Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
De Amsterdamse wethouder Touria Meliani (Vastgoed) wil nog niet erkend erfgoed beter beschermen tegen overhaaste sloop. Amsterdammers vonden het modernistische Wibauthuis het lelijkste gebouw van de stad. Maar nadat het kantoorpand in 2007 was gesloopt overheerste spijt. Om dit soort ‘erfgoed van de toekomst’ voortaan te behoeden voor overhaaste sloop, heeft Meliani de bestuursopdracht ‘Erfgoed in een dynamische stad’ geformuleerd.
Tot voor kort werden monumenten aangewezen door enkel architectuurhistorici en erfgoedexperts. Maar de laatste tijd zien we een verschuiving in macht: steeds meer inwoners hebben inspraak op het erfgoed dat op de gemeentelijke monumentenlijst staat. Ze worden opgeroepen om zelf objecten aan te wijzen of mogen kiezen uit een lijst. Een goede ontwikkeling? En wat gebeurt er met de rol van de erfgoedexpert?
Hoe moet het verder met het iconische Centraal Beheer-pand in Apeldoorn? Vastgoedbedrijf Certitudo Capital had uitgewerkte plannen om het internationaal geroemde kubusgebouw een tweede leven te geven. In het gebouw, dat in 2022 precies vijftig jaar geleden is neergezet, zouden woningen en kantoren komen. Maar Certitudo lijkt het project niet financieel rond te krijgen. Intussen raakt het complex in verval.
De commissie cultureel erfgoed vraagt namens de historische vereniging Oud-Utrecht de monumentstatus aan voor De Musketon in Lunetten. Een gebouw uit de Post65 periode. De architectuurperiode na de Wederopbouw en Massawoningbouw. Ontworpen door Peter Strijker in lijn met de filosofie van onder ander Herman Hertzberger in het Structuralisme.
“…het zoveelste artikel in een lange reeks over Nij Ylostins in IJlst. Eigenlijk een reeks van een aangekondigde dood: alle partijen trekken hun handen af van dit wooncomplex, dat na de bouw in 1970 uitvoerig werd geprezen, in NRC ‘een hoogtepunt in bouwkunst’ werd genoemd en landelijke status had op het gebied van experimentele woningbouw. Na alle gedraai, gekonkel, schijnbewegingen en obstructie zijn Elkien en de gemeente ten slotte waar ze altijd al wilden uitkomen. De gemeente steekt zelfs geld in onderzoek naar nieuwbouw, geld dat ze nooit in renovatie hebben willen steken. Nij Ylostins wordt opgeofferd. Het moet en het zal.”
Het Utrechtse ontmoetingscentrum De Musketon werd in 1984 ontworpen door Peter Strijker in structuralistische stijl. Na 35 jaar wil de gemeente De Musketon moderniseren. Gebruikers en bewoners, verenigd in het Platform Samen Musketon, zijn bang dat de intieme sfeer verloren gaat.
Architectuurhistoricus Bettina van Santen: “De Musketon is één van de zeldzame nog bestaande voorbeelden in Utrecht van een gemeenschapscentrum dat alle karakteristieken heeft van het structuralisme en de bijbehorende opvattingen over het mengen van (buurt)functies en de nadruk op ontmoeting. Dit komt bijvoorbeeld goed naar voren in bijzondere ruimtes als de zitkuil.” In september wordt begonnen met het schetsontwerp.
Op 28 april heeft Minister van Engelshoven in een brief aan de Tweede Kamer aanvullend beleid gepresenteerd voor verschillende erfgoedthema’s, waaronder het thema erfgoed na 1965. Uit verkenningen werd duidelijk dat op het gebied van Post 65-erfgoed en Koude Oorlog-erfgoed verdere kennisontwikkeling nodig is, zodat er een grotere bewustwording kan worden gecreëerd. Daarnaast wordt samenwerking met gemeenten en provincies door de invoering van de Omgevingswet steeds belangrijker. Daarom wordt er een pilot-project opgezet in drie gemeenten om te onderzoeken hoe Post 65-erfgoed op lokaal niveau geanalyseerd en gewaardeerd kan worden en hoe dit een plaats kan krijgen in gemeentelijke omgevingsvisies en omgevingsplannen.
Om het groeiend aantal leerlingen te huisvesten heeft het Amsterdamse Lumion, voorheen Calland college, de voormalige MTS aan de Vlaardingenlaan laten renoveren en combineren met nieuwbouw. Een bijzonder project, omdat de bestaande gebouwen jonge stedelijke monumenten zijn, ontworpen door architect J. B. Ingwersen in 1973. Projectmanagers van abcnova waren betrokken bij dit project. Om de nieuwbouw en bestaande bouw te verbinden is er een nieuw ontvangsthal gerealiseerd.
De gemeente Utrecht gaat bijzondere bouwkunst uit de periode van 1970 tot 2008 in kaart brengen. Er is een inventarisatie in gang gezet en die moet eind dit jaar zijn afgerond. De aanleiding voor de inventarisatie van Jong Utrechts Erfgoed was het nieuws over de verbouwing van het Universiteitsmuseum. Er ontstond ophef over deze verbouwing, vanwege de architectuurhistorische waarde van het gebouw. Intussen is er in Utrecht een onderzoek gestart en het nodige ‘veldwerk’ gedaan. Aan het eind van dit jaar is de verwachting dat de resultaten kunnen worden gedeeld.
Nij Ylostins is een bijzonder wooncentrum uit 1972 in IJlst waar ouderen zelfstandig kunnen wonen. Nu moet het wooncentrum verduurzaamd worden. Elkien, de eigenaar van Nij Ylostins, kiest voor sloop en nieuwbouw in plaats van renovatie en verduurzaming. Hier is veel weerstand tegen. Gemeente Súdwest Fryslân is aan het kijken naar een oplossing. HeemschutFryslân van Erfgoedvereniging Heemschut en de Dryltser Kring vragen een gemeentelijke monumentenstatus aan voor het centrum. Nij Ylostins maakte deel uit van het programma ‘Experimentele Woningbouw’, met als doel het verbeteren van volkshuisvesting en woonzorg.
In opdracht van minister Van Engelshoven heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verkennende onderzoeken uitgevoerd naar 4 thema’s: militair erfgoed, herinneringserfgoed, archeologie en Post 65 erfgoed. Op 5 november zijn de rapporten naar de Tweede Kamer gestuurd. Van elk thema is onderzocht welke nieuwe opgaven te verwachten zijn en hoe hiermee om te gaan. Daarbij is gekeken naar de mogelijkheid van aanwijzen tot rijksmonument, maar ook naar andere maatregelen voor behoud van het erfgoed, zoals kennisontwikkeling of bescherming in bestemmingsplannen.
Erfgoedvereniging Heemschut presenteert deze maand een brochure met een lijst Amsterdamse panden uit de periode 1965-1990. De lijst moet in de eerste plaats de discussie over deze periode aanwakkeren. Het kan voor zowel eigenaren, beleidsmakers als monumentenorganisaties als leidraad dienen bij aankoop, verbouwingen en monumentenaanvragen.
