Gisterochtend sprak de Tweede Kamer over de bescherming van ons erfgoed. “Om archeologische vondsten voor Nederland te behouden, is het hoog tijd de regels beter te handhaven en misschien zelfs de Erfgoedwet aan te passen”, schrijft archeoloog Gerrit Dusseldorp. “We hebben in Nederland een zogenoemd Portable Antiquities Netherlands Scheme (PAN). Hierin werken metaaldetector-hobbyisten samen met archeologen. Hieruit komt fantastische kennis voort, die archeologen nooit alleen kunnen vergaren. Maar als we niet oppassen, wordt de samenwerking met experts gebruikt als ’echtheidscertificaat’ door verzamelaars die hun vondsten voor veel geld willen verhandelen. Dat moedigt de vernieling van ons aller verleden aan.”
Noord-Nederlandse archeologen zochten naar neanderthalersporen in Duitsland (€)
Een groep Noord-Nederlandse archeologen zocht onlangs naar neanderthalersporen in Nordfriesland. De amateurs en professionals waren uitgenodigd door twee onderzoeksinstituten in Duitsland. Het is een vreemde situatie. In Duitsland willen de instituten graag neanderthaleronderzoek doen, maar is er weinig kennis. In Nederland is er wel kennis, mede dankzij de grote archeologische vindplaats bij Peest, maar hebben de instituten hun handen van het neanderthaleronderzoek afgetrokken. Het zijn de liefhebbers die het neanderthaleronderzoek levend houden. Je moet op een prettige manier een beetje gek zijn en veel tijd, zin en geduld hebben om het veld in te gaan, vertelt Jaap Beuker.
Archeologen blij met bijzondere vondsten in Needse ‘dwergberg’
Archeologen zijn blij met de bijzondere vondsten die in de 35 meter hoge berg bij Neede zijn gedaan. Ze hebben haaientanden en walvisbotten opgegraven en zelfs resten van een prehistorische woudolifant aangetroffen. In Nederland zijn op diverse plaatsen stuwwallen te vinden. Glijdende ijskappen drukten in de voorlaatste ijstijd de meegevoerde grond omhoog. Zo ging het 150.000 jaar geleden ook in Neede. Wat de Needse ‘dwergberg’ zo uniek maakt, is dat de grond daarbij als het ware werd omgespit. Grondlagen van miljoenen jaren oud kwamen naar boven, met bijzondere archeologische vondsten tot gevolg.
Ongewild schiep de mens de IJssel en Lek in de Romeinse tijd
Als het aan de natuur had gelegen, waren de Hollandse IJssel en Lek nooit ontstaan. Dat schrijven 4 Utrechts fysisch geografen in het wetenschappelijke tijdschrift Geology. De onderzoekers tonen aan dat de rivieren aan het begin van onze jaartelling ‘per ongeluk’ ontstonden door menselijke activiteit. Door ontwatering en ontbossing werden lokale kreken steeds groter en verdween de veenbodem. Het onderzoek is onderdeel van ‘The Dark Age of the Lowlands in an interdisciplinary light’, een interdisciplinair project waarbij fysisch geografen, archeologen en biologen samenwerken aan een reconstructie van Nederland op de overgang van de Romeinse tijd naar de Middeleeuwen.
Wetenschappers duiken op Veluwse ijzerwinning
Het ijzerwinningsproject Epe van de geologiewerkgroep KNNV Epe-Heerde heeft de interesse gewekt van nationale wetenschappers. Drie medewerkers van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed gaan meekijken. De specialisten willen gegevens verzamelen die als referentie kunnen dienen bij toekomstig archeologisch onderzoek. Bekend is dat in de Vroege Middeleeuwen op de Veluwe een grootschalige ijzerproductie plaatsvond. Daarbij werd gebruik gemaakt van klappersteen, die in de flank van stuwwallen werd gevonden. Door de sporen te onderzoeken die de ijzerwinners van nu in de bodem achterlaten, kunnen archeologen sporen van vroegere ijzerwinning herkennen.
Archeologen vissen talloze ‘schatten’ uit 16e-eeuws wrak bij Warder
Het ene na het andere object wordt uit de 16e-eeuwse punter vlak bij Warder gevist (zie video). Door het goede weer en de geringe stroming kunnen de archeologen hun hart ophalen. “Het lijkt hier wel de Malediven.” Een zaagje met inscriptie, een fluit en veel aardewerk komt uit het wrak. “Heel bijzonder”, vindt Thijs Coenen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. “Het is voor het eerst na honderden jaren dat iemand dat weer in zijn handen heeft.” Het wrak is gevonden tijdens een inspectie van de Markermeerdijk. In totaal zijn er acht wrakken gevonden.
Archeologen gebruiken innovatieve technieken in het hart van Brussel
In Brussel voeren archeologen binnenkort een studie uit naar de ondergrond van de Grote Markt en haar omgeving. Ze doen dit aan de hand van twee innovatieve, niet-invasieve technieken: de bodemradar en de elektrostatische prospectie. Een belangrijke wetenschappelijke primeur. De studie moet een beter begrip van de stedelijke evolutie van het hart van de Belgische hoofdstad door de eeuwen heen mogelijk maken. Het voordeel van de innovatieve technieken is dat ze scherpe beelden opleveren: zo kunnen structuren en objecten die onder de grond liggen snel driedimensionaal in kaart worden gebracht.
Amsterdams erfgoed van de week | Nieuw licht op vroeg Amsterdam
De vroegste geschiedenis van Amsterdam is voor een groot deel in nevelen gehuld. Vaak gehoorde aannames zijn dat de stad in 1275 is ontstaan en dat de eerste bewoners boeren en vissers waren. Hoe zit het nu werkelijk? Wat weten we inmiddels van het vroegste Amsterdam? Antwoorden hierop zijn te vinden in Oeroud Amsterdam, het 109de jaarboek van het Genootschap Amstelodamum dat op 21 april is verschenen. In deze bundel delen archeologen en historici hun nieuwste inzichten in de vroegste geschiedenis van Amsterdam.
Eeuwenoud spijkerschrift geeft elf verborgen steden prijs
Het is de droom van iedere archeoloog: het ontdekken van een verborgen stad. Maar waar begin je met zoeken? Een internationaal team van archeologen heeft misschien het antwoord. Door duizenden met spijkerschrift beschreven kleistenen te analyseren, kunnen ze een ruwe schatting maken van waar verborgen steden moeten liggen. De ruim 12.000 kleistenen zijn gevonden in de oude stad Kanesh in het huidige Turkije. De informatie op de kleistenen is gedigitaliseerd en gecodeerd. Het is de combinatie van handelsgegevens en routebeschrijvingen op de kleistenen die ervoor zorgt dat de archeologen kunnen berekenen waar andere oude steden hebben bestaan.