Eind november is met de demontage van een aangebouwde garage uit 1943 de restauratie van het voormalige hoofdkantoor van de Jan Jongerius N.V. van start gegaan. De demontage is een eerste stap in een restauratieproces wat er uiteindelijk voor moet zorgen dat het iconische rijksmonument weer volledig in oorspronkelijke staat wordt hersteld.
Als tekstschrijver en fotograaf heb ik mij gespecialiseerd in het vertellen van verhalen in woord en beeld. Ik vertel verhalen van gebouwen met een verhaal en doe dit onder andere in opdracht van de Stichting Vrienden van Het Jongeriuscomplex. Deze stichting, die bestaat uit familieleden van de Utrechtse industrieel en Forddealer Jan Jongerius (1888-1941), stelt zich tot doel het beschermen, restaureren en herbestemmen van het totale Jongeriuscomplex. Het voormalige hoofdkantoor van de onderneming is een onderdeel van een drie-eenheid die verder bestaat uit de door Jan Jongerius zelf ontworpen bijzondere woonvilla (Villa Jongerius) en tuin.
Jongeriuskantoor
Het kantoor, eveneens een ontwerp van Jongerius zelf, is gereedgekomen in 1936 en heeft nu, 80 jaar later als gevolg van slecht onderhoud, leegstand en verval bij lange na niet meer de uitstraling van weleer. Echter, er is zeker nog wel een voorstelling te maken van hoe prachtig het eruit moet hebben gezien. Het opvallende gebouw is volledig symmetrisch gebouwd en bevat(te) de nodige art deco elementen. Aan beide zijden bevond zich een karakteristieke lantaarn. Dit waren torentjes van glas en beton, met hierin verlichting. Op de voorgevel stond over de volle breedte met grote letters de naam van de ontwerper en ondernemer geschreven. Boven de hoofdingang bevond zich een enorme art deco luifel, met daarboven een grote verlichte klok. Dit alles in het kenmerkende helder wit, zwart en vuurrood, zowel de familie- en bedrijfskleuren als de kleuren van de stad Utrecht. Binnenin het kantoor bevindt zich een prachtige marmeren entree met trappenhuis. Eigenlijk het enige element wat nog in relatief goede staat is gebleven.
Restauratie
Het feit dat Jan Jongerius zelf het gebouw met zeer weinig inbreng van bouwkundigen heeft neergezet zorgt voor een uitdagend restauratieproces. Zo’n vier jaar geleden werden de eerste stappen hierin gezet toen architecten Carin ter Beek en Roel Lichtenberg van Blauw Architecten de handschoen oppakten om met deze uitdagende klus aan de slag te gaan. De exploitatie van de eveneens gerestaureerde Villa Jongerius (gereed in 2013) werd als uitgangspunt gebruikt. In 2015 zijn ook ingenieurs van ingenieursbureau DPA Cauberg-Huygen (i.s.m. Huygen Installatie Adviseurs) aan het projectteam toegevoegd. Zij zorgen voor de nodige expertise op het gebied van o.a. bouwfysica, brandveiligheid, akoestiek en technische installaties.
Gezamenlijk en in hechte samenwerking met de familieleden vanuit de stichting werden alle ‘hobbels’ genomen om het complexe restauratieproject in goede banen te leiden. De restauratie van het kantoor is een pilotproject in het kader van een subsidieregeling van het ministerie van OC&W voor duurzaamheidsingrepen voor Rijksmonumenten. Door de unieke en complexe aanpak is dit project ook in de kijker gespeeld bij partijen als de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de gemeentelijke Monumentenzorg. Hierdoor heeft het een bijzondere status binnen de pilot gekregen en wordt het gezien als één van de voorbeeldprojecten.
Nieuwe functies
Onlangs heeft de Welstandscommissie bijzonder positief gereageerd op het restauratieplan en de restauratie zal nu op zeer korte termijn gaan beginnen. Volgens plan zal het kantoor begin 2018 dan het majestueuze uiterlijk van weleer terug krijgen. In het gebouw zullen een aantal grotere congres- vergader– en evenementenruimtes en een grand-café worden gerealiseerd. Dit grand-café moet in de weekeinden ook een externe functie krijgen voor o.a. bewoners van de woonwijk die aangrenzend aan het complex zal worden gerealiseerd. In het interieur zullen letterlijk elementen uit het verleden worden gebruikt. Zo zullen o.a. onderdelen van de bijzondere metalen kolommen uit één van de montagehallen worden hergebruikt en zullen bijvoorbeeld de kenmerkende systeemplafonds terugkeren. En dan mag één zeker niet onbelangrijk detail ontbreken: de gerestaureerde glas-in-lood panelen van de hand van Willem Mengelberg, ooit pronkstuk van de centrale hal, zullen allemaal worden teruggeplaatst. De glas-in-lood panelen zijn in 1939 aangeboden door het personeel t.g.v. het 25-jarig bestaan van het bedrijf en het 25-jarig huwelijk van het echtpaar Jan en Heinnie Jongerius.
Met het demonteren van de aanbouw aan de westzijde van het kantoor is een eerste grote stap gezet in het tweede leven van het kantoor. De overige aanbouw is onderdeel van de voormalige fabriekshallen van de onderneming. Deze worden op korte termijn gesloopt om plaats te maken voor woningbouw. Het Jongeriuskantoor zal samen met Villa Jongerius en de tuin een prachtig geheel gaan vormen in een geheel nieuwe omgeving.
Laatste berichten van André Russcher (toon alles)
- Uniek glas-in-lood raam uit 1939 terug in Jongeriuskantoor - 2 november 2017
- Feestelijk startsein restauratie Jongeriuskantoor Utrecht - 1 maart 2017
- Eerste stap restauratie monumentaal Jongeriuskantoor - 8 december 2016