Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Veel winkelgebieden hebben het moeilijk. Winkels sluiten, er is leegstand en omzetten lopen terug. Platform De Nieuwe Winkelstraat (DNWS) is een (onafhankelijk) kennis- en netwerkcentrum dat het als missie ziet om winkelgebieden te helpen het tij te keren. Als afsluiting van het project Visie Erfgoed & Ruimte over winkelstraten organiseert het platform samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed op 17 april as een congres over het thema ‘DNA en identiteit van Winkelstraten’.
Leegstand is een enorm probleem. Maar ondanks het feit dat er nog steeds meer lege winkelpanden bijkomen, is de waarde van bouwvergunning voor nieuwe winkels het afgelopen jaar opnieuw gestegen. Dat blijkt uit een rapport van ABN Amro. De waarde van vergunningen is in 2014 met 76 procent gestegen. Tegelijkertijd is ook de leegstand van winkelpanden vorig jaar gestegen. Die was in 2014 8,7 procent en in 2013 7,8 procent.
De druk op eigenaren van winkelpanden om de huurprijzen te verlagen loopt hoog op, maar net als de huurders zitten de eigenaren klem. ‘Ze hebben met banken te maken’, zegt Robert Bleekemolen van B&O Retail, dat huurprijsherzieningsprocedures doet voor huurders en verhuurders. ‘Als de huurinkomsten dalen, moet je van je bank direct gaan aflossen. Dan heb je hogere aflossingen en lagere huurinkomsten. Dat kan dus niet.’
In ons land zijn circa 22 duizend winkels verdwenen nadat de economische crisis in 2008 begon. Eind dit jaar zijn er nog ongeveer negentigduizend over, stelt Q&A Research Consultancy. Voordat de crisis in 2008 begon, telde Nederland volgens onderzoeksdirecteur Frank Quix 112 duizend winkels.
De angst voor uitholling van binnensteden is deels ongegrond. De leegstand van winkels en kantoren neemt weliswaar toe, maar er zijn veel mogelijkheden om deze panden een andere functie te geven. Winkels of kantoren kunnen bijvoorbeeld woningen worden. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving in de notitie ‘Bestendige Binnenstad’.
Als er op korte termijn geen reactie komt rondom de leegstand in diverse winkelgebieden, zal het aantal faillissementen in de detailhandel verder toenemen. Partijen die met een oplossing kunnen komen zijn retailers, vastgoedeigenaren en de politiek, maar die weten elkaar in veel gevallen niet te vinden. Rabobank wil deze partijen daarom aan elkaar verbinden, laat sectorspecialist Alexander Heijkamp woensdag weten.
Eigenaren van lege winkelpanden moeten gedwongen kunnen worden om mee te werken aan sloop- of herontwikkelingsplannen. Ook eigenaren van lege kantoren en bedrijfsgebouwen moeten hun verlies nemen, vindt de PvdA. De regeringspartij wil dat minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur daar met gemeenten en provincies een plan voor maakt.
In veel winkelgebieden zijn te weinig grote panden beschikbaar om aan de vraag te voldoen van grote ketens. Dat stelt winkelmakelaar Dynamis na onderzoek. Grote ketens kunnen juist zorgen voor extra aanloop voor het hele winkelgebied, stelt de makelaar. In 24 grote kernwinkelgebieden heeft Dynamis 791 winkelpanden gevonden die beschikbaar zijn. Gemiddeld hebben die panden een oppervlakte van 230 vierkante meter, maar de winkels zijn op zoek naar 145 vierkante meter meer.
Het aantal leegstaande panden in de Dorpsstraat in Renkum, de winkelstraat van het dorp, neemt steeds verder af. Renkum Telecom opende recent de deuren en in september gaan meer winkels van start. Leegstand in de belangrijkste winkelstraat van het dorp Renkum is 1 van de grootste zorgen van de ondernemersvereniging, maar die zorg is nu een stuk kleiner.
Voor gemeenten ligt er een belangrijke uitdaging om initiatiefnemers van herbestemmingsprojecten goed te faciliteren. De leegstand neemt immers nog steeds toe en vrijwel iedere vastgoedprofessional is er inmiddels van doordrongen dat het bestrijden van de leegstand de grote opgave is voor de komende jaren. Deze opgave is zeker ook voelbaar bij gemeenten. Waar zij in het verleden de concurrentie met elkaar aangingen bij de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen, verplaatst deze strijd zich naar het aantrekken van initiatiefnemers die leegstaande gebouwen en gebieden herontwikkelen, om steden en dorpen van hun ‘rotte kiezen’ te verlossen.
In raadsvragen stellen de VVD’ers Alexander Vos de Wael en Stef van der Klok of het college het met hun eens is dat er haast geboden is om de huidige negatieve trend in het winkelaanbod in Ede te keren in een positieve. “Nederland (en ook Ede) kent een over capaciteit van winkelvloeroppervlak. Sanering is noodzakelijk, maar ook pijnlijk. Zowel op economisch als sociaal vlak. Reden ook dat beslissingen veelvuldig worden uitgesteld”.
