Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Molen het Noorden op Texel staat in de steigers. De restauratie is hard nodig; dit iconische bouwwerk op het Waddeneiland is al een tijd buiten bedrijf. De molen wordt nu in ere hersteld en de verwachting is dat dit najaar de wieken sinds lange tijd weer draaien.
Boswachter Ellen Luijks van Natuurmonumenten kreeg zoveel verzoeken van dagjesmensen die foto’s wilden maken, dat ze besloot Jachtslot de Mookerheide bij Nijmegen één dag open te stellen voor (amateur)fotografen. Op zaterdag 20 april was het zo ver en mocht Sipke van de Peppel samen met zo’n vijftien andere liefhebbers vier uur binnenkijken in het leegstaande jachthuis dat bekendstaat om zijn spectaculaire jugendstil-interieur. Lees het door Van de Peppel geschreven verhaal en bekijk de door Van de Peppel gemaakte foto’s op Anno1900.
Natuurmonumenten heeft vorige week woensdag de herstelde bloemenwaaier op Buitenplaats Beeckestijn in Velsen-Zuid officieel geopend. De bloemenwaaier heeft beplanting uit de 18e eeuw gekregen, de periode van de aanleg door toenmalig eigenaar Jacob Boreel Jansz. De beplanting is zo gerangschikt dat de bloei gedurende de seizoenen van binnen naar buiten verloopt. De vorm met de gedraaide bloembedden is uniek. Een vergelijkbare bloemenwaaier is alleen te vinden op Huis ten Bosch in Den Haag.
Veel Nederlanders maken zich zorgen over het landschap, blijkt uit de Nationale Landschap Enquête van Natuurmonumenten, die is uitgevoerd door de Wageningen Universiteit. De enquête werd ingevuld door 45.000 mensen. Meer dan vier op de vijf ondervraagden (81 procent) zegt zich zorgen te maken over de ontwikkelingen in landelijk gebied in hun omgeving. Als grootste zorg noemen ondervraagden het verdwijnen van bloemen, insecten en vogels in het landelijk gebied (63 procent). Maar ook het verdwijnen van bomen en heggen (39 procent) en het oprukken van megastallen (31 procent) en bedrijven (31 procent) worden genoemd.
Kasteel Hackfort in Vorden ondergaat een grote metamorfose (zie video). Natuurmonumenten laat het voor 2,3 miljoen euro renoveren. Dat kan dankzij een schenking van Stichting Hackfort Fonds, provincie Gelderland en Natuurmonumenten zelf. Het kasteel wordt na jaren weer opengesteld voor publiek.
Natuurmonumenten is begonnen met het opknappen van de oude toegang tot het landgoed Heuven in Nationaal Park Veluwezoom bij Rheden. De toegang moet recht doen aan het monumentale karakter van het landgoed. Het landgoed bestaat al sinds de middeleeuwen en is vanaf 1865 lange tijd in eigendom geweest van de familie Wurfbain. Het landhuis van de familie, dat halverwege de negentiende eeuw is ontworpen door de architect Tétar van Elven, is in 1939 gesloopt.
Tijdens werkzaamheden in Waalenburg op Texel zijn twee zwerfkeien gevonden. Natuurmonumenten is door het dolle heen, want naar schatting zijn de stenen mét zeepokken miljoenen jaren oud. “Dit is de leukste vondst van dit jaar, echt top”, vertelt Arthur Oosterbaan. “Deze stenen zijn misschien wel meer dan 500 miljoen jaar oud. Zo’n 150.000 jaar geleden, in de een-na-laatste ijstijd, zijn ze met de gletsjers deze kant opgekomen.” Aan de zeepokken is te zien dat op de plek van de vondst vroeger de zee stroomde. “Ik denk dat het middeleeuwse zeepokken zijn. Lijkt me leuk om dat te onderzoeken!”
De moderne mens wil de natuur actief beleven. Natuurmonumenten speelt daar op in door landschappen te omlijsten met architectuur. Het pas geopende Kunstwerk Deltawerk// in het Waterloopbos bij Marknesse is er één in een reeks bijzondere bouwwerken. De projecten zijn gedurfd, vanwege hun experimentele karakter en omdat ze de opmaat vormen voor de herontwikkeling van grote gebieden met erfgoed waarvan nog niet bekend is hoe het (her)gebruikt zal worden. Er ligt veel moois in het verschiet, maar er is ook werk aan de winkel. Natuurmonumenten heeft inmiddels een naam hoog te houden als het aankomt op ruimtelijke kwaliteit.
Een honderd jaar oude replica van de Nachtwacht in de grotten in Maastricht wordt opgeknapt. De houtskooltekening is in de loop der jaren verweerd, beklad en beschadigd. Daarom laten Natuurmonumenten en Maastricht Marketing het kunstwerk restaureren. Aan het begin van de 20e eeuw werd het beroemde schilderij van Rembrandt op ware grootte nagemaakt op een mergelwand in de Grotten Zonneberg door kunstenaar Jules Sondeijker. Sindsdien is het kunstwerk ernstig in verval geraakt. De restauratie moet in het voorjaar klaar zijn.
Houtwallen en bermen zijn in rap tempo verdwenen in de Achterhoek. Volgens de Gelderse Natuur en Milieu Federatie en Natuurmonumenten is het vijf voor twaalf en moeten gemeenten nu beleid ontwikkelen. “We staan hier in een gebied net buiten Doetinchem. Op het eerste gezicht ziet het er mooi uit”, vertelt Udo Hassefras van Natuurmonumenten (zie video). “Maar als je goed kijkt, dan zie je dat het aardappelveld direct tegen de bomen aanligt. Vroeger lag hier waarschijnlijk een brede sloot tussen. In die sloot groeien bloemen en planten die er weer voor zorgen dat dieren zich er fijn voelen.”
Het Waterloopbos in de Noordoostpolder is een openluchtmuseum vol sluizen, waterkeringen, kanalen, rivieren en dijken, allemaal op schaal nagebouwd – een soort Madurodam voor waterkundig vernuft. Vanaf de jaren 50 tot in 1996 werd in het bos onderzoek verricht door het Waterloopkundig Laboratorium. Alleen de Deltagoot, één van de testlocaties, bleef in werking tot 2014. Met de jaren werd het bos, sinds 2016 een rijksmonument en nu eigendom van Natuurmonumenten, steeds meer een ruïne. Maar sinds donderdag heeft de Deltagoot een nieuw leven als kunstwerk gekregen. Met afmetingen van 240 meter lang, 5 meter breed en 7 meter hoog is ‘Deltawerk //’ één van de grootste landschapskunstwerken in Nederland.
Op Landgoed Rhederhof in Rheden, pal tegen het Natura 2000-gebied Veluwezoom aan, wil een projectontwikkelaar 69 seniorenwoningen bouwen. Judith Haan uit Rheden en Adriane Colenbrander uit Dieren verzetten zich, al meer dan 15 jaar. Colenbrander: “Wetgeving en beleid staan een bouwproject van deze omvang niet toe. Wij vragen ons af waarom de overheid zich niet houdt aan eigen regels. Waarom moeten er steeds organisaties en burgers opstaan om de overheid te corrigeren?” Haan en Colenbrander willen dat natuur en landschap weer kansen krijgen. Ze worden in hun actie gesteund door de Gelderse Natuur- en Milieufederatie, de Erfgoedvereniging Heemschut en Natuurmonumenten.
