W-hal Eindhoven nieuwste Rijksmonument

W-hal, Eindhoven
W-hal, Eindhoven Foto: Bart van Ovenbeeke via RCE

Minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) heeft vandaag (20 augustus) de W-hal in Eindhoven aangewezen als rijksmonument. Deze onderwijshal Werktuigbouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven werd eind jaren ’50 ontworpen door Sam van Embden en Jacques Choisy. Nu wordt het geprezen als een toonbeeld van de ontwikkeling van het technisch onderwijs in Nederland. De W-hal is aangewezen in het kader van het Aanwijzingsprogramma Wederopbouwperiode (1940-1965) zoals dat wordt uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

De Wederopbouw in Nederland bestaat uit twee fasen. De eerste fase loopt van 1940 tot en met 1958 en de tweede van 1959 tot en met 1965. In die tweede fase van de Wederopbouw werd, onder meer vanwege de babyboom, geïnvesteerd in onderwijs, met name door de bouw van confessionele scholen en instellingen voor voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs. Belangrijke uitgangspunten daarbij waren geografische spreiding en verhoging van het technische kennispeil. Vanwege de toegenomen welvaart groeide de behoefte aan hoog opgeleide technici en werd er een tweede Technische Hogeschool opgericht in Eindhoven.

De W-hal is, als onderdeel van het universiteitscomplex, een toonbeeld van de groei en modernisering die na de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden in Nederland. Die groei en modernisering was sterk zichtbaar in Noord-Brabant en specifiek in Eindhoven. Eindhoven was één van de steden die in deze periode een schaalsprong maakte en emancipeerde als nationaal belangrijke locatie voor technologie en kennis. De aanwezigheid van industrie en bedrijven als Philips en DAF was bepalend voor het hier vestigen van een technische hogeschool.

Van Engelshoven: ‘De W-hal is gebouwd als symbool voor het ‘progressief industrieel milieu’, dat hier groeide. Hier kwamen theorie en praktijk samen: studenten werktuigbouwkunde zouden de geur van de werkvloer moeten opsnuiven. Hier studeerde en werkte ‘de ingenieur-in-overall’.

De W-hal, nu beter bekend als MetaForum, is ontworpen als flexibele hal voor machines en experimenten. Met het ontwerp werden destijds de grenzen van het technische ontwerp en de creativiteit opgezocht en geëxperimenteerd met nieuwe methoden. De constructie met het opgespannen dak dat aan trekstangen hangt zorgde voor een vrij indeelbare ruimte. De gevels waren van glas, zodat je goed kon zien wat er zich binnen afspeelde. Vanwege de relaties met andere disciplines, en ter bevordering van de integratie, was de W-hal met andere gebouwen verbonden door middel van loopbruggen.

Hoewel in 2007 nog sloop dreigde, kan de TU/e nu, na een ingrijpende renovatie in 2011/2012, de rijksmonument-status vieren!

Meer weten over de Wederopbouwperiode en de 188 andere rijksmonumenten uit die tijd, zie: cultureelerfgoed.nl/dossiers/wederopbouw