Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
In Nederland dragen waarschijnlijk zo’n 3000 gebouwen een blauwwit schildje op de gevel. Een teken dat deze panden een monumentale status hebben of een bijzondere collectie herbergen. Een gedegen overzicht waar ze precies hangen – en waar niet, maar dat wel zou moeten –, is er echter niet. De Nederlandse Unesco Commissie maakt zich zorgen en werkt de komende maanden aan een ongevraagd advies aan het Ministerie van OCW.
Het Sint-Janslyceum in Den Bosch wordt een rijksmonument. Op 9 september overhandigt Susan Lammers, algemeen directeur van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de status. Het gebouw waarin het lyceum sinds 1961 is gehuisvest, is volgens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap “een kenmerkend monument van de Nederlandse architectuur en een essentieel toonbeeld van de wederopbouwperiode in Nederland”. Het gebouw wordt gezien als één van de gaafst bewaard gebleven gebouwen van de Bossche School.
Tot 16 september kunnen organisaties, directeuren en andere betrokkenen een talentvolle jonge professional aanmelden voor het Monumententalent 2019. Deze eervolle prijs is niet alleen van betekenis voor de winnaar, maar brengt ook actuele thema’s als vernieuwing, diversiteit en verjonging in de monumentensector onder de aandacht. De winnaar ontvangt een uniek en naar eigen wens in te vullen ontwikkeltraject, ter waarde van € 7.000. De andere finalisten kunnen aan een buitenlandse congresreis een bedrag van € 3.000 besteden.
Op het visitekaartje van Frank Strolenberg van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed staat ‘programmamanager toekomst religieus erfgoed’. Strolenberg reist heel Nederland door om voorlichting te geven over kerkenvisies. Voor het opstellen van die visies heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 9,5 miljoen euro beschikbaar gesteld. Een niet onbelangrijk deel van dat geld gaat op aan procesbegeleiding. Strolenberg: “Dat komt omdat gemeente, kerkeigenaren en omwonenden vaak voor het eerst sinds jaren met elkaar om de tafel zitten.”
Het ministerie van OCW treedt op termijn uit de gemeenschappelijke regelingen die de Regionale Historische Centra (RHC’s) aansturen. Samenwerking blijft, maar zal een andere vorm krijgen. Het ministerie is tot het besluit gekomen tegen de achtergrond van de digitalisering. De RHC’s ontvangen nu nog analoog rijksarchief, maar deze papieren instroom houdt uiteindelijk op. De RHC’s kunnen na de uittreding de overgebrachte analoge rijksarchieven blijven beheren. Op deze manier behouden de RHC’s een financiële basis.
Het kabinet reserveert 1 miljoen euro per jaar voor een ‘nationale voorziening’ in Amsterdam die het slavernijverleden herdenkt, meldde dinsdag minister Ingrid van Engelshoven van Cultuur. “Ontzettend blij”, is de eerste reactie van Kathleen Ferrier, oud CDA-Kamerlid, en voorzitter van de commissie die in opdracht van de gemeente Amsterdam de plannen voor de komst van een slavernijmuseum beoordeelt. Ferrier: “Wij hebben van begin af aan als commissie benadrukt dat dit geen zaak is van de gemeente Amsterdam alleen, maar dat het ook het Rijk betreft. Dat de minister nu zelf met dit bedrag komt is heel positief.”
Grote rijksmonumenten kampen vaak met restauratieachterstanden. Het gaat dan om kostbare restauraties. Met de ‘Subsidieregeling restauratie rijksmonumenten 2019-2020’ stelt het ministerie van OCW € 60 miljoen beschikbaar om deze gebouwen te behouden voor de toekomst. De subsidieregeling is bedoeld voor rijksmonumenten met een restauratieproject van minimaal 2,5 miljoen euro aan subsidiabele kosten. Subsidieaanvragen kunnen van 1 juli 2019 tot en met 16 september 2019 worden ingediend bij de RCE. U kunt uw aanvraag wel alvast voorbereiden. Het aanvraagformulier en het vereiste begrotingsmodel vindt u op de pagina ‘Restauratiesubsidie aanvragen’.
Christianne Mattijssen wordt met ingang van 8 juli 2019 directeur van de directie Erfgoed & Kunsten bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ze volgt Sander Bersee op, die per 5 juli 2019 stopt als directeur E&K. Mr. C.A.M.E. (Christianne) Mattijssen is sinds 2013 directeur van de directie Voortgezet Onderwijs en portefeuillehouder passend onderwijs bij het ministerie van OCW. De jaren daarvoor werkte ze als interim-manager bij ABD Interim bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Tussen 2006 en 2010 was ze in deze rol ook al werkzaam bij OCW, onder meer als directeur Kinderopvang.
Voor onderhoud aan rijksmonumenten in de provincie Groningen komt in 2019 ruim € 7,6 miljoen beschikbaar. In het aardbevingsgebied komen ook monumentale woonhuizen in aanmerking voor subsidie. Dat maakten Ingrid van Engelshoven (minister Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), Fleur Gräper-van Koolwijk (gedeputeerde provincie Groningen) en Peter Spijkerman (directeur Nationaal Coördinator Groningen) zaterdag 16 maart bekend tijdens een bezoek aan Winsum. De twee subsidieregelingen – Groot Onderhoud en Restauratie Rijksmonumenten Groningen en Regulier Onderhoud Rijksmonumenten Groningen – worden zeer binnenkort opengesteld. Beide regelingen zijn een voortzetting van een succesvolle proef in 2018.
Voor de ‘Subsidieregeling stimulering herbestemming monumenten’ heeft het ministerie van OCW vorig jaar ruim 2,4 miljoen euro beschikbaar gesteld. De RCE heeft op 28 februari 2019 de definitieve besluiten naar de aanvragers verzonden. In totaal ontving de RCE 393 aanvragen voor 421 monumenten. Voor de herbestemmingsregeling zijn 267 van de 374 aanvragen gehonoreerd. Voor de wind- en waterdichtregeling zijn 14 van de 19 aanvragen gehonoreerd. Vanaf 1 oktober 2019 kunnen nieuwe subsidieaanvragen worden ingediend.
Het ministerie van OCW werkt aan de vormgeving van een subsidieregeling voor rijksmonumenten. De Federatie Instandhouding Monumenten (FIM) deelt de uitgangspunten van deze regeling, zodat potentiële aanvragers zich kunnen voorbereiden. De regeling wordt in april of uiterlijk mei gepubliceerd. De aanvraagperiode sluit op 15 september.
Steeds meer kerken komen leeg te staan. Sloop dreigt. Minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelde daarom onlangs 13,5 miljoen euro beschikbaar om ‘kerkenvisies’ te ontwikkelen: een gezamenlijk toekomstplan voor alle kerken in een gemeente. “Het is een enorme opgave. Het water staat veel kerkeigenaren aan de lippen”, zegt projectleider Frank Strolenberg van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Betrokkenen hebben vaak tegengestelde belangen en ideeën. Een erfgoedorganisatie wil graag monumentale kerken behouden, bewoners het icoon in hun dorp of wijk, overheden hechten aan een maatschappelijke invulling. “Keuzen worden onvermijdelijk.”
