Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Molen De Roosdonck in Nuenen krijgt een nieuwe staart. Op 4 november zijn de werkzaamheden officieel begonnen. Bijzonder hierbij is dat de financiering ervan mede mogelijk is gemaakt door een legaat van Johan van Gogh, een nazaat van Vincent van Gogh. De wereldberoemde schilder heeft De Roosdonck meermalen op het doek vastgelegd. Met de besteding van het legaat wordt de nauwe band van de familie Van Gogh met de molen uit 1884 in zekere zin herbevestigd.
Molen De Lelie in Puttershoek heeft de BankGiro Loterij Molenprijs 2019 gewonnen. De Hollandsche Molen maakte dit bekend tijdens de jaarlijkse Molencontactdag die op 9 oktober plaatsvond in ‘s-Hertogenbosch. De Lelie verzamelde 10.762 stemmen en won hiermee de hoofdprijs van 75.000 euro. Met dit geld gaat eigenaar Stichting Molens Hoeksche Waard de kelder en de machinekamer van de molen omtoveren in educatieve expositieruimten. Hierin worden de verhalen verteld over de historische stoommachine die er ooit stond, maar vooral ook over de mensen die hier tijdens de Tweede Wereldoorlog zaten ondergedoken.
Op donderdag 12 september jl. werden tijdens de netwerkbijeenkomst van het Molennetwerk Zuid-Holland uit handen van Marielle Hendriks, directeur van het Erfgoedhuis, de eerste twee exemplaren van de handreiking “Het molenerf van de Zuid-Hollandse poldermolen” uitgereikt. Namens de Provincie Zuid-Holland nam Mark Ravesloot, adviseur monumenten, een exemplaar in ontvangst. Het tweede exemplaar werd uitgereikt aan Kees Kammeraat van het Gilde van Vrijwillige Molenaars.
De provincie Noord-Brabant investeert het komende jaar bijna € 4,4 miljoen in de restauratie van rijksmonumenten ( € 4 miljoen) en in het onderhoud van molens (€ 380.000). Gedeputeerde Marianne van der Sloot (Samenleving, Cultuur en Erfgoed): “Het is prachtig om te zien hoeveel vrijwilligers zich bezighouden met ons gemeenschappelijk verleden, en daarmee ook met onze toekomst. Ik ben daar trots op, en vind het geweldig dat we daar met deze forse financiële injectie een stevige bijdrage aan kunnen leveren.”
Het gaat goed met de West-Brabantse molens. “Steeds meer molens worden gebruikt waar ze voor bedoeld zijn, namelijk het malen van koren of bemalen van polders”, vertelt Ton Meesters, voorzitter van Vereniging West-Brabantse Molens. Om de molens draaiende te houden, zijn forse investeringen nodig. Vroeger investeerden molenaarsfamilies, tegenwoordig zijn dat vaak stichtingen. Bij korenmolen De Hoop in Bavel moeten bijvoorbeeld de wieken worden vervangen. In 2018 richtten dorpsgenoten Stichting Molen Bavel op. Inmiddels heeft de stichting de benodigde 100.000 euro bij elkaar. Naar verwachting zal de molen volgend jaar weer draaien.
Zuid-Holland is met 228 molens een molenrijke provincie. In de afgelopen decennia is veel aandacht uitgegaan naar de instandhouding van molens, in het bijzonder naar het gebouw als werktuig. De directe omgeving, het molenerf, kreeg die niet of nauwelijks. Daarom heeft Erfgoedhuis Zuid-Holland een handreiking gemaakt om de kennis van molenerven te verzamelen en te delen. Download hier de digitale versie van de handreiking.
Op vrijdag 22 februari worden de nieuwe roeden gestoken van de monumentale molen De Lelie aan de Kralingse Plas. Een bijzondere gebeurtenis omdat De Lelie een van de laatste molens in Nederland is die in 2017 het advies kreeg van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) om de roeden te vervangen. Om 07.30 uur in de ochtend worden eerst de oude roeden van de molen gehaald waarna de nieuwe stalen roeden worden geplaatst. Volgende week plaatst de molenmaker het hout van de wieken zodat ze eind volgende week weer kunnen draaien.
Stichting Het Drentse Landschap neemt vandaag het beheer van twee molens van de gemeente Coevorden over. Het zijn de eerste van in totaal zeven molens die van eigenaar wisselen.
In het hele land vechten eeuwenoude molens tegen de bedreiging van de oprukkende nieuwbouw en het daarmee gepaard gaande windverlies. Wind is voor een molen wat ademhalen is voor een mens, zoals men graag mag zeggen in molenland. “Door de economische groei is er steeds meer druk om snel te bouwen. We zien een toename van nieuwbouwprojecten waarbij de cultuurhistorie geen prioriteit heeft. Op de korte termijn is het vast goed om hoog te bouwen, maar op de lange termijn kun je er iets heel moois mee verliezen”, aldus Christian Pfeiffer van de Erfgoedvereniging Heemschut.
Eeuwenlang behoedden de molens aan de Kinderdijk de polderbewoners voor overstromingen, maar nu trekken ze juist golven aan. Golven toeristen. De molenbewoners komen in actie. Want 600.000 bezoekers versus 60 bewoners is #overtourism. Het is het dilemma van Kinderdijk, zoals het ook een dilemma is voor andere toeristische hotspots: de inkomsten uit toerisme zijn aantrekkelijk, in dit geval zelfs hard nodig, maar de golven toeristen maken van bewoners figuranten in een pretpark. De boosheid van de molenbewoners richt zich op de directie van de Stichting Werelderfgoed Kinderdijk. “Die stichting wil alleen maar groeien”, zegt bewoner Peter Paul Klapwijk.
De provincie Noord-Holland stelt subsidie beschikbaar voor het onderhoud van windmolens met een rijksmonumentenstatus. In totaal is ruim 700.000 euro beschikbaar voor de 133 historische molens. Er is een bedrag beschikbaar van € 705.000,- voor jaren 2018, 2019 en 2020. De subsidie is maximaal € 5.300,– per molen voor drie jaar. Eigenaren kunnen alleen een aanvraag indienen tussen 1 augustus en 25 september 2018. Zij moeten wel aantonen dat er daadwerkelijk onderhoud nodig is.
Twaalf molens heeft Molenstichting Midden- en Oost-Groningen in beheer. Om ze onder de aandacht te brengen werkt de stichting aan ommetjes. De eerste is af, die langs poldermolen Westerse Molen in het niemandsland bij Nieuw Scheemda. Ommetjes zijn leuk, maar spekken de kas natuurlijk niet, geven directeur Reint Huizenga en medebestuurslid Bert Steenhuizen toe. Ze zijn vooral een middel om mensen in aanraking te laten komen met “misschien wel het belangrijkste culturele erfgoed van ons land”. Goodwill is nodig, in de hoop dat bij instanties geld kan worden losgepeuterd. “Uiteindelijk draait het om de centen.”
