Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Op donderdag 23 augustus is de Stichting ArcheoHotspots opgericht. Hiermee wordt de groei van de afgelopen jaren bezegeld met een belangrijke stap naar een onafhankelijke organisatie. Het streven van de stichting is om de betrokkenheid van het publiek bij archeologie en erfgoed te vergroten. Dit doet zij o.a. door het openen van lokale ArcheoHotspots waar vrijwilligers en bezoekers meehelpen met de uitwerking van archeologisch onderzoek.
De Vondst. Een nieuwe naam voor het naar Heerlen verhuisde provinciaal archeologisch depot dat een duidelijke publieksfunctie krijgt. Ook vindplaatsen krijgen publiekspresentaties. De Vondst krijgt niet voor niets een duidelijke publieksfunctie. Als het Thermenmuseum een nieuwe behuizing heeft gekregen, het Romeins Kwartier klaar is en het verleden hier via apps ook virtueel zichtbaar wordt, dan heeft Heerlen er een bestemming voor dagjesmensen en schoolklassen bij. Het depot is verhuisd naar de voormalige bibliotheek (later Werkplein) in Heerlen. Ergens in mei of juni wordt De Vondst voor publiek geopend.
De ArcheoHotspot in het Oertijdmuseum in Boxtel laat voor hun nieuwste project bezoekers helpen bij het determineren van vondsten van een lokale opgraving. Bezoekers krijgen vondsten voorgeschoteld die zijn gevonden bij voormalig café De Kom in Boxtel dat in 2005 afbrandde. Daarbij zijn verschillende fragmenten van aardewerk en ander historisch materiaal gevonden dat na de brand werd opgegraven. Het onderzoek levert geen bijzondere vondsten op, maar heeft als voornaamste doel om omwonenden te leren over archeologie en hen te interesseren in de geschiedenis van de eigen omgeving.
Uit een grootschalig onderzoek onder 500 Nederlanders blijkt dat er veel sympathie is voor de archeologie. Zo vindt 89% de archeologie nuttig en is 76% van mening dat archeologische resten een meerwaarde zijn voor hun leefomgeving. Er is dan ook veel draagvlak voor archeologisch onderzoek: een tweederde meerderheid vindt dat bouwwerkzaamheden moeten worden opgeschort als er archeologische vondsten worden gedaan. Voor 54% betaalt die meerwaarde zich uit in (wetenschappelijke) kennisvermeerdering, 5% denkt er zelf iets aan te hebben in termen van amusement of vrijetijdsbesteding. Een nog kleiner aantal (4%) koppelt de aanwezigheid van archeologisch erfgoed in hun leefomgeving aan het eigen welzijn of aan een duurzame gebiedsontwikkeling.
Wie met echte vondsten aan de slag wil, kan voortaan terecht in de ArcheoHotspot in Huis van Hilde. Niemand minder dan Sinterklaas opent vrijdag 1 december deze permanente en gratis toegankelijke archeologische doe- en ontdekplek. Groot en klein kan er kennis maken met archeologisch werk, vondsten ter hand nemen en de wondere wereld van de archeologie ontdekken. Bezoekers gaan aan de slag met vondstmateriaal van voormalig Slot op den Hoef in Egmond. Dit is de achtste ArcheoHotspot in ons land; een initiatief van het Allard Pierson Museum in Amsterdam, dat vorige maand werd onderscheiden met de Grote Archeologieprijs.
De ArcheoHotspots hebben de Grote Archeologieprijs gewonnen. De tweejaarlijkse prijs voor het project dat het beste inspeelt op de vertaling van archeologie naar het publiek werd tijdens de Nacht van de Geschiedenis op 28 oktober uitgereikt in het Rijksmuseum. Wim Hupperetz, directeur van het Allard Pierson Museum en initiatiefnemer van de ArcheoHotspots en Marjolein Woltering, landelijk projectleider van het project, namen de prijs in ontvangst.
Onze tandarts in mijn jeugd was amateurarcheoloog. lk herinner me nog dat hij een door mijn broer in Friesland gevonden vuistbijl graag toegevoegd zag aan zijn verzameling. De gedachte dat er duizenden jaar geleden langs de Tjonger vanuit tijdelijke nederzettingen gejaagd werd op onder andere grote herten, in een heel ander landschap dan nu, maakte grote indruk op mij. Mijn nieuwsgierigheid naar het verleden ontwikkelde zich door vakanties in Engeland, Griekenland en Italië. In de loop van de jaren groeide ook de wens om meer aan de weet te komen over archeologie in Nederland.
Op zondag 15 oktober opent het Oertijdmuseum in Boxtel een nieuwe ArcheoHotspot. Ter gelegenheid van de Nationale Archeologiedagen (13, 14 en 15 oktober) zal de wethouder van o.a. cultuur, Maruska Lestrade-Brouwer de openingshandelingen verrichten. Het zal de 7e ArcheoHotspot worden van Nederland en de nadruk komt te liggen op vondsten uit de Oertijd. Net als alle andere Hotspots is ook deze kosteloos en zonder afspraak te bezoeken.
Vanaf vrijdag 13 oktober strijkt de onderzoekstent van de Pop-up ArcheoHotspot Romeinse Vicus in Alphen aan den Rijn weer neer in het Gemeentehuis van Alphen aan den Rijn. Help mee bij het onderzoek naar het Romeinse kampdorp van bijna 2000 jaar geleden. Wil je Romeins aardewerk in je handen hebben en meehelpen met het onderzoek? Wil je dierenbotten wegen en sorteren? Kom dan naar de legertent in het Atrium van het Gemeentehuis.
De afgelopen jaren begint in de Nederlandse archeologie een ontwikkeling op gang te komen die voor meer beweging en openheid in de sector zorgt. Archeologie wordt langzaam maar zeker achter de hekken en depotdeuren vandaan gehaald en gedeeld met het grote publiek: publieksarcheologie. De redenen hiervoor kunnen ter inspiratie dienen voor de hele cultuursector, net als de manier waarop dit gebeurt. Een goed voorbeeld van actieve publieksarcheologie zijn de ArcheoHotspots. Dit zijn plekken, vaak bij musea, waar mensen zelf mee kunnen helpen met archeologische werkzaamheden.
Op de grote videoschermen van Den Haag CS, Rotterdam CS en Leiden CS zullen de komende weer korte 3D-animatiefilms worden vertoond over de bewoningsgeschiedenis van Zuid-Holland. Het is voor het eerst dat dit medium wordt ingezet om archeologie voor een breed publiek toegankelijk te maken. De video’s, die de geschiedenis van Steentijd tot de Gouden Eeuw laten zien in zo’n drie minuten, zijn tot stand gekomen in nauwe samenwerking met het Rijksmuseum van Oudheden en mogelijk gemaakt met financiële steun van de provincie Zuid-Holland ten behoeve van een beter publieksbereik voor de archeologie. In het Rijksmuseum van Oudheden is tevens een expositie ingericht waarin een langere versie van de film wordt vertoond. Het project (trein)reizigers in de tijd is een idee en productie van Archeo3D.
Kennisuitwisseling, best belangrijk! Met elkaar, met andere branches en met het buitenland. Het Chartered Institute for Archaeologists in Groot Brittanië heeft ieder jaar een congres en dit jaar was het thema van het congres “Archaeology: A Global Profession”. Maar hoe vergelijkbaar en mondiaal zijn we als beroepsgroep? Hoe gelijkgestemd zijn onze ideeën als het bijvoorbeeld gaat over de bewustwording van gelijkwaardigheid binnen ons beroep? Op 20 april jl. was ik in de gelegenheid om op het congres van het Chartered Institute for Archaeologist (CIfA) in NewCastle te spreken. In de sessie ‘How are we making archaeology accessible for all and are we doing it well enough?’. Over diversiteit en archeologie. En kaas… Kaas?
