Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De Molens De Mast in Vasse, Frielink in Fleringen en Oude Hengel in Ootmarsum krijgen een nieuwe eigenaar. Landschap Overijssel neemt de drie monumenten over van Tubbergen en Dinkelland. Landschap Overijssel zet zich niet alleen in voor natuurbeheer, maar ook voor behoud van cultureel erfgoed dat het landschap betekenis geeft en waardevol maakt.
Uit de Erfgoedmonitor van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed blijkt een groot deel van de subsidies voor rijksmonumenten naar een klein aantal monumenten te gaan: de kerken. Die vormen slechts 4 procent van het totaal, maar kregen 44 procent van het geld. Dat kerken in verhouding zoveel subsidie krijgen, is niet vreemd. Kerken zijn relatief vaak grote gebouwen, ze zijn gemaakt van kostbaar materiaal en ze bevatten veel detailwerk. Naast de kerken krijgen ook molens relatief veel subsidie, vanwege de snelle slijtage van bewegende onderdelen.
Nederland gaat op de schop. Als een razende wordt in dertig regio’s gezocht naar nieuwe plekken voor grote wind- en zonneparken. De persoon die al die plannen overziet, is Kristel Lammers, programmadirecteur Nationaal Programma Energie Strategieën. “Ons landschap is altijd in ontwikkeling geweest. Het past in de historie om te discussiëren over wat een nieuwe tijd vraagt en wat we fysiek willen behouden. Tijdens de drooglegging van onze polders stond ook niet iedereen te juichen bij de bouw van molens. Nu is Kinderdijk een trekpleister en maken ze deel uit van ons nationaal erfgoed.”
Molen De Roosdonck in Nuenen krijgt een nieuwe staart. Op 4 november zijn de werkzaamheden officieel begonnen. Bijzonder hierbij is dat de financiering ervan mede mogelijk is gemaakt door een legaat van Johan van Gogh, een nazaat van Vincent van Gogh. De wereldberoemde schilder heeft De Roosdonck meermalen op het doek vastgelegd. Met de besteding van het legaat wordt de nauwe band van de familie Van Gogh met de molen uit 1884 in zekere zin herbevestigd.
Molen De Lelie in Puttershoek heeft de BankGiro Loterij Molenprijs 2019 gewonnen. De Hollandsche Molen maakte dit bekend tijdens de jaarlijkse Molencontactdag die op 9 oktober plaatsvond in ‘s-Hertogenbosch. De Lelie verzamelde 10.762 stemmen en won hiermee de hoofdprijs van 75.000 euro. Met dit geld gaat eigenaar Stichting Molens Hoeksche Waard de kelder en de machinekamer van de molen omtoveren in educatieve expositieruimten. Hierin worden de verhalen verteld over de historische stoommachine die er ooit stond, maar vooral ook over de mensen die hier tijdens de Tweede Wereldoorlog zaten ondergedoken.
Op donderdag 12 september jl. werden tijdens de netwerkbijeenkomst van het Molennetwerk Zuid-Holland uit handen van Marielle Hendriks, directeur van het Erfgoedhuis, de eerste twee exemplaren van de handreiking “Het molenerf van de Zuid-Hollandse poldermolen” uitgereikt. Namens de Provincie Zuid-Holland nam Mark Ravesloot, adviseur monumenten, een exemplaar in ontvangst. Het tweede exemplaar werd uitgereikt aan Kees Kammeraat van het Gilde van Vrijwillige Molenaars.
De provincie Noord-Brabant investeert het komende jaar bijna € 4,4 miljoen in de restauratie van rijksmonumenten ( € 4 miljoen) en in het onderhoud van molens (€ 380.000). Gedeputeerde Marianne van der Sloot (Samenleving, Cultuur en Erfgoed): “Het is prachtig om te zien hoeveel vrijwilligers zich bezighouden met ons gemeenschappelijk verleden, en daarmee ook met onze toekomst. Ik ben daar trots op, en vind het geweldig dat we daar met deze forse financiële injectie een stevige bijdrage aan kunnen leveren.”
Het gaat goed met de West-Brabantse molens. “Steeds meer molens worden gebruikt waar ze voor bedoeld zijn, namelijk het malen van koren of bemalen van polders”, vertelt Ton Meesters, voorzitter van Vereniging West-Brabantse Molens. Om de molens draaiende te houden, zijn forse investeringen nodig. Vroeger investeerden molenaarsfamilies, tegenwoordig zijn dat vaak stichtingen. Bij korenmolen De Hoop in Bavel moeten bijvoorbeeld de wieken worden vervangen. In 2018 richtten dorpsgenoten Stichting Molen Bavel op. Inmiddels heeft de stichting de benodigde 100.000 euro bij elkaar. Naar verwachting zal de molen volgend jaar weer draaien.
Zuid-Holland is met 228 molens een molenrijke provincie. In de afgelopen decennia is veel aandacht uitgegaan naar de instandhouding van molens, in het bijzonder naar het gebouw als werktuig. De directe omgeving, het molenerf, kreeg die niet of nauwelijks. Daarom heeft Erfgoedhuis Zuid-Holland een handreiking gemaakt om de kennis van molenerven te verzamelen en te delen. Download hier de digitale versie van de handreiking.
Op vrijdag 22 februari worden de nieuwe roeden gestoken van de monumentale molen De Lelie aan de Kralingse Plas. Een bijzondere gebeurtenis omdat De Lelie een van de laatste molens in Nederland is die in 2017 het advies kreeg van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) om de roeden te vervangen. Om 07.30 uur in de ochtend worden eerst de oude roeden van de molen gehaald waarna de nieuwe stalen roeden worden geplaatst. Volgende week plaatst de molenmaker het hout van de wieken zodat ze eind volgende week weer kunnen draaien.
Stichting Het Drentse Landschap neemt vandaag het beheer van twee molens van de gemeente Coevorden over. Het zijn de eerste van in totaal zeven molens die van eigenaar wisselen.
In het hele land vechten eeuwenoude molens tegen de bedreiging van de oprukkende nieuwbouw en het daarmee gepaard gaande windverlies. Wind is voor een molen wat ademhalen is voor een mens, zoals men graag mag zeggen in molenland. “Door de economische groei is er steeds meer druk om snel te bouwen. We zien een toename van nieuwbouwprojecten waarbij de cultuurhistorie geen prioriteit heeft. Op de korte termijn is het vast goed om hoog te bouwen, maar op de lange termijn kun je er iets heel moois mee verliezen”, aldus Christian Pfeiffer van de Erfgoedvereniging Heemschut.
