Timmermans: ‘Beschermd erfgoed kan worden vrijgesteld van de Green Deal’

European Commissioner Frans Timmermans: "Brussels will not tell you that you can't sell your house if it is not renovated." Image: Georges Boulougouris/EU.

Cultureel erfgoed kan worden vrijgesteld van de maatregelen die voortvloeien uit de ambitie van de Europese Unie om tegen 2050 energieneutraal te zijn. Dat stelde Eurocommissaris Frans Timmermans eerder bij de presentatie van de plannen van de EU in december 2021. Vanwege onduidelijkheid over de uitspraak heeft de European Heritage Tribune navraag gedaan bij een woordvoerder van Timmermans. Deze heeft de uitspraak bevestigd.

De maatregelen om te komen tot een klimaatneutrale Europese Unie werden twee jaar geleden gelanceerd onder de noemer van de European Green Deal. De deal omvat een pakket maatregelen om de uitstoot van de lidstaten van de unie geleidelijk te verminderen. Het is van groot belang om snel vooruitgang te boeken met bijvoorbeeld het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. Sinds de oorlog in Oekraïne is de urgentie alleen maar groter geworden door de afhankelijkheid van de EU van Russisch gas. Europa heeft haast. Er zijn nu concrete ontwikkelingen gaande en er wordt snel vooruitgang geboekt.

Gebouwen zijn verantwoordelijk voor 40 procent van het Europese energieverbruik en meer dan 35 procent van de energiegerelateerde broeikasgassen. Meer dan een derde van de Europese gebouwen is 50 jaar oud en driekwart wordt als energie-inefficiënt bestempeld.

Problemen bij de vertaling

“De veranderingen in deze sector gaan te langzaam. En de urgentie om met de renovatie te beginnen is enorm”, zei de Europeese Commissaris Frans Timmermans in december 2021 op een persconferentie. Doordat Timmermans tijdens zijn toespraak, om antwoord te geven op een aantal meer detaileerde Italiaanse vragen, onverwachts overschakelde van het Engels naar het Italiaans, verastte hij de tolk die vervolgens slechts een deel vertaalde van wat Timmermans zei. Zijn uitspraak over cultureel erfgoed, het antwoord op een Italiaanse vraag, viel daardoor buiten de Engelse vertaling. Nu heeft een woordvoerder van Timmermans bevestigd dat erfgoed inderdaad kan worden uitgezonderd van de Green Deal.

Verplichte energielabels

Iedereen zal te maken krijgen met de maatregelen die Europa gaat nemen om dit probleem aan te pakken. “Energielabels worden verplicht voor alle gebouwen en elk gebouw met een energielabel G, dat is ongeveer 15 procent van het totaal, moet tegen 2030 minstens een energielabel F hebben en tegen 2033 label E″, aldus Timmermans. Dit betekent dat de klok tikt voor miljoenen gebouwen in de EU.

Een Brusselse bureaucraat zal je huis niet in beslag nemen als het niet gerenoveerd is

De enorme energieachterstand moet binnen minder dan acht jaar zijn ingehaald. Nu kan erfgoed nog worden vrijgesteld van de maatregelen. “Brussel zal u niet vertellen dat u uw huis niet kunt verkopen als het niet wordt gerenoveerd. En een Brusselse bureaucraat zal je huis niet in beslag nemen als het niet wordt gerenoveerd. Cultureel erfgoed wordt beschermd.”

Vrijheid

De lidstaten zullen de nieuwe Europese regels moeten vertalen in nationale wetgeving zodra deze zijn aangenomen. Er is nog ruimte om deze maatregelen om te zetten in nationaal beleid, dus er is een mogelijkheid om erfgoed vrij te stellen. Wat wel en wat niet als erfgoed zal worden beschouwd, hangt af van de lidstaten zelf.

Niettemin zullen de gevolgen in de erfgoedsector voelbaar zijn, omdat er veel werk zal moeten worden verzet rond de perimeters van monumenten. Daarnaast is de duurzaamheidsopgave in bijvoorbeeld oude stadscentra enorm. Een opgave die o.a. door Europa Nostra al is geschetst in The European Cultural Heritage Green Paper.