Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) heeft een mijlpaal bereikt: inmiddels zijn bijna 3000 voorwerpen uit de museumcollectie gefotografeerd, beschreven en toegankelijk gemaakt via www.collectiegelderland.nl. Iedereen kan via deze website een kijkje nemen in de collecties van uiteenlopende musea
Vierentwintig musea rond het IJsselmeer werken samen aan een online presentatie van erfgoed uit de voormalige Zuiderzee. Vanaf heden tonen zij de eerste resultaten op: www.zuiderzeecollectie.nl.
Nederland is rijk aan digitaal erfgoed. Het kabinet stelt in 2019 en 2020 extra middelen ter beschikking om de zichtbaarheid en het gebruik van dit erfgoed te stimuleren. Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Mondriaan Fonds en Fonds voor Cultuurparticipatie slaan de handen ineen en hebben drie elkaar aanvullende regelingen ontwikkeld. Makers en culturele instellingen worden gestimuleerd om samen nieuwe gebruiksvormen te ontwikkelen en de zichtbaarheid van digitaal erfgoed bij een breed publiek te vergroten.
Het wordt makkelijker voor erfgoedinstellingen zoals archiefinstellingen en musea licenties te krijgen om werken te digitaliseren en online te publiceren. Ook worden mogelijkheden om auteursrechtelijk beschermd materiaal te gebruiken voor onderwijs, onderzoek en behoud van cultureel erfgoed verruimd. Op 15 april heeft de Raad van Ministers van de EU de nieuwe auteursrechtrichtlijn aangenomen, waarin dit wordt geregeld. De nieuwe EU-auteursrechtrichtlijn moet een alomvattend kader bieden met duidelijke regels, aangepast aan het digitale tijdperk. Deze zijn gunstig voor zowel het auteursrechtelijk beschermd materiaal als voor houders van auteursrechten, uitgevers, aanbieders en gebruikers.
Nu nog zijn het papieren stukken, maar in het Nationaal Archief moeten voortaan ook e-mails en in de toekomst mogelijk zelfs WhatsAppberichten van ambtenaren worden opgeslagen, vindt Marens Engelhard, algemeen rijksarchivaris en directeur van het Nationaal Archief in Den Haag.
In haar eerste adviesnota bepleit de Adviescommissie Limburgs Digitaal Erfgoed een nieuwe aanpak van digitalisering van Limburgs erfgoed. Ervaringen uit verleden hebben namelijk geleerd dat het in de praktijk lastig blijft voor musea, verenigingen, bibliotheken en archiefinstellingen om op een duurzame manier een digitale collectie aan te leggen.
Het volledige archief van poppodium Paradiso van de afgelopen 50 jaar is vanaf nu voor iedereen online toegankelijk en doorzoekbaar. Op de archiefwebsite zijn ruim 25.600 programma’s te vinden. Op www.paradisogeschiedenis.nl kan het archief doorzocht worden door te sorteren op jaar of het filteren op een selectie uit het programma verrijkt met beeld, video’s, audio-opnames, recensies en persoonlijke verhalen. Bij circa 5000 programma’s zijn ook de oude concertposters te zien. Daarnaast is er een koppeling met de website Het Geheugen van Paradiso (www.geheugenvancentrum.nl/paradiso) van het Amsterdam Museum, waarop persoonlijke verhalen over Paradiso gedeeld worden.
Bedacht op de achterkant van een bierviltje in een kroeg in Zwolle, nu bestempeld tot digitaal erfgoed door de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De website letmestayforaday.com van de oud-journalistiekstudent Ramon Stoppelenburg wordt voor altijd bewaard voor het nageslacht. Het idee achter de website was om meer van de wereld te zien. In ruil voor een overnachting of lift schreef Stoppelenburg op zijn website, één van de eerste weblogs, over zijn avonturen. Na de lancering kreeg hij uit de hele wereld uitnodigingen binnen, werd hij door de internationale media gevolgd en reisde hij twee jaar rond.
Archiefinstellingen verwijderen steeds meer historisch beeldmateriaal van hun websites. Daarmee worden de resultaten van vele jaren digitaliseringsbeleid tenietgedaan. De branchevereniging van archiefinstellingen slaat alarm. Erfgoed Leiden verloor onlangs een rechtszaak over het online publiceren van anonieme prentbriefkaarten uit het begin van de 20e eeuw. Vanwege deze zaak halen veel instellingen hun prentbriefkaarten en daarmee vergelijkbaar beeldmateriaal offline.
Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie heeft meer dan duizend historische luchtfoto’s online gezet: foto’s van Nederlandse steden en dorpen uit de jaren 20 en 30. De foto’s zijn gemaakt door de Luchtvaartafdeling der Koninklijke Landmacht, de voorganger van de Koninklijke Luchtmacht. Die was geïnteresseerd in alle objecten en situaties die militair van belang waren, zoals forten, bruggen en sluizen, maar ook havens, dorpen en steden. Dat levert een schat aan informatie op over het aanzien van het Nederland van bijna honderd jaar geleden. De foto’s zijn te vinden op Flickr.com, wikimedia.org en de beeldbank van het NIMH zelf.
Het Utrechts Archief heeft 22 nieuwe historische films over de stad aan de collectie toegevoegd. Het merendeel van de films is online te bekijken. De films leggen bijzondere momenten uit de jaren 70 en 80 vast en tonen de ontwikkeling van de stad. Er zijn onder andere kleurenbeelden van de wijk Lunetten in aanbouw en van Hoog Catharijne. Ook het bezoek van de paus aan Utrecht in 1985 is vastgelegd op beeld. De films zijn vrijwel allemaal gemaakt door Henk Gomersbach. Hij was vanaf de jaren 50 tot in de jaren 80 als filmmaker in dienst van gemeentelijke organisaties.
Op het internet is een levendige herinneringscultuur ontstaan rond steden. Dit varieert van Facebookgroepen met historische foto’s tot erfgoedblogs en lokale herinneringenwebsites. Daarnaast roepen erfgoedinstellingen zoals stadsmusea steeds vaker het publiek op om verhalen te delen die gerelateerd zijn aan het verleden van steden. Komend jaar gaat onderzoeker Arno van der Hoeven (Erasmus School of History, Culture and Communication) de grote verscheidenheid aan online initiatieven gericht op stedelijk erfgoed bestuderen. Hiervoor heeft hij recent een KIEM-beurs van 15.000 euro ontvangen van De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
