Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De laatste jaren zijn er veel spectaculaire archeologische vondsten aangespoeld op de Nederlandse stranden. Zo ook bijna duizend spitsen van been en gewei uit het Mesolithicum (11,000-8000 v. Chr.). Tot nu toe was het niet bekend welke dieren de mesolithische jager-verzamelaars gebruikten om spitsen van te maken, maar nieuw onderzoek duidt erop dat sommige van deze spitsen van mensenbot zijn gemaakt. Dit ontdekte masterstudent Jan Dekker van de Universiteit Leiden.
Aris Politopous is archeologiedocent bij de Universiteit Leiden en genomineerd voor de LUS Onderwijsprijs 2020. Politopous: “Hoe archeologie terugkomt in videogames is een belangrijke focus van mijn onderzoek. Ik neem een spel onder de loep en kijk hoeveel van de ‘archeologische informatie’ nu precies klopt. Mijn studenten laat ik kijken naar een livestream waarin ik videospellen speel en becommentarieer, en daar laat ik hen weer op reflecteren.”
Onlangs heeft een team van LDE-wetenschappers een voorlopige beoordeling gepubliceerd over het effect van klimaatverandering op Nederlands cultureel erfgoed. De onderzoekers hopen duidelijk te maken dat het belangrijk is om de risico’s van klimaatverandering te betrekken in Nederlands erfgoedbeleid. Door middel van data van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Klimaateffectatlas hebben de onderzoekers de gevaren voor 63.589 rijksmonumenten geanalyseerd, die kunnen ontstaan door droogte, hitte of hoog water. De uitkomsten van het onderzoek kunnen hulp bieden aan conservators, erfgoedondernemers en de overheid om een beter overzicht te creëren van de maatregelen die zij moeten nemen om hun monument(en) te beschermen.
Het project Scanning for Syria is bekroond met een Europa Nostra Award in de categorie Onderzoek. In de Syrische burgeroorlog is veel cultureel erfgoed vernietigd of geplunderd. Met het project willen Universiteit Leiden, Technische Universiteit Delft en het Erasmus Centre for Global Heritage and Development een deel van dit verlies tegen gaan. Doormiddel van 3D scannen en printen zij reproducties gemaakt van kleitabletten met spijkerschrift uit de 12e eeuw voor Christus. Deze tabletten werden door archeologen uit Leiden opgegraven bij fort Tell Sabi Abyad en behoorden tot de collectie van het Raqqa Museum, totdat ze in de oorlog verdwenen.
In 1984 werd in de Waddenzee een bijzonder goed bewaard scheepswrak, bekend als de Scheurrak SO1, gevonden. Het fluitschip verging waarschijnlijk aan het einde van de 16e eeuw. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft nu geld beschikbaar gesteld voor een interdisciplinair onderzoeksproject, waarin onderzoekers van de Leidse faculteiten Archeologie en Geesteswetenschappen samenwerken. Twee promovendi zullen worden aangesteld met twee verschillende onderzoeksopdrachten: scheepsbouw en materiële cultuur van de Oostzeevaart. Beide deelprojecten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, met nieuwe inzichten als gewenst resultaat.
In een uitzending van Radio Swammerdam vertellen Heleen van Londen, landschapsarcheoloog en universitair docent aan UvA, en Laura Scheider, docent psychologie aan de UvA en masterstudente Archeologie in Leiden over een gemeenschapsarcheologieproject CARE van de UvA, waarbij archeologen samen met burgers uit Brabant opgravingen doen. Hoe gaat zo’n gemeenschapsonderzoek in z’n werk, wat kan dit ons leren over de ontwikkeling van Middeleeuwse dorpen in Nederland en hoe helpt dit de sociale cohesie in een gemeenschap te vergroten?
Het NPO3-programma Keuringsdienst van Waarde ging in de uitzending van 18 juli 2019 op zoek naar de oorsprong van BBQ-smaak. Archeoloog en prehistorisch-vuurexpert Andrew Sorensen van de Universiteit Leiden toonde in het programma vuurmaaktechnieken van de prehistorische mens. Kijk de uitzending hier terug. De eerste scene met Andrew Sorensen begint op 15.50, de tweede op 22.20.
Rembrandt van Rijn studeerde langer in Leiden dan tot nu toe werd aangenomen. In het archief van de universiteit is een document uit 1622 gevonden waaruit blijkt dat de schilder bijna twee jaar stond ingeschreven bij de letterenfaculteit. De vondst kan een verklaring bieden voor de vraag hoe Rembrandt zich al op jonge leeftijd zo enorm kon ontwikkelen als schilder van historische taferelen. “Hoe serieus Rembrandt studeerde, vertellen de historische documenten niet”, meldt de universiteit. “Wel wordt duidelijk dat zijn tijd aan de Leidse universiteit belangrijker was voor de schilder dan eerst werd aangenomen.”
Archeologen van de Universiteit Leiden maakten zwaarden uit de Europese bronstijd na en zetten gevechten in scène om te achterhalen hoe prehistorische gevechten eraan toe gingen. Publicatie in het Journal of Archaeological Science.
In Enkeltje Wetenschap vertellen wetenschappers van de Universiteit Leiden over de passie voor hun onderzoek. In deze aflevering neemt archeoloog Roos van Oosten je mee in de wereld van de Leidse beerputten. Ze komt tot een opvallende conclusie: de Leidse binnenstad was in de middeleeuwen lang niet zo vies als je zou denken.
Archeologen van de Universiteit Leiden gaan in Zeewolde een nagebouwd huis uit de steentijd in brand steken. Er wordt onderzocht hoe het huis instort, wat er van de constructie overblijft en hoe voorwerpen worden aangetast. De archeologen willen meer inzicht krijgen in hoe verbrande resten moeten worden geïnterpreteerd.
Leidse studenten gaan de komende 10 jaar archeologisch botonderzoek leren uitvoeren op Arnhemse skeletten. Arnhem geeft de Universiteit Leiden 720 geraamtes in bruikleen.
De skeletten uit de periode 1400 tot 1829 zijn vorige zomer opgegraven toen Arnhem de Jansbeek aanlegde door het stadscentrum. De menselijke resten rustten op verdwenen begraafplaatsen rondom de Arnhemse Eusebiuskerk en een klooster. Specialisten zijn bijna klaar met een onderzoek naar details van de opgraving. De Universiteit Leiden heeft Arnhem gevraagd om de skeletten te mogen gebruiken. De botten zijn goed geconserveerd en kunnen veel vertellen over stedelijke bevolking in vorige eeuwen.
