Nieuwe Kerk, Delft Foto: Michielverbeek via wikimedia
Vorig jaar nog werd er nog gejuicht bij monumenteneigenaren vanwege de forse ophoging van de BRIM-subsidie. Hierdoor komen nu 40 iconische rijksmonumenten in aanmerking voor grondige restauratie en onderhoud die voorheen buiten de boot vielen. Deze vreugde wordt nu overschaduwd door de voorgestelde afschaffing van de fiscale aftrekregeling die met name de ruim 30.000 particuliere woonhuiseigenaren zal treffen. Men kan zich afvragen: beseft de politiek wel het belang van het kleine, kwetsbare erfgoed?
“Niets is veranderlijker dan een monument”, was in de jaren negentig het credo vanuit de monumentenzorg om toch vooral ons monumentenbestand ook bij de tijd te houden. Verandering was en is naast behoud een belangrijke motor voor een volwaardige rol van erfgoed in onze maatschappij.
In het leven van alledag speelt erfgoed een belangrijke rol. Het culturele landschap van onze dorpen, steden en buitengebieden zijn er van doordesemd. Veel daarvan is in bezit van particuliere eigenaren. Zij ervaren dagelijks de lusten in de vorm van veel toegevoegde culturele waarde, maar zeker ook de lasten. Zorgvuldig uitgevoerd onderhoud en restauratie zijn immers vaak kostbaar.
Het was ooit een uitstekend idee van onze overheid om via maatregelen van fiscale aftrek bij onderhoud dan wel restauratie deze eigenaren een duwtje in de rug te geven. Daarmee werd vaak de weg geopend naar cofinanciering door de eigenaar voor het zorgvuldig afstemmen van gewenste veranderingen van erfgoed aan de eisen van de tijd. Met het bescheiden middel van fiscale aftrek werd zo een grotere vis aan de haak geslagen.
Met de plannen van het kabinet om deze tegemoetkoming af te schaffen wordt nu €25 miljoen op het budget gekort. Met het besluit om de BRIM-subsidie met €20 miljoen te verhogen lijkt de politieke aandacht zich te gaan richten op de grote, iconische monumenten. Het besef van de kracht van al dat diverse kleine kwetsbare erfgoed in onze dagelijkse leefomgeving lijkt bij onze overheid compleet afwezig. Een overheid die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan verliest op deze manier een dierbare omgang met wat van waarde is uit het oog.
Lees ook de reacties van andere organisaties op het aangekondigde besluit voor de afschaffing van de fiscale aftrek in ons overzicht.
Geachte redactie,
Als ik de brief van mevrouw Bussemaker aan de tweede kamer goed gelezen heb (hoewel het niet heel moeilijk is om er iets in te lezen dat er niet staat) wordt het (hele?)budget dat nu beschikbaar is voor fiscale aftrek, overgeheveld naar het NRF. Die zal er subsidies voor (alle?) ‘onderhoud’ uit verstrekken. Als dat zo is, is dat winst, want onderhoud financiering was zeker een (relatief) zwak punt. Als daarmee de hele vooraftrek in totaal zou verdwijnen, is misschien iets te rigoureus, maar als systematiek is deze stap wel begrijpelijk. Zoals gewoonlijk zal hier ook ‘maatwerk’ betere oplossingen kunnen bieden. Misschien kan het NRF, vooruitlopend op de behandeling in de tweede kamer in december, al iets meer betekenen – ook qua publieke meningsvorming t.a.v. de kleine monumenten – en meer duiding geven hierin?
Met vriendelijke groet, Jaap Lieverse. (Mede)eigenaar ‘klein’ rijksmonument # 1149.
Volstrekt ondoordachte actie van de minister, ingegeven op korte termijn effecten. Zij realiseert zich niet dat de particuliere monumenteneigenaar het dure onderhoud zal gaan minimaliseren, waardoor de restauratie-achterstand alleen maar zal toenemen. Inhoudelijk slaat zij de plank ook volkomen mis, als ze de Kamer voorhoudt dat de particuliere eigenaren bij restauratie bij de Provincie kunnen aankloppen. Vrijwel alle Provinciale restauratieregelingen sluiten woonhuismonumenten uit (en zijn daarnaast nagenoeg allen vier tot vijf keer overvraagd).
De overheid vergeet dat deze besparing gevolgen heeft voor een aantal vakberoepsgroepen. Schilders, rietdekkers timmermannen ,etc. Zij zullen de gevolgen voor het regulier onderhoud gaan voelen. De zogenoemde besparing van 25 miljoen zal gedeeltelijk teniet worden gedaan doordat de werkzaamheden voor een heel groot deel zwart uitgevoerd gaan worden.