Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Ruim tien jaar na de lancering van de Canon van Nederland in 2007 heeft deze een stevige plek verworven in met name het basisonderwijs. De website www.entoen.nu geniet een grote bekendheid en leraren waarderen de site om zijn rijkdom aan kwalitatief goede materialen en bronnen. Dit blijkt uit een onderzoek naar de stand van zaken.
Op 11 november 1918, precies 100 jaar geleden, eindigde de Eerste Wereldoorlog. Een oorlog die wereldwijd slachtoffers maakte. Nederland blijft buiten de strijd maar worstelt. Want het land heeft te kampen met talloze vluchtelingen, schaarste, de beperking van de persvrijheid en de neutraliteit zelf. Museum Huis Doorn is op deze dag tot het landelijke Canonnetwerk toe getreden en presenteerde drie topstukken die een bijdrage leveren aan het verhaal over de Eerste Wereldoorlog.
Op 20 september 1839 was het eindelijk zo ver, de eerste trein van Nederland vertrekt vanaf station d’Eenhonderd Roe aan de rand van Amsterdam. Stoomlocomotief de Arend deed een klein half uur over de rit van Amsterdam naar Haarlem. De stoomlocomotief is nu een van de topstukken in de collectie van het Spoorwegmuseum. Precies 179 jaar na de eerste treinrit treedt het Spoorwegmuseum met de Arend officieel toe tot het landelijk Canonnetwerk. Ellen Snoep, hoofd Netwerkprojecten van het Nederlands Openluchtmuseum, overhandigde het symbolische Canonschild aan de directeur van het Spoorwegmuseum, Nicole Kuppens.
De Tweede Kamer moet zich buiten de discussie over de Canon van Nederland houden. Dat zei Frits van Oostrom, die in 2006 de samenstelling van de Canon leidde, in het NOS-radioprogramma ‘Met het Oog op Morgen’. De oud-commissievoorzitter ziet de geschiedenis als “een discussie zonder einde”. Aanpassing van de Canon van Nederland mag van hem, maar dat moet onafhankelijk van de politiek gebeuren. “Geschiedenis is nooit helemaal waardevrij”, erkent Van Oostrom. “Het is een kwestie van dosering. Je moet oppassen dat je niet de geschiedenis gaat herdefiniëren naar de normen en waarden van deze tijd.”
De twaalf jaar oude Canon van Nederland is toe aan een herziening, zei de Tweede Kamer vorige week. Trouw neemt een voorschot en vraagt om een openingsbod. Wie of wat moet er in, en wie of wat moet daar voor wijken? Aan het woord zijn ontwerper Daan Roosegaarde, hoogleraar muziekwetenschap Emile Wennekes, historica Agnes Cremer en voorzitter Linda Nooitmeer van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis. Zij zouden graag de Afsluitdijk (1932), de oprichting van het Concertgebouworkest (1888), Virginia Dementricia (19e eeuw) en het koloniale verleden (17e, 18e en 19e eeuw) in de canon zien.
“In het nieuwe regeerakkoord wordt aangekondigd dat het Wilhelmus op school gedoceerd gaat worden. Daarnaast moeten kinderen een bezoek brengen aan het Rijksmuseum en krijgen kinderen op hun achttiende levensjaar de canon van de Nederlandse geschiedenis uitgereikt. Die canon wordt ook aan nieuwe Nederlanders uitgereikt. Dit alles om Nederland binnen een sterke internationale bedding ‘herkenbaar’ te houden. Het gaat dus om expressie geven aan de Nederlandse identiteit.” Hoewel Frank Strolenberg opmerkt dat de passages die hij beschrijft al snel tot schampere opmerkingen leiden, wijst hij in zijn column op de kans die met het regeerakkoord kan worden aangegrepen om het begrip identiteit “meer handen en voeten te geven”.
Afgelopen zaterdag opende de Canon van Nederland in het Openluchtmuseum in Arnhem. De presentatie is ontworpen door Kosmann.de jong en strekt zich als een multimediale filmset uit over vier zalen. In de introductieruimte worden bezoekers stapsgewijs mee teruggenomen in de tijd. In de koepelzaal presenteren multimediale decorsettingen ‘Het Verhaal van Nederland’ in tien tijdvakken. In de zaal ‘Het Land en de Wereld’ toont een panoramische film hoe Nederland geografisch en geologisch voortdurend van vorm is veranderd. In de laatste zaal, ‘Vensters op Vroeger’, krijgen bezoekers de Canon van Nederland te zien als een groots monumentaal geheel.
Een nationaal Historisch Museum is er nooit gekomen, maar ‘dat wat iedere Nederlander over zijn geschiedenis moet weten’ is vanaf morgen te zien in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem. Maar wat iedere Nederlander over zijn geschiedenis moet weten is eeuwig onderwerp van discussie. Het Openluchtmuseum en het Rijksmuseum kregen in 2012 de opdracht om de canon van de Nederlandse geschiedenis te verbeelden. Een behapbare en toegankelijke tentoonstelling vraagt om scherpe keuzes. Directeur Willem Bijleveld van het Openluchtmuseum heeft het daarom over een appetizer. En art director Pieter van der Heijden spreekt van een trailer.
Hoogtepunt van de Historicidagen in Utrecht was voor historica Vera Weterings de sessie over disneyficatie waarin aandacht was voor de nieuwe presentatie van de canon van Nederland in het Nederlands Openluchtmuseum. Hoewel de presentatie de historische werkelijkheid sterk heeft gesimplificeerd, betekent dit niet automatisch dat de gecreëerde pretparkachtige presentatie feitelijk onjuist is. Is simplificatie slecht? “Wel als doel, maar niet als middel”, stelt Gijs van der Ham (Rijksmuseum). Simplificeren in musea is volgens Kathelijne Eisses (Tinker Imagineers) zelfs van essentieel belang. Het is de kunst om veel te weten om weinig te kunnen vertellen.
