Kunnen archeologen vluchtelingen helpen integreren?

Archeoloog, Essen

Als je de media moet geloven wordt Nederland zo’n beetje overstroomd door een tsunami aan vluchtelingen en die moeten allemaal een plek in onze maatschappij krijgen. We krijgen vooral cijfers te zien (en ja ook ik zal hier wat van die cijfers noemen). Maar het zijn natuurlijk eerst en voor alles mensen. Het betreft een zeer gemêleerde groep met eigen uitdagingen, zo divers als onze eigen uitdagingen. En dat, zeker uitgedrukt in cijfers, vormt ‘een sociaal maatschappelijk probleem’. Kunnen wij archeologen ook hier een deel van de oplossing vormen?

In mijn vorige stuk stipte ik kort de kwetsbare groep vluchtelingen aan. Van de groep vluchtelingen die naar Nederland komt heeft naar schatting 13 tot 25 procent een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) of depressie, volgens de Gezondheidsraad naar onderzoek van het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam. Vooral vrouwen, ouderen en kinderen die alleen de grens oversteken lopen risico op mentale problemen. Klachten bij vluchtelingen doen zich voor na drie verschillende periodes waarin stress en trauma’s een rol spelen: stress door vervolging, onderdrukking en structureel geweld in het land van herkomst, stress tijdens de vlucht zelf door onzekerheid en ontberingen en tenslotte stress tijdens afwachting van de uitslag van asielaanvraag in het gastland. Daarin speelt gedwongen dicht op elkaar wonen en weinig privacy hebben, maar ook frustratie omdat zij niet mogen werken of studeren een rol. En aan die laatste stresssituatie zou volgens mij archeologie een positieve bijdrage kunnen leveren.

Arbeidsmarkt
De ongunstige arbeidsmarktpositie van vluchtelingen vraagt om aandacht. De cijfers wijzen uit dat de arbeidsparticipatie de laatste 10 jaar niet is verbeterd. Slechts 46% van de vluchtelingen heeft een betaalde baan. Dit betreft vaak een beperkte flexbaan. De drempels voor vluchtelingen zijn hoog, maar de Nederlandse overheid vindt dat participatie de eigen verantwoordelijkheid van het individu is. In bijna geen enkel ander westers land is de werkloosheid onder immigranten zo hoog als in Nederland, schreef de rijkelandenclub Oeso in de zomer van 2015. Immigranten en vluchtelingen zijn weliswaar verschillende groepen, maar als het gaat over werk en inkomen zijn er veel overeenkomsten. De meeste vluchtelingen komen hier als jongvolwassene. Dan is het leren van de taal lastig. Ook zijn zij niet bekend met de heersende arbeidscultuur en de mogelijkheden en uitdagingen van de Nederlandse arbeidsmarkt. Daarnaast hindert de mentale gezondheid het vinden van een baan of het volgen van een opleiding.

De insteek van de Nederlandse overheid lijkt weinig effectief. Vluchtelingen willen graag zo snel mogelijk zelfstandig worden en een nieuwe, veilige toekomst opbouwen in Nederland. Een duurzamere oplossing die zowel de vluchteling als de Nederlandse samenleving helpt, is ervoor te zorgen dat nieuwkomers zichzelf beter kunnen redden. Vluchtelingenwerk zet zich op verschillende manieren in om vluchtelingen te helpen met het vinden van een plek in onze maatschappij. Zo is er het VIP project. In het project Vluchtelingen Investeren in Participeren (VIP) bereiden vluchtelingenwerk, werkgevers, opleiders en lokale overheid 1500 vluchtelingen voor op werk. De barrières die er nu zijn voor arbeidsparticipatie van vluchtelingen worden verminderd. Vluchtelingen kunnen zo hun weg vinden en kansen krijgen op de Nederlandse arbeidsmarkt. Participatie en het creëren van een gevoel van betrokkenheid is daarbij van belang.

Archeologie
Archeologie kan hierbij een grote rol spelen. Ons veldwerk toont de zorg voor de gemeenschappen waarin we werken. Onze gesprekken in het veld, aandacht voor detail en de bereidheid om het dagelijkse leven van individuen en gemeenschappen serieus te nemen, zorgt voor een verbinding tussen de rest van de wereld (die wij ook vertegenwoordigen) en persoonlijke ervaringen. Archeologie is natuurlijk niet de enige sector die dit kan doen: hele disciplines richten zich specifiek op het koppelen van het individu aan een grotere context . Wellicht moeten we de samenwerking met die disciplines aangaan om zo de binding van de vluchteling met onze maatschappij groter te maken?

The following two tabs change content below.

• Biografie
• Laatste Berichten

Marloes Van der Sommen

Marloes van der Sommen is een goed opgeleid archeoloog met ervaring binnen diverse takken van het archeologisch bestel en een honger naar kennis over aangrenzende disciplines. Alles wat ‘dieper’ gaat dan hetgeen we opgraven, heeft haar interesse.Ze zet zich in voor de draagvlakverbreding van haar vak en bouwt bruggen zowel binnen als buiten de archeologie.

Laatste berichten van Marloes Van der Sommen (toon alles)

• Diversiteit, Archeologie en…Kaas! - 23 mei 2017
• Nationaal Centrum voor Community archeologie? - 5 november 2016
• Archeologie en kwaliteit van leven: tijd als vluchtig gegeven - 25 oktober 2016