Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Zo nu en dan brengt de Erfgoedstem een thematische nieuwsbrief uit, een zogenaamde ‘Erfgoedstem Special’. Dit keer ging de Erfgoedstem-special over de ENKA-fabriek in Ede. Gedurende dit bijzondere project werd een kleurrijk stukje industrieel erfgoed herbestemd tot een gebied voor ‘wonen, leven en werken’. U kunt de Erfgoedstem Special hier lezen.
In juli is gestart met de restauratie van de grote ENKA-schoorsteen uit 1927, met 85 meter de hoogste gemetselde schoorsteen in Nederland. De restauratie, mede mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij en de Provincie Gelderland, is weersafhankelijk en zal naar verwachting 6 à 7 maanden duren.
Eerder dit jaar, midden in de Corona-lockdown, deed BOEi een oproep aan Edenaren om verhalen, anekdotes en foto’s over ‘de ENKA’ te delen. “Wij vinden dat als je een plek een nieuwe bestemming geeft, je ook de verhalen van omwonenden en oud-gebruikers moet ontsluiten”, vertelt Jobbe Wijnen, historisch ingenieur bij BOEi. Normaliter gaat Wijnen vervolgens letterlijk de deuren langs, maar vanwege Corona ging dit op afstand. De oogst is er echter niet minder om, en de verhalen komen nog wekelijks binnen
De Nederlandse Kunstzijde Fabriek, kortweg ENKA, werd in 1919 gebouwd als kunstzijdefabriek door scheikundige en ondernemer J.C. Hartogs. De locatie in Ede was gunstig vanwege de nabijgelegen spoorlijn, het zachte grondwater en de lage grondprijs.
Begin september ging in Ede een nieuwe basisschool voor ca. 250 leerlingen open in een bijzonder monument: het voormalige ENKA-kantinegebouw uit 1951. Aan de opening van basisschool De Ontdekking ging een jarenlange restauratie vooraf, mede mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij, gemeente Ede, Provincie Gelderland en de Rijksoverheid. De charme van het rijksmonument bleef behouden terwijl toch het BENG-predikaat (Bijna Energieneutrale Gebouwen) is behaald.
BOEi, de Nationale Maatschappij tot Restaureren & Herbestemmen van Cultureel Erfgoed, start met de restauratie van de schoorsteen– met 85 meter de hoogste in Nederland – uit 1927 bij de voormalige ENKA kunstzijdefabriek in Ede. De restauratie, mede mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij en de Provincie Gelderland, is weersafhankelijk en zal naar verwachting 6 à 7 maanden duren.
Het Experience Center De Fietser heeft zijn deuren geopend in de Westhal ENKA in Ede. BOEi begon in 2015 met de restauratie van dit complex en viert deze opening met een groot feest. Mensen kunnen in De Fietser fietsen en elektrische fietsen uitproberen op een testcircuit. Accell Nederland, de nieuwe huurder van de Westhal, is bekend van merken als Batavus, Juncker en Sparta. Het Experience Center krijgt zijn energie van de 1.800 zonnepanelen op het dak van de Westhal, die samen 400.000 kilowattuur energie opwekken. Rondom het industriële erfgoed wordt een nieuwe woonwijk gebouwd met zo’n 1500 woningen en een school.
De renovatie van de monumentale Bitterzoutloods, de voormalige fabrieksloods op het Enka terrein in Ede, naar 15 unieke loftwoningen is gestart. Bokkers van der Veen Architecten tekende voor het ontwerp. Naar verwachting worden de eerste woningen eind 2016 opgeleverd.
De organisatie BOEi en Grondbank Bennekomseweg Ede (een samenwerkingsverband van AM en ASR Vastgoed Ontwikkeling) hebben de koopovereenkomst getekend voor het voormalig fabrieksgebouw De Westhal op het ENKA-terrein te Ede. De Westhal is een rijksmonument met een oppervlakte van 8.800 m2. Als nieuwe bestemming komt er in de hal met opvallende sheddaken een ‘fiets experience center’ genaamd De Fietser.
Wie wel eens met de trein station Ede-Wageningen passeert heeft de overblijfselen van een kunstzijdefabriek gezien. Het 42,5 hectare grote gebied was ooit een van de thuishavens van het oude Nederlands bedrijf ENKA. Het bedrijf opende de deuren van haar productiefaciliteit in Ede in 1922. Het doek viel na een tachtigjarig bestaan. De monumentale panden en de 80 meter hoge schoorsteen dienen als herinnering voor wat ooit was. De Veluwse Poort is de overkoepelende naam van de ontwikkelingen aan de oostzijde van Ede. De herontwikkeling van ENKA is daar onderdeel van. Het ENKAterrein krijgt een nieuw leven.
De provincie Gelderland steekt 1 miljoen euro in de renovatie van de Westhal en de schoorsteen op het Enka-complex in Ede. Het geld is toegekend in het kader van het Impulsplan Wonen.
In een monumentaal gebouw op het Enka-terrein aan de Dr. Hartogsweg in Ede heeft maandagavond enige tijd een brand gewoed. Kort na 22.00 uur gaf de brandweer het sein brand meester. De vlammen sloegen uit de bovenste verdieping.? Bij de brand kwam veel rook vrij, dat in de wijde omgeving te zien en te ruiken was. De oorzaak van de brand is vooralsnog onbekend.
