Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Het negentiende-eeuwse sierhek bij het kerkhof van Lekkum wordt een gemeentelijk monument. Het hek is versierd met negentiende-eeuwse doodssymbolen, zoals een uil, een zandloper en een slang die zichzelf opeet. Het hek is dringend aan restauratie toe. De kerk van Lekkum heeft de monumentenstatus aangevraagd. “Dat zou ons helpen bij het aanwerven van fondsen voor restauratie”, aldus dominee Adri Terlouw.
Heemschut Gelderland vraagt opnieuw aandacht voor de vervallen negentiende-eeuwse villa aan Kattenburg 24-26 in Druten. In de villa, sinds 1985 een gemeentelijk monument, zit een garagebedrijf. Heemschut Gelderland stelde al in 2008 voor het garagebedrijf te verplaatsen, zodat de villa kan worden gerestaureerd en herbestemd. De gemeente Druten stemde destijds in met het voorstel, maar ruim tien jaar later is de situatie nog onveranderd. De gemeente heeft de erfgoedvereniging nu laten weten dat ze onderzoekt welke mogelijkheden ze heeft om in te grijpen.
Enkele jaren geleden was er nog sprake van sloop, maar nu wordt het stationsgebouw van Soest-Zuid een gemeentelijk monument. Het station is een illustratie van de modernisering van het Nederlandse spoor, vindt de gemeente Soest. Het door architect W. Kloos ontworpen station is van het zeldzame type ‘Vierlingsbeek’. Al vijf van de twaalf stationsgebouwen van dit type zijn gesloopt.
In 1988 startte Herman Hertzberger een internationale reddingsactie om het Burgerweeshuis van Aldo van Eyck (1918-1999) voor sloop te behoeden. De actie had succes, de gemeente besloot het gebouw te behouden. Ze zette een tender uit: wie beloofde het gebouw te restaureren kreeg de mogelijkheid om op de aangrenzende locatie een kantoorgebouw neer te zetten, bij voorkeur te ontwerpen door dezelfde Aldo van Eyck. In 1992 kwam Tripolis gereed. Het Burgerweeshuis is sinds 2014 rijksmonument, vorige week is Tripolis aangewezen als gemeentelijk monument.
In augustus 2008 vroeg Erfgoedvereniging Heemschut aan stadsdeel Amsterdam-Noord om de Bethelkerk aan te wijzen als gemeentelijk monument. Begin maart 2019 heeft Amsterdam-Noord eindelijk besloten om de protestantse kerk uit 1957-1958 van architect Van Woerden te beschermen. De langlopende procedure bewijst voor Heemschut dat het aanwijzingsbeleid in Amsterdam slecht is geregeld. Daarom heeft de erfgoedvereniging bij de gemeente aangedrongen op een centralisatie van het aanwijzingsbeleid.
Het badhuis in Hengelo mag een gemeentelijk monument zijn, het staat al jaren te verkrotten. De gemeente heeft ingestemd met de bouw van een woontoren erbovenop. Erfgoedvereniging Heemschut en het Cuypersgenootschap vinden dat de bouwplannen het monumentale karakter van het in de jaren 30 in de Haagse Stijl gebouwde badhuis aantasten.
Het beeldbepalende faculteitsgebouw van de TU Delft wordt, ondanks een door Stichting Docomomo Nederland georganiseerde petitie waarop 858 mensen hebben gereageerd, gesloopt. Daarvoor in de plaats komt nieuwbouw. Het negentig meter hoge gemeentelijk monument is in de jaren zestig ontworpen door architect Geert Drexhage. Volgens de TU voldoet het gebouw, waarin momenteel alleen de faculteit Elektrotechniek nog is gehuisvest, niet meer aan de eisen van deze tijd. Een ingrijpende en kostbare verbouwing zou geen uitkomst bieden. Het Cuypersgenootschap is verontrust, omdat het gebouw bekendstaat als “een zeldzaam hoogwaardig voorbeeld van de naoorlogse bouw”.
Het Apollo Hotel op de hoek van het Vredenburg en de Lange Viestraat in Utrecht wordt opgeknapt en uitgebreid. Het pand is sinds 2016 aangemerkt als gemeentelijk monument van naoorlogse bouwkunst, vooral vanwege de gemetselde gevel en de beeldbepalende kwartcirkelvorm. De aanwezigheid van een vroeg werk van Jan Wolkers en de karakteristieke belettering uit de jaren 50 voor de neonreclame op het dak verhogen de uniciteit van het gebouw. Het pand werd in 1954 gebouwd als hotel Smits. “De plannen zijn een kwaliteitsimpuls voor een van de bekendste hotels van onze stad”, zegt wethouder Klaas Verschuure.
Mede dankzij de inzet van de Werkgroep Monumentale Kunst en de Commissie Noord-Brabant van Erfgoedvereniging Heemschut blijft een bijzonder kunstwerk in Klundert behouden. De zogeheten sgraffito van kunstenaar Joop Sjollema is onderdeel van het monumentale Kreekgebouw. Het Kreekgebouw werd in 1953 gebouwd als badhuis en gymzaal. Na enkele jaren leegstand, komen er nu woningen en een kantoorruimte in het gebouw. Om het gebouw transparanter te maken, werd voorgesteld om het kunstwerk te vervangen door een vergelijkbare compositie in glas. Na verzet van Heemschut en dorpsbewoners tegen dit voorstel, is besloten om rondom het kunstwerk enkele kleine ramen te realiseren.
De gemeente Doetinchem start een onteigeningsprocedure voor boerderij ’t Mentingslag en de omringende landerijen ten behoeve van een nieuw ziekenhuis. Het gemeentelijk monument uit 1783 blijft staan als een relict van het oorspronkelijke waardevolle landschap. Hemschut heeft herhaaldelijk, in brieven en een zienswijze, gewezen op de monumentale waarde van het totale ensemble. De erfgoedvereniging betreurt de stappen die worden gezet ten behoeve van de onteigening nu de beoordeling van de zeven ingediende bezwaarschriften bij de Raad van State nog moet beginnen.
![Het Plan van Gool in Noord: Monument vol frivole vondsten (€) [UPDATE]](https://erfgoedstem.nl/wp-content/uploads/2018/07/Knipsel-3-90x90.jpg "Het Plan van Gool in Noord: Monument vol frivole vondsten (€) [UPDATE]")
Welke gebouwen komen in aanmerking voor bescherming als jong rijksmonument? Het Plan van Gool in Noord in elk geval, vindt Amsterdam. Het staat daarom vast te boek als gemeentelijk monument. “Dit project markeert het einde van de strokenbouw in de tuinsteden”, legt architectuurhistoricus Gerrit Vermeer uit. “Het is een project van architect Frans van Gool met balkons en zuiltjes tegen de gevel. De dienst Stadsontwikkeling van Amsterdam koos voor dit enigszins frivole ontwerp omdat zelfs deze hooggeleerde stedenbouwkundigen, met Cornelis van Eesteren aan het hoofd, vonden dat de strokenbouw erg saai werd.”
Het Cementrum aan de Sint-Teunislaan in Den Bosch is definitief een gemeentelijk monument. Het pand uit 1979 was volgens de gemeente het visitekaartje van de Nederlandse cementindustrie. Voor het Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis is het pand door de bijzondere en zeldzame betontoepassingen en de constructie uniek voor Nederland en van grote bouwhistorische waarde. De gemeente wil het pand verkopen, maar geeft de komende tijd nog aan wat er wel en niet met het pand mag. In het verleden waren er al plannen voor een MeierijMuseum, maar die zijn inmiddels geschrapt. In het pand wonen nu antikrakers.
