Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
In oktober en november heeft het opgravingsbedrijf ARCHOL (Leiden) in Tilburg/Berkel-Enschot langs de Udenhoutseweg een groot deel van een prehistorisch grafveld uit de late bronstijd en vroege-/ midden ijzertijd (1100-500 v.Chr.) onderzocht in opdracht van Triborgh Gebiedsontwikkeling (Tilburg). Aanleiding voor het archeologisch onderzoek is de geplande bouw van een nieuwe woonwijk op deze locatie in Berkel-Enschot.
De geschiedenis van bedrijvenpark Medel bij Tiel gaat ver terug. Waar nu grote bedrijven staan, woonden in de Steentijd, Bronstijd, IJzertijd, Romeinse tijd en de Middeleeuwen al mensen. Dat ontdekten archeologen in 2017 bij één van de grootste opgravingen ooit in Nederland. Na de opgravingen hebben archeologen alle vondsten onderzocht. Nu is het eerste van drie wetenschappelijke boeken over de opgraving klaar. De eerste resultaten zijn hiermee bekend.
Bij Museum Het Valkhof in Nijmegen is binnenkort een wagengraf uit de IJzertijd te zien. De resten uit het graf werden in 2018 gevonden door amateur-archeologen met een metaaldetector. Hen hangt mogelijk vervolging boven het hoofd, schrijft de NOS. “We zijn blij dat de vondst is bekendgemaakt”, zegt Jos Bazelmans van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed in het NOS Radio 1 Journaal. “Maar we zijn minder blij met de wijze waarop dat is gegaan.” Het wagengraf werd gevonden in een vennengebied bij Nijmegen. Hobbyisten met een metaaldetector stuitten waarschijnlijk per toeval op het wagengraf.
Anderhalf jaar geleden vonden onbekenden met een metaaldetector een zeldzaam wagengarf uit de ijzertijd in de Hatertse en Overasseltse Vennen. De vondst is niet eerder bekendgemaakt, omdat het verboden is om met een metaaldetector naar schatten te zoeken in het Vennengebied. De vinders probeerden de spullen te verkopen, onder meer aan de Nijmeegse archeologievereniging AWN en Museum Kasteel Wijchen. De vondsten zijn nu in handen van onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amsterdam en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Die hebben de artefacten bij de vinders veiliggesteld.
De gemeente Leeuwarden is onzorgvuldig geweest bij archeologisch onderzoek in Wirdum. Dat zegt het bestuur van de provincie Friesland. Aan de Brédyk zijn in 2016 opgravingen gedaan naar een terp uit de IJzertijd. Maar op de plaats van één beoogde bouwput is niet gegraven. Daardoor is archeologische informatie verloren gegaan. Volgens de provincie is er niet willens en wetens gehandeld, maar waren er wel onzorgvuldigheden. Een vergunningvoorschrift is overtreden, een verplichte controle is niet uitgevoerd en de gemeentearcheoloog mocht de aanpak zowel opstellen als goedkeuren.
Als je niet beter zou weten, zou je denken aan doorschijnend kunststof. Hup, bij het plastic. Maar het blauwe, doorzichtige materiaal is La Tène-glas, een fragment van een armband uit de ijzertijd. Naar schatting 2200 jaar oud, nog in de tijd voordat de Romeinen naar het rivierengebied kwamen. “Vrij zeldzaam voor deze streek, dit stuk vijfribbige armband”, zegt archeoloog Jan Renswoude over de vondst die is gedaan in de bodem van Velddriel. Het onderzoek wordt uitgevoerd door VUhbs, het archeologisch bedrijf van de Vrije Universiteit Amsterdam. De opdrachtgever wil 22 hectare appels op het terrein zetten.
Bij werkzaamheden in Vlaardingen is de oudste wan van Nederland ontdekt. De platte mand, die gebruikt werd om het kaf van het koren te scheiden, komt uit het jaar 300 voor Christus. De wan is aangetroffen in een gebied waar in de ijzertijd mensen op het veen woonden. “Tot voor kort dacht men dat het veen te nat was voor akkerbouw en dat boeren toen alleen konden leven van veeteelt”, aldus het Museum Vlaardingen. “De vondst van de wan toont aan dat deze boeren ook graan hebben verbouwd.”
Afgelopen vrijdag, uitgerekend op de dag van de Airborne-herdenkingen, is een loopgraaf uit de Tweede Wereldoorlog gevonden op het terrein van Landgoed Klingelbeek bij Arnhem (zie video). Geheel onverwacht is de vondst niet. “Dat er een loopgraaf lag, wisten we al van oude luchtfoto’s”, vertelt stadsarcheoloog Martijn Defilet. “Maar dat je zoiets vindt als net de vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog komen overvliegen, dat is heel bijzonder.” Het terrein is een rijke archeologische vindplaats. “We hebben hier sporen gevonden die teruggaan tot in de IJzertijd.”
Archeologen hebben bij Well de resten gevonden van zestien crematiegraven van zo’n 2500 jaar oud. Dertien van de graven waren losse crematieresten die hooguit in een linnen zak zijn begraven. Bij de drie andere graven waren de crematieresten waarschijnlijk begraven in een urn, want daarbij zijn ook potscherven gevonden. De resten zijn gevonden aan de kant van een oude Maasgeul tijdens de werkzaamheden voor Maaspark Well. Dat is de herinrichting van de Maas om overlast door overstromingen in de toekomst te voorkomen en de omgeving meteen in te richten voor recreatie.
In de Sumatrastraat in Leiden zijn resten gevonden uit de IJzertijd. Tijdens graafwerkzaamheden voor het nieuwe riool zagen archeologen op ongeveer 1 tot 1,5 m onder de huidige straat grondsporen van greppels, kuilen en een ingegraven paal. Deze vondsten lijken erop te wijzen dat hier 2.000 jaar geleden mensen woonden. Tijdens eerder onderzoek werden al kleine stukjes inheems-Romeins aardewerk en botmateriaal gevonden. De vindplaats is bijzonder, omdat in Leiden ten noorden van de Rijn tot nu toe nog nauwelijks vindplaatsen uit de IJzertijd en de Romeinse tijd zijn aangetroffen. Het is nog onduidelijk waarom dat zo is.
Een collectie prehistorische smeltkroesjes van bijna 2500 jaar oud uit Tilburg levert het bewijs voor oudste vorm van metaalrecycling in Nederland. De onderzoeksresultaten worden begin april gepresenteerd in het Jaarboek van de Nederlandse Archeologie 2017. Het jaarboek is een initiatief van de Stichting Archeologie & Publiek en geeft een overzicht van twintig bijzondere archeologische onderzoeken van het afgelopen jaar.
Een kleine zeventig kunstenaars maakten zaterdag in Veldhoven een keus uit de kavels archeologisch hout uit de IJzertijd, Romeinse Tijd en Middeleeuwen. Het hout is afkomstig van ruim veertig waterputten die werden opgegraven op de locatie waar de wijk Huysackers binnenkort verrijst. Archeoloog Fokko Kortlang was betrokken bij de archeologische opgravingen. “Alles wat we hier gevonden hebben, is van de provincie. Een deel is geconserveerd, dat zijn bijzondere stukken die we moeten bewaren. Wat hier ligt, bleef over. De gemeente wilde er iets leuks mee doen en stelde het gratis beschikbaar aan onder meer kunstenaars.”
