Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Om het maritieme verleden van Nederland boven water te halen, nodigt de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed vrijwilligers en studenten uit om regionaal onderzoek te doen. Binnen het project ’13 Provinciën’ kunnen projectvoorstellen tot 1 februari 2020 worden ingediend. Onderzoekers kunnen voor hun projectvoorstel een financiële bijdrage van maximaal € 1.000 ontvangen. De projectvoorstellen brengen de verscheidenheid en verhalen van de provincies van Nederland en de Noordzee in kaart.
De W.A. van Es-prijs 2019 heeft dit jaar twee winnaars: Pir Hoebe en Femke Lippok. Zij schreven de twee beste masterscripties van de afgelopen twee jaar. De W.A. van Es-prijs stimuleert jong onderzoekstalent op het gebied van de Nederlandse archeologie. Aan de prijs is een oorkonde verbonden en een geldbedrag van 2000 euro beschikbaar gesteld door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Op 8 juli 2019 is het Rijksmuseum Operatie Nachtwacht gestart, het grootste en meest veelzijdige onderzoeks- en restauratieproject van Rembrandts meesterwerk in de geschiedenis. Operatie Nachtwacht heeft tot doel het schilderij optimaal te behouden voor de toekomst. Operatie Nachtwacht vindt plaats voor het oog van het publiek in een speciaal hiervoor ontworpen glazen ruimte. Er worden de nieuwste en meest geavanceerde onderzoekstechnieken ingezet: van digitale beeldtechnieken tot natuurwetenschappelijk en materiaal-technisch onderzoek, van computer science tot artificial intelligence. Operatie Nachtwacht is ook online te volgen via rijksmuseum.nl/nachtwacht.
De Muur van Mussert wordt gezien als ‘donker erfgoed’. Stichting Erfgoed Ede heeft de Wetenschapswinkel van Wageningen University & Research gevraagd om te onderzoeken hoe het complex het best kan worden bewaard en hoe aan het complex nieuwe betekenissen kunnen worden gegeven. De belangrijkste conclusie is duidelijk: blijf ver weg van enige vorm van verheerlijking. Daarnaast wordt geadviseerd om het complex te verbinden met andere objecten en gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog in de regio. Dit voorkomt dat Lunteren met de NSB wordt geassocieerd.
Paul Borghaerts bestudeert het historische houtwerk van Friese boerderijen, stadspanden en kerken. In opdracht van de Stichting Alde Fryske Tsjerken doet hij nu onderzoek naar de bouwgeschiedenis van de kerken in Bears, Blessum, Boer, Britswert en Schalsum. “Als dat er later meer worden, weet ik zeker dat ik kan aantonen wanneer en hoe de omslag van romaanse naar gotische kerkbouw als een golf over Friesland is gegaan. De daken van romaanse kerken zijn bij die omslag verhoogd om hogere ramen en spitsbogen te kunnen bouwen. Met mijn onderzoek kan ik straks dateren wanneer welke kerk is verbouwd.”
Minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) schakelt de Raad voor Cultuur in om onderzoek te doen naar de mogelijkheden van een designmuseum in Eindhoven. Want het geld is er al, in elk geval voor een groot deel, maar een duidelijk plan nog niet. Maandag (19 november) werd door D66 en VVD een voorstel voor een ‘rijksmuseum voor design in Brabant’ ingediend. Binnenkort mag de Tweede Kamer over het voorstel stemmen. Duidelijk is al dat de minister een designmuseum wel ziet zitten. “We moeten ervoor zorgen dat design en designerfgoed wordt gearchiveerd en toegankelijk is.”
Kerkgebouwen zijn er enorm bij gebaat als zij hun energiegebruik goed kunnen beheersen. Een energiescan kan inzicht geven in de voordelen die te behalen zijn en de maatregelen die te treffen zijn. De ervaring leert echter dat energiescans niet altijd worden nagevolgd. Daarom start de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een onderzoek naar de effectiviteit van energiescans. Heeft u een energiescan voor een kerkgebouw gemaakt of laten maken? Dan is de Rijksdienst zeer geïnteresseerd in deze scan en in uw ervaringen. Lees hier meer over het onderzoek, de voorwaarden en de contactgegevens.
Het gemeentehuis van Vaals moet een Interactief Von Clermont-museum gaan huisvesten. Dat blijkt uit onderzoek door het bureau Imagine Leisure. De vraag is nu of Vaals dit kan betalen. In het ‘beleefmuseum’ wandelen bezoekers van kamer naar kamer door een opvolging van kleine showscènes. Dat zijn verhalen rond de Duitse textielindustrieel Johann Arnold von Clermont die in de achttiende eeuw naar Vaals trok en er een lakenfabriek vestigde. Aanleiding voor het onderzoek was dat Vaals de exploitatiekosten van het rijksmonument wil drukken. De kosten van het onderhoud en de verwarming zijn hoog, bij een dalend aantal ambtenaren.
Hij staat er 500 jaar lang ogenschijnlijk zo ongenaakbaar bij, de Grote Kerk van Alkmaar. Maar o, wat heeft het al die eeuwen een moeite gekost om hem zo statig en fier te houden. Vandaag (16 oktober) is na jaren van onderzoek het boek ‘De Grote Kerk van Alkmaar: 500 jaar bouwen en behouden’ officieel gepresenteerd. “Niet eerder, bij welke kerk dan ook, is er op zulk detailniveau beschreven hoe het bouwwerk stapje voor stapje tot stand is gekomen en hoe er in eeuwen daarna onderhoud en aanpassingen zijn gepleegd”, zegt de eindredacteur van het boek Carly Misset.
Nooit eerder klonk het rijksmonumentale Holtgräve-orgel van de Lebuïnuskerk in Deventer zoals nu. Het orgel kwam niet tot z’n recht. Maar een orgel met zo’n groot bereik bestaat nauwelijks. Blijkt nu, na jaren onderzoek en een jaar renovatie (zie video). Holtgräve kreeg in de 19e eeuw opdracht om het bestaande orgel in de Lebuïnuskerk aan te passen en uit te breiden. Uit het onderzoek blijkt dat er in het orgel nog materialen zitten die de gebroeders Bader hebben gebruikt in de 17e eeuw. Tot nu toe was niet bekend dat de beroemde Baderbroers het eerdere orgel hebben gebouwd.
Dit jaar zet Erfgoedvereniging Heemschut in op meer aandacht voor waterschapserfgoed. Onder andere door onderzoek uit te laten voeren naar de relatie tussen waterschappen en waterschapserfgoed. Het resultaat is het rapport ‘Erfgoedvereniging Heemschut en waterschapserfgoed, een verkenning’ (hier te downloaden). In het door onderzoeksbureau De Waterfabriek samengestelde rapport staat basisinformatie over 21 van de 22 waterschappen. Waterschap Blija Buitendijks is buiten beschouwing gelaten, omdat het hier om een onbewoond buitendijks gelegen gebied gaat.
Wetenschappers van het laboratorium Eurac in het Italiaanse Bolzano hebben onderzoek gedaan naar de maaginhoud van de duizenden jaren oude mummie Ötzi. Kort voor zijn dood heeft de ijsman onder meer vet vlees, graan en varens gegeten. Ongeveer de helft van de maaginhoud was dierenvet. Dat is nodig bij zware inspanningen in extreme omstandigheden. Hoog in de Alpen moet Ötzi veel energie verbruikt hebben. Waarschijnlijk heeft Ötzi zijn laatste maaltijd een half uur tot twee uur voor zijn dood genuttigd, wat er volgens de onderzoekers op wijst dat hij zich op dat moment veilig voelde.
