Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Het zal niemand ontgaan zijn: Nederland heeft er sinds juli 2021 maar liefst drie nieuwe Unesco Werelderfgoederen bij. De Neder-Germaanse Limes, de Nieuwe Hollandse Waterlinie (als uitbreiding van de Stelling van Amsterdam) en de Koloniën van Weldadigheid wisten allen een plekje op de lijst te veroveren. Van verschillende kanten kreeg ik de vraag wat deze […]
Erfgoedzorg bevindt zich in het oog van de orkaan. Er is veel gedaan aan het ‘oppoetsen van de collectie’, maar de wereld er omheen is inmiddels compleet veranderd. De hoogste tijd dat de erfgoedzorg zich opnieuw gaat verhouden tot de maatschappij en de ruimtelijke ordening. Niet langer de stenen, maar het verhaal staat centraal. En het zijn steeds vaker lokale inititatiefnemers die bepalen wat het volgende hoofdstuk van een gebouw of gebied wordt. Hoogleraren Eric Luiten en Joks Janssen over een open vizier-benadering van het erfgoed.
Archeologie kan een hoofdrol gaan spelen om stagnerende projectontwikkelingen op gang te brengen. Mits van te voren geld wordt gereserveerd om de uitkomsten van archeologisch onderzoek zichtbaar te maken.Dat betoogt archeoloog Olav Reijers, verbonden aan The Missing Link, adviesbureau in archeologie en erfgoed.
Eigenaren en gemeentebesturen hebben te weinig grip op het grote probleem van het leegstaande vastgoed. Cees-Jan Pen, programmamanager van Platform 31, vindt dat de nieuwe colleges van burgemeester en wethouders daarom forse stappen moeten zetten om het tij te keren en eigenaren aan te spreken op hun eigen verantwoordelijkheid. ‘We moeten lokale vastgoedtops organiseren met publieke en private partijen. Die kunnen dan gedegen analyses en afspraken maken voor de leegstand in een gebied en de vorming van lokale sloopfondsen.’
De maritieme archeologie in Nederland raakt in de versukkeling. De expertise die in de afgelopen 40 jaar werd opgebouwd dreigt te verdampen, door bezuinigingen en gemakzuchtige keuzes, maar vooral door gebrek aan interesse, niet in de laatste plaats van de kant van de politiek. Henk Dessens, directeur collecties van Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam hield onlangs een confronterend betoog. De Nederlandse versie van Dessens betoog is te lezen op het blog van historicus Ad van der Zee.
Veel Utrechters zien graag een bibliotheek in het voormalige postkantoor aan de Neude. Dit terwijl de grootste plannen voor een moderne ‘Bieb ++’ strandden. Iconen hebben een streepje voor in dit soort discussies. Klein twijfelpuntje: wordt er geen zinkend schip binnengehaald om een gezonken schip te redden?
Hoe staat het met het ‘historisch besef’ in Rotterdam? Op 12 maart stellen AIR en cultuurpodium Arminius deze vraag aan de orde in het ‘Sloopkogel-debat’. VOER vroeg cultuurhistorica Marinke Steenhuis naar haar indruk van de balans tussen sloop-nieuwbouw en behoud in Rotterdam. “De Rotterdamse vernieuwingsdrang zit in de aloude aannemerscultuur. Je moet weten aan welke knoppen je moet draaien om je invloed te doen gelden.”
Westerbork en het Vredespaleis komen op de lijst van Europees Erfgoed. In een aflevering van de rubriek ‘Non-Nieuws’ kijkt TROUW of dat nou echt een reden is om de vlag uit te hangen. Nationaal erfgoed, daar kun je je iets bij voorstellen. Ook Werelderfgoed spreekt tot de verbeelding, al denk je bij die laatste categorie toch eerder aan de Taj Mahal dan aan het Ir. D.F. Woudagemaal. Maar goed. Er bestaat ook zoiets als Europees erfgoed. Maar wat voor lijst is dat eigenlijk? Levert de toelating materiële voordelen op, of in ieder geval prestige? Om met dat eerste te beginnen, nee. Status dan, of prestige? Ook daar kun je over debatteren.
Wiens bezit? was de titel van een studiedag op 10 januari 2014 over de voorgenomen afstoot van 34 rijksmonumenten. Deze bijzondere selectie van rijksmonumenten heeft niet langer een gebruiksfunctie voor de rijksoverheid. Maar wie wil de monumenten overnemen en voor welke prijs? Terwijl velen van hen hun onvrede over de voorgenomen vervreemding niet onder stoelen of banken staken, trachtten anderen vooral vooruit te kijken en oplossingen aan te dragen.
Van een oubollige niche zonder etiket waar vroeger alleen vakidioten zich mee bezighielden, heeft erfgoed zich ontwikkeld tot allemansvriend. Waar komt onze liefde voor alles wat oud en doorleefd is vandaan?, vraagt Annette Wiesman zich af. Onze hechting aan de ‘oude cultuur’ is goed te vergelijken met de manier waarop centralistische regimes cultureel nationalisme propageren. Erfgoed vervult dan de functie van instant identiteitsverstrekker.
Door de nieuwe taken die gemeenten krijgen dreigt de afstand tussen burger en gemeente net zo groot te worden als de afstand tussen de burger en de Europese Unie. Het kabinet moet daarom met een agenda voor de lokale en regionale democratie komen, zei directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau Kim Putters in het Radio 1-programma Kamerbreed.
Wie wil dat nou niet? Snelheid in ruimtelijke besluitvorming en het afschaffen van overbodige regels. Helaas is de dagelijkse praktijk anders. Minister Blok schrijft in een brief van 27 november 2013 aan de voorzitter van de Tweede Kamer dat de crisis in de bouwsector een urgent vraagstuk is dat actie van sociale partners en kabinet vergt. Volgens hem zet het kabinet met de Omgevingswet in op vereenvoudiging en bundeling van regels voor ruimtelijke projecten. De verwachte inwerkingtreding is 2018. Gezien de nog 4 jaar die het duurt voordat ‘dit wondermiddel’ de boel gaat redden, geeft hij bij voornoemde brief een aantal tips voor de praktijk.
