Nieuweschans tot Den Helder, gaat op jacht naar belevingstoeristen, met behulp van verhalen en pasklare routes. Om de beoogde doelgroep te bereiken, is vorige week de marketingcampagne ‘Visit Wadden’ gelanceerd. Directeur Lutz Jacobi van de Waddenvereniging, die de campagne in gang mocht zetten, vreest allerminst dat de Waddenkust straks onder de voet wordt gelopen door toeristen. “Wij staan voor behoud, beheer en beleving. Dat kan alleen als wij die beleving ook durven mee te geven aan de mensen.”
Op de geluidsschermen van het viaduct op de Prins Hendriklaan in Utrecht is een serie zwart-witfoto’s onthuld die een blik geven op de geschiedenis van het naastgelegen Rietveld Schröderhuis. Aan de kant van het in 1923-1924 door Gerrit Rietveld ontworpen huis tonen de foto’s het uitzicht vanuit het huis. Aan de andere kant is vooral het UNESCO-werelderfgoed zelf te zien.
Vastenavond/carnaval kent lokale gewoonten en gebruiken. Mede om die reden past het feest niet op de UNESCO-lijst van Immaterieel Erfgoed, schrijft Rob van de Laar, werkzaam bij de afdeling erfgoed van de gemeente ’s-Hertogenbosch. Van de Laar noemt het ‘Big Brother-gevaar’ zoals dat nu in Aalst in België het geval is. “UNESCO kijkt mee en toetst aan de hand van internationale correctheidsregels. Vastenavond/carnaval is een lokaal feest, geen toeristische trekpleister. (…) De gewoonten en gebruiken, waaronder satire, worden lokaal bepaald en getoetst en horen niet door een internationale organisatie langs de internationale meetlat gelegd – en dus geketend – te worden.”
De editie van vandaag blikt terug op de gebeurtenissen en ontwikkelingen in het vorige jaar. Dit wordt voor het eerst gepresenteerd met de Limes Journaal Talk Show, waarbij drie gasten over hun ervaringen vertellen.
‘Sense of Place’ in het klein: vier kunstwerken bij Lauwersoog vragen aandacht voor de ingrepen van de mens in het Waddengebied (zie foto’s). De kunstwerken zijn onderdeel van ‘Lauwersom’. De tocht is opgezet om bezoekers aan het Waddengebied langer vast te houden zodat ze meer van de omgeving meekrijgen.
Het Haarlemmermeermuseum De Cruquius is gevraagd lid te worden van het UNESCO Water Museums Global Network. Het museum heeft de uitnodiging met trots aanvaard. “Elke beschaving heeft generaties lang kennis en erfgoed over water doorgegeven”, zo meldt het museum. “Watermusea willen de waarde van dit watererfgoed bekend maken aan een groot publiek om de wereldwijde watercrises en de mogelijke oplossingen ervan beter te begrijpen. Van de dreiging van de ‘Waterwolf’ tot leven in een polder met de dreiging van de stijgende zeespiegel; het verhaal van Haarlemmermeermuseum De Cruquius sluit aan bij het wereldwijde urgente waterverhaal.”
“Houden we nog wel van ons Waddengebied?” Die vraag stelt Machiel Aarten, woordvoerder van de werkgroep Laat FryslânNietZakken en SP-Statenlid in Fryslân. “Het is een absurd idee dat de landelijke overheid wil instemmen met gaswinning onder ons enige natuurlijke Werelderfgoed, de Waddenzee. En dat is niet de enige narigheid: ook zijn er vergevorderde plannen voor zoutwinning.” (…) “De provincies Fryslân en Groningen en Noord-Duitsland investeren de komende jaren bijna 1,7 miljoen euro in het behouden van de Waddenzee als Werelderfgoed. Maar heeft dat nog wel zin? Gaswinning ook door middel van fracking, zoutwinning waarbij diesel wordt gebruikt om de zoutputten af te sluiten met alle risico’s die daarbij horen, bedreiging door containerschepen… Ons Waddengebied, ons Werelderfgoed!”
Het Drentse dorp Veenhuizen wordt steeds meer ontdaan van zijn enige functie, dat van gevangenisdorp. Terwijl de regio toch al weinig economische activiteiten kent. Gevreesd wordt voor een voortbestaan als openluchtmuseum. De Groene Amsterdammer gaat uitgebreid in op de geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid en het bewind van het ministerie van Justitie. Hoe ziet de toekomst van Veenhuizen eruit? Peter Sluiter, directeur van het Gevangenismuseum: “Zolang de gevangenissen open blijven, zal het geen openluchtmuseum worden.” En als de gevangenissen wel sluiten? “Dan moeten we zorgen dat hier een diverse economie ontstaat die niet alleen draait om toerisme.”
Nijmegen wijst vier plekken in de stad aan die deel uit gaan maken van de UNESCO-aanvraag voor de Romeinse Limes: het Valkhof, de Hunerberg, het Kops Plateau en het tracé van het Romeins aquaduct. Om de werelderfgoedstatus te bereiken worden in de gemeenten langs de grens, op verzoek van het rijk, belangrijke archeologische plekken aangewezen als rijksmonument. Zo beschermt de overheid het archeologisch erfgoed en wordt het voor de toekomst behouden.
