Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Tijdens de restauratie van de Nieuwe Kerk in Delft is een bijzondere ontdekking gedaan. Achter een muur kwamen twee loden kokers tevoorschijn bij het verwijderen van een zogenoemd epitaaf, een gedenkteken. Een van de kokers dateert uit 1924, de andere koker is waarschijnlijk geplaatst bij creatie van het monument, in 1834.
De Oudheidkundige Werkgemeenschap Delft (OWD) en de Vereniging van vrijwilligers in de Archeologie (AWN) zijn bij de Raad van State in hoger beroep gegaan tegen de bouw van een grote kelder onder de Nieuwe Kerk in Delft. Nieuw in het aanvullend beroepschrift is een onderzoeksrapport waarin wordt geconcludeerd dat de integriteit van het monument vergaand aangetast zal worden door het aanleggen van de betreffende kelder.
De bodem onder kerken is een archeologische schatkamer: graven, gebruiksartikelen en fundamenten van nóg oudere kerken. Maar natuurlijk is de grond geen fruitautomaat waar je onmiddellijk je opbrengsten kunt halen: er zijn jaren voor nodig om alles geïnterpreteerd te krijgen. Wat dat betreft is er ook veel te zeggen om niet zozeer te pleiten voor meer onderzoek, maar voor het intact laten van de grond, tot we nog beter weten waar we eigenlijk naar op zoek zijn.
Het artikel ‘Delftse Middeleeuwers moeten wijken’, (Volkskrant 24-2) sluit af met de opmerking dat archeologen de neiging hebben voortdurend naar de rechter te stappen bij een hun onwelgevallig beslissing. “Daarmee zetten ze het openbaar bestuur met oneigenlijke middelen onder druk. Neemt een gemeente weloverwogen een beslissing waarmee jij het niet eens bent? Het zij zo”. De vereniging van archeologievrijwilligers stappen samen met Oudheidkundige Werkgemeenschap Delft echter niet naar de rechter om het democratische besluitvormingsproces te dwarsbomen, maar juist om dat in evenwicht te houden.
Een breed platform van archeologen lanceert een petitie voor goed archeologisch onderzoek. Aanleiding voor het protest is het voornemen van de gemeente Delft om bij de aanleg van een nieuwe catering-kelder onder de Nieuwe Kerk honderden skeletten niet te onderzoeken. Via een ludieke digitale ansichtkaart kunnen mensen de petitie ondertekenen om de gemeente Delft op te roepen de skeletten onder de Nieuwe Kerk in Delft goed te onderzoeken. Daarnaast wordt de landelijke politiek aangesproken om te zorgen dat het economisch belang niet onnodig/overhaast/altijd? boven het belang van het erfgoed gaat.
Het bestuur van de Nieuwe Kerk heeft besloten het kerkgebouw intern grondig te verbouwen. Hiervoor moeten ongeveer 2100 skeletten geruimd worden. Volgens het Verdrag van Malta moet degene die het archeologisch erfgoed vernietigt het wetenschappelijk onderzoek betalen. Als je dit te duur vindt, moet je een andere oplossing bedenken en die is er: een bovengrondse aanbouw in stijl. Die oplossing is veilig voor het kerkgebouw, veel goedkoper dan de kelder en de skeletten kunnen blijven liggen. Bram van den Band deed een oproep in Delft op Zondag aan de burgers van Delft om in actie te komen en de Nieuwe Kerk te redden.
De kwestie ‘Delft-Nieuwe kerk’ is niet alleen een gemiste archeologische kans, het zaagt ook aan de poten onder het Nederlands archeologisch kwaliteitsstelsel.
De rechter heeft gesproken. De bouw van een souterrain in de Nieuwe Kerk van Delft kan doorgaan zonder dat alle graven in en buiten de kerk archeologisch onderzocht hoeven worden. Archeologen zijn ontstemd, omdat de verstoorder, die volgens de wet onderzoek en een eventuele opgraving dient te betalen, nu ineens lijkt te bepalen hoeveel hij betaalt. En dus wat er onderzocht wordt. Klopt dat?
Bij de Nieuwe Kerk in Delft dreigen de skeletten van meer dan 2.000 Delftenaren uit de laatste zes eeuwen grotendeels ongedocumenteerd te verdwijnen, omdat de Gemeente Delft het economische belang boven het belang van ons culturele erfgoed stelt. et is waar dat selectie van te onderzoeken resten een normaal verschijnsel is in de archeologie, maar het is buitengewoon ongebruikelijk om dit op voorhand te doen zonder dat men weet waarván een selectie gemaakt wordt.
Onlangs heeft de rechter uitspraak gedaan rondom het ruimen van de graven van de Nieuwe Kerk in Delft voor een ondergrondse faciliteitenruimte. De rechter stelde de Protestantse Gemeente Delft (PGD) en de Gemeente Delft in het gelijk. De besluitvorming is juist verlopen en een deel van de graven binnen en buiten de kerk mag daarmee worden geruimd. Het veld reageert verdeeld over het besluit.
In het conflict over de nieuwe ondergrondse voorzieningen van de Nieuwe Kerk in Delft heeft de rechter de gemeente en de PGD in het gelijk gesteld. Het College van Delft schept een bijzonder gevaarlijk precedent door één van de belangrijkste bepalingen uit het Verdrag van Valletta aan hun laars te lappen. Het ‘de verstoorder betaalt’ principe is een voorname pijler onder de AMZ en door deze rechterlijke uitspraak wordt daarmee potentieel de bijl aan de wortel van het archeologische bestel gezet.
Veertig bekende organisten pleiten in een petitie voor het opnieuw pleisteren van de muren van het schip van de Nieuwe Kerk in Delft. Dit om de akoestiek van de kerk voor het Bätzorgel uit 1840 te verbeteren. De petitie ”Nieuwe glans voor koninklijk orgel” wordt aangeboden aan het college van kerkrentmeesters van de protestantse gemeente Delft. Meer informatie en tekenen voor de petitie kan hier.
