De berging van tientallen vliegtuigwrakken met mogelijk stoffelijke resten van vermiste bemanningsleden uit de Tweede Wereldoorlog is een stap dichterbij gekomen. Door een nationaal programma krijgen gemeenten advies en (financiële) hulp. Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) wil in de eerste plaats “recht doen aan de wens van nabestaanden van omgekomen bemanningsleden”. Daarnaast noemt ze het een “betekenisvol gebaar” met het oog op de viering van 75 jaar bevrijding in 2020. Ollongren en haar collega van Defensie reageren met het programma op een verzoek van ChristenUnie, CDA en VVD. Volgens deskundigen geldt de berging van zo’n dertig tot vijftig vliegtuigwrakken als kansrijk.
Kerkenvisie Utrecht: wat heeft het de stad gebracht?
Vanaf 2019 stelt het ministerie van OCW voor iedere gemeente middelen beschikbaar om een Kerkenvisie op te stellen. Utrecht heeft al sinds vorig jaar een visie liggen. Wat heeft dit de stad gebracht, en wat kunnen andere gemeenten van Utrecht leren als het gaat om het opstellen van een visie? Alice Gut, adviseur monumenten voor de gemeente Utrecht, ziet hoe goed het is dat kerken in kaart worden gebracht. “We hebben nu een goed overzicht over de stand van de kerken. Daarnaast heeft de visie geleid tot kennisdeling en kennisverzameling en intensievere samenwerking tussen eigenaren van kerken.”
“Brabant heeft goud in handen met de Zuiderwaterlinie”
“Het is alsof je een schat vindt die nog niet eerder ontdekt was”, vertelt projectleider René Kwant (zie video). Kwant was positief verrast toen hij het bestaan van de Zuiderwaterlinie ontdekte. Door intensieve promotie hoopt de projectleider samen met gemeenten, provincies en waterschappen de linie op de kaart te zetten. Het eerste wapenfeit om bezoekers met de schat kennis te laten maken, is de lancering van een aantal wandel- en fietstochten langs de linie. “Brabant heeft goud in handen met de Zuiderwaterlinie en dat moet aan de vergetelheid onttrokken worden”, glundert Kwant.
“Leer van de oude waterstromen”
Tot voor kort waren wateroverlast en bodemdaling in het veengebied te bestrijden met een lager grondwaterpeil. Door de grote verschillen in funderingen en het groeiende probleem van paalrot moeten gemeenten en waterschappen op zoek naar andere oplossingen. Het verleden kan daarbij een belangrijke inspiratiebron zijn. “Er is al veel kennis over het verleden aanwezig, die je hiervoor kunt gebruiken. Je kijkt dan veel breder en integraler naar de problematiek en naar mogelijke oplossingen. Anders sta je over tien jaar voor nog grotere opgaven en lopen de kosten alleen maar verder op”, aldus RCE-programmaleider Water en Erfgoed Ellen Vreenegoor.
‘Waarde maken uit leegstand: Hergebruik gemeentelijk vastgoed’
Overtollig vastgoed. Welke gemeente heeft hier niet mee te maken? Of het nu komt door krimp, stabilisatie of groei, regelmatig zijn gebouwen niet meer nodig voor de functie waar ze ooit voor bedacht zijn. Dat geldt zeker voor gemeentelijk maatschappelijk vastgoed, zoals schoolgebouwen, buurthuizen of bibliotheken. In het magazine ‘Waarde maken uit leegstand’ gaan Platform31 en Bouwstenen voor Sociaal op zoek naar werkwijzen en oplossingen om leegstaand vastgoed nieuw leven in te blazen. Welke kansen en uitdagingen komen gemeenten tegen wanneer ze aan de slag gaan met de verkoop of herbestemming van hun maatschappelijk vastgoed?
Meer helderheid in archeologische waarde
Het komt vaak voor dat gemeenten een archeologische dubbelbestemming leggen op grond, terwijl de archeologische waarde twijfelachtig en niet goed onderbouwd is. De invoering van de Omgevingswet lijkt verbetering te brengen. Het aangenomen amendement van Erik Ronnes (CDA) draagt gemeenten op om bij het opstellen van archeologische verwachtingskaarten uit te gaan van ‘bekende of aantoonbare’ archeologische verwachtingen. Dat is concreter dan de eerdere formulering dat ‘bekende of te verwachten’ waarden nodig zijn voor een archeologische dubbelbestemming. In de loop van de zomer wordt een landelijke handleiding geleverd.
Inventarisatie gemeentelijke erfgoedtaken door omgevingsdiensten
Gemeenten voeren belangrijke taken uit om ons cultureel erfgoed te beschermen. Deze taken kunnen uitgevoerd worden door een van de 28 regionale uitvoeringsdienst, ook wel omgevingsdienst genoemd. Ze verlenen vergunningen, houden toezicht en handhaven. Omdat er veel vragen zijn van gemeenten over deze omgevingsdiensten, heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een inventarisatie gemaakt van erfgoedtaken die een omgevingsdienst voor een gemeente kan doen. Gemeenten kunnen de inventarisatie gebruiken bij de beslissing om deze erfgoedtaken uit te besteden aan een omgevingsdienst.
Erfgoedprijs ook voor gewone gemeenten bereikbaar
De BNG Bank Erfgoedprijs, die dit jaar voor de vijfde keer zal worden uitgereikt, blijkt niet voorbehouden aan gemeenten waar je over de monumenten struikelt. Zo werd in 2013 de gemeente Noordoostpolder genomineerd, pionier op het gebied van erfgoed, in een polder die we zelf nog maar zo kort geleden hebben gemaakt. Winterswijk werd meerdere malen genomineerd, niet vanwege een groot budget of massa’s monumenten, maar door erfgoed slim te verbinden met nieuwe functies. Verder faciliteert Winterswijk zeer bewust initiatieven van burgers, die trots zijn op hun erfgoed. Ook gewone gemeenten met een ambitieus erfgoedbeleid maken kans op deze jaarlijkse prijs, zo blijkt dit jaar weer uit de aanmeldingen.
Oproep aan gemeentebesturen: minder regels in ruimtelijk domein
Geef het verbeteren van dienstverlening en de aanpak van regeldruk een plek in het nieuwe collegeprogramma. Vooral in het ruimtelijk domein ligt daarbij een urgente opgave, schaarse bouwinitiatieven dreigen te mislukken door een overmaat aan (sectoraal) beleid. Gemeentebesturen kunnen het prille economische herstel stimuleren met een goed ondernemersklimaat en excellente dienstverlening. Dat is de kern van een gezamenlijke oproep aan de nieuwe gemeenteraden en colleges van B en W.
Wethouders werken samen in Bestuurlijk Platform Erfgoedgemeenten
Vandaag is in de Meelfabriek in Leiden door bestuurders van grote monumentengemeenten het Bestuurlijk Platform Erfgoedgemeenten opgericht. Doel van dit platform is om het (lokale) erfgoedbeleid bestuurlijk goed te vertegenwoordigen in landelijke ontwikkelingen. Tot op heden ontbrak een dergelijk bestuurlijk platform.
RCE geeft antwoord op veelgestelde archeovragen
“Zoek meer mogelijkheden voor agrarisch vastgoed”
De NVM-vakgroep Agrarisch & Landelijk Vastgoed doet bij de publicatie van de jaarcijfers over 2013 een herhaalde oproep aan gemeenten om ruimere ruimtelijke mogelijkheden te bieden in het landelijk gebied, om de leefbaarheid te vergroten en verpaupering te voorkomen. Een goede samenwerking tussen initiatiefnemers en overheden is hiervoor essentieel. Volgens voorzitter Arjan van der Waaij moet er serieus gekeken worden naar de mogelijkheden om (lichte) bedrijvigheid, bijvoorbeeld zzp’ers en/of adviesbureaus, in (woon)boerderijen te vestigen en dit als woon/werkcombinatie te bestemmen.