Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De Kubus in Lelystad kreeg vrijdag een monumentenschildje en is nu definitief een gemeentelijk monument. “Ik ben trots dat Lelystad er weer een monument bij heeft. Ook in een jonge stad als Lelystad is het belangrijk cultureel-erfgoed goed te bewaren om het bijzondere verhaal van Lelystad te kunnen vertellen’, aldus wethouder Madelon van Noort. De Kubus is het eerste gemeentelijk monument in het centrum Lelystad. De Kubus heeft een bijzonder architectonisch ontwerp van architect W. Davidse.
In de gemeente Groningen staan veel waardevolle panden die geen monument of beschermd stadsgezicht zijn. Het college van b en w maakt een bestemmingsplan om dat soort gebouwen te beschermen. “Dit is goed nieuws voor iedereen die gebouwde cultuurhistorie een warm hart toedraagt”, vindt wethouder Roeland van der Schaaf (PvdA). De afgelopen maanden heeft hij laten inventariseren welke panden en wijken van historische waarde zijn, maar niet worden beschermd. Uit die telling komen ruim 5700 objecten naar voren. De gemeente wil uiterlijk begin juni starten met inzage en inspraak voor de bewoners.
De gemeenteraad heeft er lang om gevraagd en binnenkort heeft Hollands Kroon er eentje: een gemeentelijke monumentenlijst. Samen met de historische verenigingen in de gemeente heeft de monumentencommissie een lijst samengesteld. In deze lijst staan ook de panden die door het Cuypersgenootschap zijn aangegeven, zo laat Hollands Kroon weten.Uit de lijst van gebouwen gaat de gemeenteraad straks, samen met ‘belangstellende inwoners’, bepalen welke er op de definitieve lijst komen te staan.
In de acht dorpen van De Ronde Venen staan veel historische gebouwen. Een klein deel hiervan is zó bijzonder dat de gemeente ze voor de toekomst wil behouden. Deze molens, gemalen, boerderijen, woonhuizen, bruggen en forten vertellen ons over de geschiedenis van de gemeente. Om dit verhaal te kunnen vertellen en om de gebouwen voor de volgende generaties te bewaren, krijgt een aantal in 2020 de status van gemeentelijk monument.
In de monumentale Zuiderschool in Meppel komen vier woningen. Nadat de gemeente de voormalige school in december als gemeentelijk monument had aangewezen, was zij bang dat Projectontwikkelaar Schavast met een schadeclaim zou komen. Eerder had de architect van Schavast namelijk aangegeven dat het onmogelijk was om appartementen in de Zuiderschool te bouwen. Maar de afgelopen maanden zijn de bouw- en verbouwplannen alsnog aangepast.
Het college van B en W van gemeente Kaag en Braassem wil af van de gemeentelijke monumentenlijst. Het college stelt dat de monumentenlijst kosten en belemmeringen voor de eigenaren van de monumenten met zich meebrengt. Volgens het college moet er een nieuw systeem komen waarbij de gemeente niet langer de dingen bepaalt, maar waarbij partijen samen tot een oplossing kunnen komen. Het Cuypersgenootschap en erfgoedvereniging Heemschut vrezen dat veel erfgoed zal worden aangetast door dit beleid. Heemschut roept de gemeenteraad op het voorstel van het college af te wijzen en het huidige systeem te verbeteren.
Met de aanwijzing van de Pingjumer Gulden Halsband, het oude dijkenstelsel dat grotendeels is aangelegd in de tiende eeuw, als gemeentelijk monument krijgt de gemeente Súdwest-Fryslân er in een keer dertien monumenten bij. Dat het niet één monument is geworden, maar dertien, komt doordat de overgebleven delen geen aaneensluitend geheel vormen. Volgens de regels moet de gemeente voor elk deel een afzonderlijk aanwijzingsbesluit nemen. De voormalige waterkering heeft nu ook een recreatieve functie. Zo is de dijk opgenomen in een gemarkeerde wandelroute.
De gemeente Meppel heeft de voormalige Zuiderschool, achter de monumentale Rijks HBS uit 1881, aangewezen als gemeentelijk monument. Maar de aanbouw van de vroegere Rijks HBS, waar acht stadswoningen moeten komen, krijgt niet de status van monument. De gemeente is niet van plan om haar ambitie, om het gebied te transformeren tot woonplek, ineens radicaal om te gooien nu de school toch een monument is. Het monumentale krijgt een plaats in de ontwikkeling.
B&W van de gemeente Het Hogeland hebben 6 panden in Winsum en Baflo aangewezen als gemeentelijk monument. Het gaat om 4 bungalows uit de wederopbouwjaren en het stationsgebouw en het voormalige stationskoffiehuis in Baflo. Het Cuypersgenootschap heeft in 2018 bij het gemeentebestuur van de toenmalige gemeente Winsum om de beschermde status verzocht.
Als één van de maatregelen tegen de financiële problemen trekt gemeente Dongen de subsidieregeling voor gemeentelijke monumenten in. Dat betekent dat eigenaren van gemeentelijke monumenten in ieder geval tot 2024 geen geldelijke steun meer kunnen aanvragen. De plaatselijke heemkundekring De Heerlyckheit Dongen is kritisch. Bestuurslid Ranko Hamelinck: “De bestaande subsidie is een druppel op een gloeiende plaat is, dat maakt het des te schrijnender dat deze wordt geschrapt.”
Negen Utrechtse schoolgebouwen zijn gemeentelijk monument geworden. Voor het eerst zijn er ook scholen die gebouwd zijn na de oorlog, toegevoegd aan de lijst. Er is gekeken naar de ‘betekenis van een schooltype voor de ontwikkeling van onderwijsmethodes en de stedenbouwkundige waarde in de wijk’. Met de status moeten de schoolgebouwen uit diverse bouw- en stijlperioden behouden blijven voor de stad.
Gemeente Sluis (Zeeland) bekijkt of er een onderhoudsfonds voor gemeentelijke monumenten kan komen. Als een particulier pand monumentaal wordt, kan dat beperkingen en extra kosten voor de eigenaar met zich mee brengen. Het college besloot in 2015 om bijzondere gebouwen of objecten aan te wijzen als monument, nu zijn de particuliere eigendommen aan de beurt. De gemeente gaat kijken of zij de eigenaren tegemoet kan komen.
