Aantrekkelijke leefomgeving verankeren in Omgevingswet

Initiatiefgroep Mooiwaarts wil dat aandacht voor een aantrekkelijke leefomgeving in de nieuwe Omgevingset even belangrijk is als bescherming van het milieu. De regering laat in de wet veel vrijheid aan gemeentebesturen. Er is ruimte voor maatwerk en voor initiatief van burgers. Dat is goed nieuws. Maar vrijheid is niet het zelfde als vrijblijvendheid. De regering mag van gemeenten eisen dat zij actief en effectief zorgdragen voor de samenhang en de belevingswaarde op hogere schaalniveaus (buurt, dorp, stad en landschap). In een brief aan de Tweede Kamer pleit Mooiwaarts voor een betere verankering van “omgevingskwaliteit” in de nieuwe Omgevingswet.

Drie doelen staan centraal in de Omgevingswet: een gezonde en veilige leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit. Die omgevingskwaliteit wordt in het wetsvoorstel niet evenwichtig uitgewerkt. Er wordt vooral gehamerd op harde, meetbare normen, waar gemeenten en anderen zich in principe aan te houden hebben. De niet-meetbare ‘ruimtelijke kwaliteit’ (schoonheid, toekomstwaarde, behoud van erfgoed) komt er minder goed vanaf. Daar geldt kennelijk vooral het principe van ‘vertrouwen’, en dat is niet genoeg. Ruimtelijke kwaliteit is namelijk meer dan de optelsom van individuele belangen. De openbare ruimte is van ons allemaal.

Ruimtelijke kwaliteit is van groot economisch belang: de waarde van bouwwerken wordt bepaald door de kwaliteit van het gebouw en van de omgeving ervan; internationale bedrijven vestigen hun hoofdkantoor in gebieden, waar het personeel graag wil wonen. Een aantrekkelijke en goed verzorgde leefomgeving is van belang voor het welbevinden van de inwoners en voor hun gevoel van veiligheid. De nieuwe Omgevingswet is te vrijblijvend op het gebied van ruimtelijke kwaliteit. Gemeenten zouden op zijn minst een visie op kwaliteit moeten formuleren en bij vergunningsaanvragen een niet-vrijblijvend gesprek over kwaliteit moeten organiseren. Dat is wat Mooiwaarts bij de Tweede Kamer bepleit.

Bekijk ook de Dossierpagina Omgevingswet op de Erfgoedstem.