Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De commissie cultureel erfgoed vraagt namens de historische vereniging Oud-Utrecht de monumentstatus aan voor De Musketon in Lunetten. Een gebouw uit de Post65 periode. De architectuurperiode na de Wederopbouw en Massawoningbouw. Ontworpen door Peter Strijker in lijn met de filosofie van onder ander Herman Hertzberger in het Structuralisme.
“…het zoveelste artikel in een lange reeks over Nij Ylostins in IJlst. Eigenlijk een reeks van een aangekondigde dood: alle partijen trekken hun handen af van dit wooncomplex, dat na de bouw in 1970 uitvoerig werd geprezen, in NRC ‘een hoogtepunt in bouwkunst’ werd genoemd en landelijke status had op het gebied van experimentele woningbouw. Na alle gedraai, gekonkel, schijnbewegingen en obstructie zijn Elkien en de gemeente ten slotte waar ze altijd al wilden uitkomen. De gemeente steekt zelfs geld in onderzoek naar nieuwbouw, geld dat ze nooit in renovatie hebben willen steken. Nij Ylostins wordt opgeofferd. Het moet en het zal.”
Het Utrechtse ontmoetingscentrum De Musketon werd in 1984 ontworpen door Peter Strijker in structuralistische stijl. Na 35 jaar wil de gemeente De Musketon moderniseren. Gebruikers en bewoners, verenigd in het Platform Samen Musketon, zijn bang dat de intieme sfeer verloren gaat.
Architectuurhistoricus Bettina van Santen: “De Musketon is één van de zeldzame nog bestaande voorbeelden in Utrecht van een gemeenschapscentrum dat alle karakteristieken heeft van het structuralisme en de bijbehorende opvattingen over het mengen van (buurt)functies en de nadruk op ontmoeting. Dit komt bijvoorbeeld goed naar voren in bijzondere ruimtes als de zitkuil.” In september wordt begonnen met het schetsontwerp.
Op 28 april heeft Minister van Engelshoven in een brief aan de Tweede Kamer aanvullend beleid gepresenteerd voor verschillende erfgoedthema’s, waaronder het thema erfgoed na 1965. Uit verkenningen werd duidelijk dat op het gebied van Post 65-erfgoed en Koude Oorlog-erfgoed verdere kennisontwikkeling nodig is, zodat er een grotere bewustwording kan worden gecreëerd. Daarnaast wordt samenwerking met gemeenten en provincies door de invoering van de Omgevingswet steeds belangrijker. Daarom wordt er een pilot-project opgezet in drie gemeenten om te onderzoeken hoe Post 65-erfgoed op lokaal niveau geanalyseerd en gewaardeerd kan worden en hoe dit een plaats kan krijgen in gemeentelijke omgevingsvisies en omgevingsplannen.
Om het groeiend aantal leerlingen te huisvesten heeft het Amsterdamse Lumion, voorheen Calland college, de voormalige MTS aan de Vlaardingenlaan laten renoveren en combineren met nieuwbouw. Een bijzonder project, omdat de bestaande gebouwen jonge stedelijke monumenten zijn, ontworpen door architect J. B. Ingwersen in 1973. Projectmanagers van abcnova waren betrokken bij dit project. Om de nieuwbouw en bestaande bouw te verbinden is er een nieuw ontvangsthal gerealiseerd.
De gemeente Utrecht gaat bijzondere bouwkunst uit de periode van 1970 tot 2008 in kaart brengen. Er is een inventarisatie in gang gezet en die moet eind dit jaar zijn afgerond. De aanleiding voor de inventarisatie van Jong Utrechts Erfgoed was het nieuws over de verbouwing van het Universiteitsmuseum. Er ontstond ophef over deze verbouwing, vanwege de architectuurhistorische waarde van het gebouw. Intussen is er in Utrecht een onderzoek gestart en het nodige ‘veldwerk’ gedaan. Aan het eind van dit jaar is de verwachting dat de resultaten kunnen worden gedeeld.
Nij Ylostins is een bijzonder wooncentrum uit 1972 in IJlst waar ouderen zelfstandig kunnen wonen. Nu moet het wooncentrum verduurzaamd worden. Elkien, de eigenaar van Nij Ylostins, kiest voor sloop en nieuwbouw in plaats van renovatie en verduurzaming. Hier is veel weerstand tegen. Gemeente Súdwest Fryslân is aan het kijken naar een oplossing. HeemschutFryslân van Erfgoedvereniging Heemschut en de Dryltser Kring vragen een gemeentelijke monumentenstatus aan voor het centrum. Nij Ylostins maakte deel uit van het programma ‘Experimentele Woningbouw’, met als doel het verbeteren van volkshuisvesting en woonzorg.
In opdracht van minister Van Engelshoven heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verkennende onderzoeken uitgevoerd naar 4 thema’s: militair erfgoed, herinneringserfgoed, archeologie en Post 65 erfgoed. Op 5 november zijn de rapporten naar de Tweede Kamer gestuurd. Van elk thema is onderzocht welke nieuwe opgaven te verwachten zijn en hoe hiermee om te gaan. Daarbij is gekeken naar de mogelijkheid van aanwijzen tot rijksmonument, maar ook naar andere maatregelen voor behoud van het erfgoed, zoals kennisontwikkeling of bescherming in bestemmingsplannen.
Erfgoedvereniging Heemschut presenteert deze maand een brochure met een lijst Amsterdamse panden uit de periode 1965-1990. De lijst moet in de eerste plaats de discussie over deze periode aanwakkeren. Het kan voor zowel eigenaren, beleidsmakers als monumentenorganisaties als leidraad dienen bij aankoop, verbouwingen en monumentenaanvragen.
Heemschut heeft een eigen publicatie gepresenteerd: ‘Nederland aan het eind van een millennium’, een uitgave over architectuur en stedenbouw van 1965 tot nu toe. Heemschut wil hiermee de discussie aangaan over deze jongste architectuur in Nederland. Nederlands jongste architectuur, gebouwen van na 1965, staat onder druk. Aandacht voor deze bouwkunst is niet vanzelfsprekend en daardoor vallen iconische gebouwen ten prooi aan de slopershamer.
Het UMC in Utrecht is op zoek naar een nieuwe bestemming voor een door architect Mart van Schijndel ontworpen receptiebalie uit 1989. De balie die Van Schijndel voor het -destijds- AZU in Utrecht ontwierp was onderdeel van de zogenoemde 1%-regeling. Dit resulteerde in een 28-tal kunstwerken die grotendeels in de architectuur zijn opgenomen, zoals in wanden en vloeren. Uit de monografie ‘Mart van Schijndel – Kleurrijk Architect’ van Marijke Kuper: “Binnen de grote hal van het ziekenhuis fungeert de balie als een gebouwtje in het gebouw met een zadeldak hangend tussen vier kolommen. De doorzichtige overdekking en de concave voorzijde van de balie waarborgen de intimiteit die Van Schijndel noodzakelijk achtte voor contact. Om de handdruk niet te zwaar te maken staat het meubel een beetje scheef en is het lilapaars.”
Het Estelgebouw is een markant voorbeeld van Post 65 erfgoed. De herbestemming van kantoor naar appartementen leverde interessante uitdagingen op. De talrijke ingrepen zijn met respect voor de bestaande architectuur uitgewerkt. Zo borduren de nieuwe bandvensters en de lamellen van het penthouse voort op het oorspronkelijke ontwerp. Bovendien moest het verhaal van het hier neergestreken staalbedrijf herkenbaar blijven. Daarom zijn kosten noch moeite gespaard om de stalen paraplukolommen en aluminium balkonweringen in het zicht te houden. Een transformatie met een narratieve benadering.
