De Erfgoedstem

Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie

MENUMENU
  • Home
  • De Erfgoedstem
    • Redactie

      Nieuwezijds Kolk 28 1012 PV Amsterdam

      Nieuws melden: redactie@erfgoedstem.nl
    • Sponsors

      Onze sponsors Adverteren in de Erfgoedstem

      Over De Erfgoedstem Publiceren in de Erfgoedstem
    • Privacy

      CookiesPrivacy Verklaring

  • Nieuwsbrieven
    • Aanmelden Erfgoedstem Afmelden Erfgoedstem
    • Nieuwsbrief archief
    • Archweb mailinglist
  • Erfgoedagenda


    • Congressen, studiedagen en lezingen


    • Cursussen en workshops


    • Oproepen en calls
  • Erfgoedvacatures
    • Vacature plaatsenVacaturebank
  • Blogs
    • Op zoek naar Faro
    • Alma Hoekstra
    • Frank Strolenberg
    • Gertjan de Boer
    • Herbert-Jan Hiep
    • Jona Lendering
    • Johan Teters
    • Léontine van Geffen-Lamers
  • Over Erfgoedstem
  • Adverteren
  • Archeologie
  • Gebouwd erfgoed
  • Groen erfgoed
  • Museumnieuws
  • Zoek

Waarom gaat het in Oss toch steeds weer mis?

26 januari 2017 • 726 • Door Herbert-Jan Hiep

Hotel Luijk, Oss Foto: Google Maps

De stad Oss heeft ruim 55.000 inwoners en welgeteld negen gebouwen die zich rijksmonument mogen noemen. Helmond, een industriestad met een vergelijkbare geschiedenis van industrie, arbeiders en armoede is maar een klein beetje groter, maar heeft er 58. Daarnaast heeft Helmond nog eens 316 gemeentelijke monumenten, Oss heeft er 99. Dat zijn de cijfers.

Van de hele, indrukwekkende, industriële geschiedenis staat in Oss nagenoeg niets meer overeind en ook alle andere gebouwen die de ‘Bende van Oss’ in z’n context van bittere armoede en uitbuiting kunnen zetten zijn stelselmatig gesloopt. Hoe dat kan? Dat vraag ik me als geboren en getogen Ossenaar al jaren af. Feit is dat ik m’n hele leven heb moeten toekijken hoe het ene na het andere karakteristieke gebouw tegen de vlakte ging.

Sloop ‘Hotel Luijk’
Toen de vraag recentelijk weer eens actueel werd vanwege de dreigende sloop van een voormalig hotel uit 1885, heb ik eens een paar mensen gebeld. Waarom gaat het in Oss toch steeds weer mis?

Het verhaal van het hotel is vrij snel verteld, als ik het tenminste goed heb begrepen. Het pand aan de Spoorlaan is een flinke tijd geleden al eens voorgedragen als mogelijk gemeentelijk monument. De Monumentenkamer die daar in Oss over adviseert antwoordde ‘geen monument, niet uniek genoeg en door alle verbouwingen te ver aangetast’. Wel gaf de kamer aan dat het pand van (grote?) cultuurhistorische betekenis was.

Later in de geschiedenis is het voormalige hotel samen met een paar aanpalende gebouwen aangekocht door een projectontwikkelaar, naar zeggen voor 1,6 miljoen. Afgaand op de prachtige nieuwbouwplaatjes begrijp ik heel goed dat die projectontwikkelaar wel brood ziet in z’n eigen plannen. Op de plaats van het voormalige hotel komt een groot vierkant blok van vier verdiepingen met 18 appartementen en drie ‘commerciële ruimtes’.

Voormalig hotel Het Station. Nu Hotel Luijk, Oss Foto: Stadsarchief Oss
Voormalig hotel Het Station. Nu Hotel Luijk, Oss Foto: Stadsarchief Oss
Nieuwbouw plannen op de plek van Hotel Luijk Beeld: Reuvers Bouw en Ontwikkeling
Nieuwbouw plannen op de plek van Hotel Luijk Beeld: Reuvers Bouw en Ontwikkeling
Hotel Luijk, Oss Foto: Google Maps
Hotel Luijk, Oss Foto: Google Maps

Protest
Op de aankondiging dat het oude gebouw gesloopt ging worden ontstond er tumult onder een groep actieve inwoners, een protest dat vervolgens met een petitie doorsijpelde naar de Osse gemeenteraad. Daar is een motie ingediend en ik ving verder op dat de gemeente het pand voor 2,1 miljoen van de ontwikkelaar terug zou kunnen kopen. Dat zou dan ook meteen inhouden dat de gemeente zelf met het pand aan de slag zou moeten, met alle financiële gevolgen van dien. Het was voor veel mensen dan ook niet heel verbazend dat verantwoordelijk wethouder Wagemakers daar niet aan wilde. Zo rijk is de gemeente Oss niet.

Van meer betekenis voor mijn zoektocht naar de reden waarom in Oss zoveel gesloopt wordt was de ‘gastopinie‘ die de wethouder vervolgens in de lokale pers achterliet en waarin hij het besluit tot sloop toelicht. Hij laat daarin iemand zeggen: “dat op basis van valse sentimenten een illusie van een waardevol pand werd gecreëerd” en dat het enige dat nog origineel aan het pand, “misschien een deel van de dakgoten is”. Vervolgens zegt hij zelf “Terug in Oss heb ik ook ervaren dat niet alles wat oud is persé waardevol hoeft te zijn.”

‘Ze zien het gewoon niet’
Toen ik dat las dacht ik: dat is het! Ze wíllen misschien wel maar ze zien het gewoon niet. Het denken van de bestuurders lijkt gestopt te zijn bij het oordeel van de Monumentenkamer dat het gebouw geen monument is. Wat mist is een weidsere kijk op het grotere geheel.

De allure van een stad wordt niet bepaald door een paar individuele monumenten maar door de aaneenschakeling van de (kleine) herinneringen en bijzonderheden. De opmerking van de monumentenkamer dat het pand van (grote?) cultuurhistorische waarde is refereert daaraan maar lijkt bij de verdere besluitvorming geen grote rol te hebben gespeeld, ik vermoed omdat er in Oss misschien geen groter cultuurhistorisch kader is waartegen dit soort besluiten wordt afgewogen.

Dat de verder nog vrij intacte vroeg 20e-eeuwse gevelwand van de Spoorlaan opgezadeld gaat worden met een waarschijnlijk veel te groot en detonerend bouwvolume, lijkt nauwelijks in de afwegingen te zijn meegenomen. Dat er daarmee een domino-effect kan ontstaan waarbij bijvoorbeeld ook het naastgelegen Hotel Wilhelmina en de bijbehorende oude bioscoop een volgende aantrekkelijke prooi voor projectontwikkeling kan worden, is waarschijnlijk ook niet door iedereen voorzien.

En zo werkt dat: zonder een grotere cultuurhistorische visie, kan de aaneenschakeling van kleine, op zich (economisch) evidente besluitjes, uiteindelijk tot een identiteitsarme stad leiden, een stad waaruit alles met een beetje karakter lijkt te worden weggeschoffeld.

Hoop
Hoe dat kan verbeteren? Pfoe, ik hoop dat de nieuwe Omgevingswet misschien aanleiding kan vormen tot meer en vooral bredere cultuurhistorische visievorming. En ik hoop dat de mensen die zich nu druk hebben gemaakt over de dreigende sloop van dit pand zich meer verenigen en zich vaker laten horen. In heel Nederland zie je nu dat mensen zich meer actief gaan bemoeien met de historie van hun eigen gebouwde omgeving. Waarom zal dat dan ook niet in Oss gaan gebeuren?

  • E-mail
  • WhatsApp
  • Tweet

Gerelateerd

Categorie: Achtergrond en opinie, Bedreigd Erfgoed, Beleid gemeente, Bestuur, beleid en organisatie, Gebouwd erfgoed, Herbert-Jan Hiep, Opinie, — ESF, — IVweb Tags: erfgoedbeleid, ErfgoedOss

Reacties

  1. Tiny Romme zegt

    27 januari 2017 om 21:34

    Herbert-Jan, in Oss lijden gemeentebestuurders aan het appartementencomplex. Alles moet daarvoor wijken, zeker gebouwen met monumentale waarde.
    Groeten,
    Tiny Romme, Oss

    Beantwoorden

Trackbacks

  1. Slooplustig Oss: 'bijna een openluchtmuseum' ~ De Erfgoedstem schreef:
    23 maart 2017 om 11:38

    […] Johan van der Schoot van het CDA in Oss heeft de stad, notoir één van de meest sloopgunstige en monumentenschuwende steden, vergeleken met een openluchtmuseum. In zijn ogen is er nog genoeg […]

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

We hebben zorg genomen om alle rechthebbenden voor hier gereproduceerde foto's te traceren, soms evenwel zonder succes. Iemand die in dit opzicht meent rechten te hebben wordt vriendelijk verzocht om contact op te nemen met de redactie van de Erfgoedstem.

Aanmelden nieuwsbrief


Bekijk eerdere nieuwsbrieven.

Populaire berichten & pagina’s

  • "De Noordelijke Friese wouden zijn een vergeten parel in Nederland"
  • Amsterdam Museum: erfgoed en erfgoedtoerisme gaan niet altijd goed samen
  • Benoeming Bert Meerstadt als algemeen directeur completeert directieteam Vereniging Hendrick de Keyser
  • Complexe dakrestauratie St Hubertus wint prijs
  • Het Brabantse landschap wordt volgebouwd
  • Vervallen geboortehuis Anton de Kom wordt vervangen door replica
  • 'Tiny house' van vroeger: koloniehuisje in Frederiksoord compleet gerestaureerd
  • Nederlandse Vuurtoren Vereniging stelt zich voor
  • Luchtwachttoren Koude Oorlog niet langer verscholen
  • Faro-blog: Voetballen of toch kantklossen?

Meest gelezen (week)

  • Amsterdam Museum: erfgoed en erfgoedtoerisme gaan niet altijd goed samen
  • Historicus en erfgoedexpert Ubbo Hylkema overleden
  • Het Brabantse landschap wordt volgebouwd
  • Marlo Reeders legt functie bij Nederland Monumentenland neer
  • Nieuwe kasteelheer Biljoen (Amerikaans oogchirurg)
  • Rapport: Buitenlandse inspiratiebronnen voor Nederlands archeologisch erfgoedbeheer
  • Film over grote restauratie van de Fraeylemaborg
  • Archeologen stuiten waarschijnlijk op resten van de Sytzama-stins in Warns
  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • Nieuwe voorzitter voor de Nederlandse Tuinenstichting

Meest gelezen (maand)

  • Het Brabantse landschap wordt volgebouwd
  • De toenemende invloed van de 'Artist Impression'
  • Marlo Reeders legt functie bij Nederland Monumentenland neer
  • Amsterdam Museum: erfgoed en erfgoedtoerisme gaan niet altijd goed samen
  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Kijken: Historische locomotieven vegen rails schoon
  • Niets is zo duurzaam als een monument
  • Woontorens naast Euromast en Park, ondanks negatief advies Rijksdienst Cultureel Erfgoed?
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Historicus en erfgoedexpert Ubbo Hylkema overleden

Meest gelezen (jaar)

  • Kasteel Neubourg, opnieuw beklopt en betast
  • In Drenthe en Overijssel stonden veel meer middeleeuwse kastelen dan gedacht
  • Verborgen kasteel Oud Haerlem blijkt 'enorm' te zijn
  • Vrijstaand schoolmeestershuis te koop voor 1 euro
  • Wonen in een monumentaal pand? 4 tips
  • 'Al ingestort' rijksmonument in Heumen zonder toestemming gesloopt
  • Oproep: Stop de verkoop van Recreatieoord Hoek van Holland
  • Eeuwenoude zandwegen nog steeds bedreigd
  • Beeldbank Amsterdam uitgebreid met 43.000 nieuwe foto's
  • Buurtbewoners komen in opstand tegen plannen Paleis Soestdijk

Copyright © 2021 Erfgoedstem · Site door buro KREAS

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.