Diversiteit: niet weer dát woord

Boerenkool met halal worst… even voorstellen

De redactie van de Erfgoedstem gaat de komende maanden op onderzoek uit naar culturele diversiteit in de gebouwde erfgoedsector. Aan de hand van brieven nemen reporters Mina en Alma de lezers mee in hun zoektocht.

7 april, Amsterdam

Beste Mina,

In deze brief richt ik me een keer niet tot jou, maar tot onze lezers. Waarom blijft het zo stil? 

Tactisch koos ik voor de titel ‘Boerenkool met halal worst’, om dát woord maar te vermijden: diversiteit. Dat ene woord kom je tegenwoordig overal tegen, in elke vacature, beleidsstuk en opinieartikel. Ik kan me voorstellen dat het bij menig persoon een beetje ‘de strot uit komt’. Maar toch, het blijft belangrijk om óók in ons vertrouwde erfgoedwereldje dit onderwerp te behandelen. Erfgoed blijft immers alleen relevant als het met zijn tijd mee gaat. 

Vol goede moed begonnen we afgelopen najaar met het schrijven van brieven om culturele diversiteit onder de aandacht van onze lezers te brengen. Helaas blijkt  het een moeilijker onderwerp dan we gedacht hadden. Mijn grootste fan die reageert op de artikelen, is mijn vader (die niet eens in de erfgoedsector werkt). Wat is er aan de hand? Ligt het onderwerp te gevoelig? Of is er simpelweg geen interesse voor het onderwerp?

Maar het blijft niet alleen stil aan de kant van de lezers, ook lijkt het moeilijk om in contact te komen met organisaties die zich bezighouden met culturele diversiteit. Mailtjes en telefoontjes worden niet beantwoord… Ik praat er met een aantal collega’s over. Waarom zouden de organisatie niet mee willen doen aan een interview? Mijn collega’s denken dat die organisaties waarschijnlijk een heleboel vragen krijgen van soortgelijke projecten. Ze zullen te weinig tijd hebben om op alle verzoeken in te gaan. Dat klinkt begrijpelijk. Er lijkt inderdaad een stormloop te zijn van projecten die iets doen met diversiteit. Ik moet denken aan een artikel dat ik laatst op nu.nl las. ‘Slavernij-instituut maakt zich zorgen over het slavernijverleden als verdienmodel. Instanties zonder binding met koloniale geschiedenis maar met ervaring met fondsenwerving verdrukken organisaties die al jaren bezig zijn het slavernijverleden van Nederland op de kaart te zetten. Dat doen ze omdat er geld mee te verdienen valt.’ Oeps, moet ik me schuldig voelen?

Ik belde met Sakina en Joost van LKCA voor opheldering. Kunnen zij de radiostilte verklaren? Joost vertelt dat onderwerpen als diversiteit en inclusie steeds meer op de agenda bij erfgoedorganisaties staan. Vaak vanuit de overtuiging dat erfgoed van en voor iedereen is (Verdrag van Faro), maar soms ook ‘omdat het tegenwoordig zo hoort’. Volgens Sakina, coördinator van de Code Diversiteit & Inclusie, zouden we eigenlijk eerst een stap terug moeten. “Wat is het nut en de noodzaak van culturele diversiteit voor de monumentensector? Goed en uitgebreide kennis is een voorwaarde om het bewustzijn hierover te vergroten. Zolang dat niet duidelijk is, voelt men zich minder betrokken om actief aan de slag te gaan. Pas als je het nut en de noodzaak kunt uitleggen, is de ander geneigd om het gesprek aan te gaan.”

Onze beleidsstukken staan vol met de woorden ‘diversiteit’ en ‘inclusie’, maar eigenlijk weten we dus niet goed wat daar het nut van is. Dat is wel erg suf. Mina, je kan vast al raden welke opdracht ik je meegeef, zou je eens kunnen checken of monumentenorganisaties voldoende weten wat de nut en noodzaak is van diversiteit? 

Groet,

Alma

PS. Beste lezer, weet u wel wat het nut is van culturele diversiteit in de erfgoedsector? Ik hoor het graag!

  1. Beste Alma en Mina

    Jullie vragen je af wat het nut is van culturele diversiteit in de erfgoed sector. Maar wat is überhaupt het nut van de erfgoed sector zelf? Dat is vrij simpel te beantwoorden: Erfgoed maakt geschiedenis tastbaar en inzichtelijk.

    Maar wat is dan het nut van (kennis van) de geschiedenis? Ook niet zo moeilijk. Onze dynamische werkelijkheid zit vol met zich herhalende patronen en geschiedkunde helpt ons die patronen in een vroeg stadium te herkennen. Dat is wel eens nuttig om bepaalde patronen op tijd te kunnen bijsturen.

    Nu is uit de theorie van dynamische systemen (ook wel chaostheorie genoemd) bekend dat het verloop van patronen chaotisch of niet-chaotisch kan zijn, afhankelijk van de gevoeligheid voor de kleinere details. En als je die details niet over het hoofd wilt zien is de grootst mogelijke inclusie van belang.

  2. Beste Alma en Mina,
    Ik denk dat een belangrijk deel van het inclusie-werk er uit bestaat dat we eens moeten ophouden met doen of we de werkelijkheid zo goed begrijpen, met onze classificaties en systemen van waardering. We staan al klaar met onze definitie van erfgoed nog vóór we aan het debat beginnen, maar eigenlijk is onze huidige perceptie van de realiteit incompleet. De erfgoedbril is een roze bril van waaruit we naar inclusie kijken. Of nog stelliger, een witte bril! Goeie kans dat een zwarte medemens daar weinig aan heeft…toch? Hebben we hen dat gevraagd, of dringen we erfgoed liever op?

    Behoud voor de toekomst is ons adagium in de erfgoedzorg, maar welke toekomst dan? Als we daar niet helder over zijn, kunnen we ook niet kiezen. De realiteit is dat we liever vaag zijn over de toekomst. Klimaatverandering en de grootschalige economische, demografische en politieke veranderingen die daar mee gepaard gaan, vinden we al lastig zat te erkennen, terwijl DAT de olifant in de kamer is. Laat staan inclusiviteit in erfgoedzorg…

    We hebben nog wel even nodig denk ik

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

We hebben zorg genomen om alle rechthebbenden voor hier gereproduceerde foto's te traceren, soms evenwel zonder succes. Iemand die in dit opzicht meent rechten te hebben wordt vriendelijk verzocht om contact op te nemen met de redactie van de Erfgoedstem.