De Erfgoedstem

Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie

Maritiem archeoloog Martijn Manders promoveert op beheer onderwatererfgoed in de Waddenzee

• 57 • Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Maritiem archeoloog Martijn Manders promoveert op beheer onderwatererfgoed in de Waddenzee

Hoe beheren we ons onderwatererfgoed? Dat is de hoofdvraag van het proefschrift van Martijn Manders. De maritiem archeoloog en programmaleider maritiem erfgoed bij de RCE promoveerde gisteren aan de Universiteit Leiden. Veel van ons onderwatererfgoed is onbekend. Maar we kunnen wel meer inschatten, onderzoeken en voorspellen dan we nu doen. Als we meer inzicht hebben, kunnen keuzes gemaakt worden over het beheren van vindplaatsen onder water. Daarbij is het in situ bewaren geen wondermiddel, maar een deel van de oplossing, net als opgraven en onderzoeken. Manders: “Alles staat en valt met draagvlak voor het erfgoed.”

Vondsten van de Rooswijk leren ons de rol van het water begrijpen

• 31 • Bron: OCW Actavist

Vondsten van de Rooswijk leren ons de rol van het water begrijpen

De tragiek van een schip dat vergaat, de handel tussen de VOC en Azië, de parallelle economie van smokkelgeld, het perspectief van een dekschrobber die zich opwerkt tot VOC-gouverneur. Hoe de vondsten van de Rooswijk van afgelopen zomer ook worden getoond, als ze maar laten zien hoe de geschiedenis van Nederland verweven is met water. Het is maritiem archeoloog bij de RCE Martijn Manders’ missie om ervoor te zorgen dat mensen de rol van het water begrijpen. “Dat ze leren om het water als centrale punt in de samenleving te zien, nu, maar zeker in het verleden.”

‘Mooiste wrakduik’ nu ook online in 360 graden te bezichtigen

• 34 • Bron: De Standaard

'Mooiste wrakduik' nu ook online in 360 graden te bezichtigen

In 1941 kwam de Britse SS Thistlegorm tot zinken door Duitse bommenwerpers. Negen mensen kwamen om het leven, het wrak ligt nog altijd op de bodem van de Rode Zee. De duik naar het wrak staat bekend als een van de mooiste ter wereld. Sinds vrijdag kan je die duik ook vanuit je stoel beleven, volledig in 360 graden. Onderzoekers van de University of Notthingham sloegen de handen ineen met de Egyptische Ain Shams en Alexandria universiteiten. Samen namen ze ruim 24.307 high-res foto’s. Zo wisten ze het oorlogswrak minutieus in kaart te brengen. Het resultaat is hier te zien.

Mysterieuze schijf ontdekt in Antikythera-scheepswrak in Griekenland

• 66 • Bron: Historiek

Mysterieuze schijf ontdekt in Antikythera-scheepswrak in Griekenland

Het Antikythera-scheepswrak bij het Griekse eiland Antikythera blijkt een bijna onuitputtelijke schatkist van oudheidkundige vondsten. Vorige maand deden onderwaterarcheologen opnieuw bijzondere ontdekkingen in het wrak (zie video). De vondst van een verweerde bronzen schijf stelt de onderzoekers voor een raadsel. Aanvankelijk werd gedacht dat het ging om een losgeraakt onderdeel van het Antikythera-mechanisme (een soort analoge computer met 29 bronzen tandwielen). Maar röntgenbeelden onthulden de afbeelding van een dier, waarschijnlijk een stier. Mogelijk is de schijf gebruikt als decoratie voor een meubel, maar het kan volgens de onderzoekers ook een afsluitplaatje of een werktuig zijn.

De Rooswijk: verhalen over zilversmokkel VOC komen naar boven

• 164 • Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

De Rooswijk: verhalen over zilversmokkel VOC komen naar boven

Op 28 september is de opgraving van het VOC-schip de Rooswijk in het duikseizoen van 2017 afgerond. De RCE, die dit project leidt, werkt samen met Historic England aan het vervolg van het project in 2017 en 2018. Uit het historisch onderzoek en de opgraving is naar voren gekomen dat zilversmokkel een belangrijke rol speelde in de VOC tijd. Dankzij de Rooswijk weten we steeds meer over hoe Nederlanders in die periode leefden en hoe het leven aan boord was, en wat de betekenis ervan was voor de economie: legaal maar ook illegaal.

Deze wrakduiker zoekt naar scheepswrakken op de bodem van de Noordzee (€)

• 69 • Bron: Volkskrant

Deze wrakduiker zoekt naar scheepswrakken op de bodem van de Noordzee (€)

Remy Luttik (43) duikt naar onbekende wrakken in de Noordzee en doet dan onderzoek naar de verhalen daarachter. Het begint met een stip op de kaart: wrak. Meestal volgt dan de duik-expeditie. Maar wie wil weten hoe een boot op de zeebodem eindigde, moet ergens anders zoeken. Het aantal onbekende wrakken waarvan Luttink de geschiedenis wist te achterhalen, loopt in de honderden. De geschatte 1.700 wrakken die de Noordzee telt, geven hem nog een half mensenleven aan mysteries om te ontrafelen. (Dit artikel bevindt zich achter een betaalmuur. Het is te lezen met een abonnement op de Volkskrant of Blendle.)

60 organisaties werken samen aan manifest voor scheepswrakken

• 30 • Bron: Dagblad van het Noorden

60 organisaties werken samen aan manifest voor scheepswrakken

De maritieme archeologie in Nederland bevindt zich op een dieptepunt. Er is te weinig geld voor onderzoek naar scheepswrakken en de enige leerstoel voor maritieme archeologie van de RUG verdwijnt. Buitengewoon hoogleraar scheepvaartarcheologie André van Holk en zijn collega’s van andere universiteiten werken daarom samen aan een manifest dat ze na de zomer willen aanbieden aan het ministerie van OCW. Het manifest is een samenwerking van 60 organisaties die betrokken zijn bij de maritieme archeologie, zoals universiteiten, musea, vrijwilligers in de archeologie en Rijkswaterstaat. Het manifest moet tot meer aandacht voor het onderzoek van scheepswrakken leiden.

Acht oude scheepswrakken ontdekt bij Fournoi

• 57 • Bron: Historiek

Acht oude scheepswrakken ontdekt bij Fournoi

Onderwaterarcheologen hebben in juni bij de Fournoi-eilanden restanten van acht schepen gevonden. De scheepswrakken dateren uit de klassieke periode (480-323 voor Christus) tot de eerste helft van de twintigste eeuw. In totaal zijn er de afgelopen twee jaar 53 scheepswrakken geregistreerd. De eilandengroep in de driehoek tussen Patmos, Samos en Ikaria in de Egeïsche Zee ligt in het midden van een vaargeul die tijdens de oudheid een belangrijke maritieme corridor was. De verscheidenheid van de scheepsladingen en de aanwezigheid van geïmporteerde goederen uit gebieden buiten de Egeïsche Zee bevestigen deze conclusie.

Maritiem archeologen: Nederland laat scheepswrakken over aan paalworm en erosie

• 60 • Bron: NRC

Maritiem archeologen: Nederland laat scheepswrakken over aan paalworm en erosie

De (gedeeltelijke) opgraving van het VOC-schip De Rooswijk is een doorbraak. Het is de eerste keer dat de Nederlandse overheid zoveel geld (2 miljoen euro) steekt in de opgraving van een VOC-schip, waarvan er ongeveer 250 zijn vergaan en waarvan 30 wrakken zijn teruggevonden. Toch is er kritiek te horen van maritiem archeologen. Ze vragen zich af waarom het geld niet in het onderzoek van schepen dichterbij huis wordt gestoken. Volgens betrokkenen is de maritieme archeologie in Nederland er zo slecht aan toe, dat ze op 6 juli in Lelystad een bijeenkomst organiseren onder de titel ‘SOS! Onze schepen vergaan twee keer’.

VOC-wrak komt terug in Nederlandse handen

• 137 • Bron: WNL

VOC-wrak komt terug in Nederlandse handen

Op 1 juli begint met het blootleggen van de resten van het VOC-schip de Rooswijk de grootste en duurste archeologische expeditie uit de Nederlandse geschiedenis. De kostbare lading van het in 1740 vergane schip was tot vorige week voor driekwart eigendom van de hoogbejaarde Engelse avonturier Rex Cowan, die veel geld verdiende aan een eerdere expeditie op het wrak. In ruil voor een pak stroopwafels, een fles jenever en een stuk Goudse kaas deed hij afstand van zijn rechten op het schip (zie video). Er hoeft daarom geen historisch materiaal meer verkocht te worden om de expeditie te financieren, vertelt expeditieleider Martijn Manders opgelucht.

Scheepvaart-archeologen willen verhalen vertellen

• 23 • Bron: Trouw

Scheepvaart-archeologen willen verhalen vertellen

In de zeevarende natie Nederland staat de maritieme archeologie op een laag pitje. Op land, in de binnenwateren, maar vooral in de bodem van de Noordzee en de Waddenzee staat de toekomst van de scheepswrakken op het spel. Volgende maand komen maritiem archeologen en het bedrijfsleven bij elkaar om het vakgebied nieuw leven in te blazen. André van Holk, bijzonder hoogleraar Maritieme Archeologie aan de Rijksuniversiteit Groningen, is één van de initiatiefnemers van de conferentie. Zijn hoop is gevestigd op het ministerie van OCW: “We hebben het kabinet nodig om een onderzoeksagenda op te stellen.”

Groeiend bewustzijn voor behoud maritiem cultureel erfgoed

• 27 • Bron: PZC

Groeiend bewustzijn voor behoud maritiem cultureel erfgoed

Algemeen directeur Cees van ’t Veen van de RCE bespeurt een groeiend bewustzijn voor het behoud van maritiem erfgoed in de Nederlandse wateren bij overheden, duikers en andere denkbare ‘stakeholders’. Het ultieme voorbeeld speelt zich af voor de Engelse kust, waar het VOC-schip De Rooswijk wordt onderzocht. Het begin van meer, als het aan Van ’t Veen ligt. Al erkent hij dat lang niet alles kan worden beschermd en opgegraven. Uiteindelijk zullen er keuzes moeten worden gemaakt en ontkom je er soms niet aan iets als verloren te beschouwen.

Meest gelezen (week)

Meest gelezen (maand)

Meest gelezen (jaar)