Slag op de Zuiderzee werd in oktober 447 jaar geleden beslecht
Nederland is een maritieme natie. Sporen daarvan zijn overal in onze wateren nog te vinden. Toch is slechts een klein deel daarvan onderzocht. Waarschijnlijk liggen er nog vele scheepswrakken, verdronken dorpen en andere archeologische vondsten te wachten om ontdekt te worden. Tegelijkertijd weten we dat archeologische vindplaatsen onderwater erg kwetsbaar zijn. Onder invloed van stroming bijvoorbeeld kunnen ze snel vergaan. Daarom laat de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) verschillende delen van de Nederlandse wateren in kaart brengen om uit te vinden of er nog archeologische resten aanwezig zijn. Op basis van historische bronnen wordt verwacht dat de kans heel groot is dat in de geselecteerde gebieden archeologische vondsten gedaan worden. Vervolgens kunnen de opgespoorde vindplaatsen nader worden onderzocht en eventueel beschermd. Een van deze gebieden is de Hoornse Hop. Hier werd van 7 tot 12 oktober 1573 een van de grootste zeeslagen uit onze maritieme geschiedenis uitgevochten.
Opstand
De Opstand (1568 –1648), beter bekend als de Tachtigjarige Oorlog, begon als protest van een groepje protestantse edelen tegen de wijze waarop het katholieke Koninkrijk Spanje haar landsdelen bestuurde. Ook de steeds grotere inperking van de geloofsvrijheid maakte de onderlinge verhoudingen er niet beter op. Protestantse opstandelingen bezetten landsdelen en steden werden aangevallen. Koning Filips II van Spanje kon dit niet op zich laten zitten en heroverde zoveel mogelijk bezette gebieden en opstandig steden. In 1573 moest hij echter het beleg van Alkmaar afblazen en de Watergeuzen blokkeerden op de Zuiderzee de Spaanse militaire aanvoerroutes naar Groningen en Friesland.Om de Watergeuzen te helpen en te voorkomen dat de eigen steden werden aangevallen, formeerden Hoorn, Enkhuizen, Edam en Monnickendam een vloot om de te verwachte aanval vanuit het katholieke Amsterdam af te slaan. Geheel tegen de verhouding in, werd de Spaanse vloot verslagen. De slag vond op ‘de stoep’ van Hoorn plaats, in het Hoornse Hop.De uitslag van de Slag op de Zuiderzee betekende een ommekeer gedurende de Opstand en zorgde voor een ongekende welvaart in West-Friesland.
Minimaal tien scheepswrakken
Het bedrijf Periplus Archeomare zal de komende weken in opdracht van de RCE in samenwerking met surveybedrijf DEEP uit Amsterdam een scan van de Waterbodem in de Hoornse Hop maken. Voor het onderzoek wordt het meetvaartuig ‘Loeve’, een survey catamaran ingezet. Hiermee wordt een gebied van bijna tachtig vierkante meter in kaart gebracht met een zogenaamde side scan sonar.In totaal zal meer dan 900 kilometer worden afgelegd met het vaartuig.Vervolgens zullen hoge resolutie detailopnamen gemaakt worden van aangetroffen wrakresten met een multibeam echosounder. De verwachting is dat hierbij minimaal tien scheepswrakken uit verschillende perioden worden gevonden en in kaart gebracht. Daarnaast zullen ook andere zaken aan het licht komen zoals verdronken dijkresten.
