Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
Op 9 januari is het nominatiedossier over de Neder-Germaanse Limes – de voormalige grens van het Romeinse Rijk – aangeboden aan Dr. Mechtild Rössler, directeur van het Werelderfgoedcentrum van Unesco in Parijs. Het nominatiedossier is samen met de Duitse deelstaten Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Palts en de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland opgesteld. In juli 2021 zal Unesco besluiten of dit deel van de Limes op de Werelderfgoedlijst geplaatst wordt.
Tien jaar lang is gewerkt aan de aanvraag voor de Unesco werelderfgoedstatus van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Nu ligt de officiële aanvraag, een boekwerk van 2500 pagina’s en 2,5 kilo zwaar, in Parijs om beoordeeld te worden. De waterlinie loopt door vier provincies en over het land van tientallen landeigenaren, waarvan een groot deel nog dagelijks door boeren wordt gebruikt. Het boekwerk moet Unesco ervan overtuigen dat Nederland is staat is om de linie goed in stand te houden. In juli wordt duidelijk of de Nieuwe Hollandse Waterlinie de beschermende status krijgt.
De Neder-Germaanse Limes – de voormalige grens van het Romeinse Rijk – is een uniek en onvervangbaar monument met universele waarde voor de mensheid. Daarom wordt deze grens door Nederland voorgedragen voor plaatsing op de Unesco Werelderfgoedlijst, maakte minister Van Engelshoven afgelopen vrijdag bekend in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. In samenwerking met Duitsland wordt in januari de aanvraag bij Unesco ingediend, waarna deze VN-organisatie in juli 2021 hierover een besluit zal nemen.
Niet iedere ondernemer is even blij met de UNESCO status van de Beemster. Ondanks de beloften die 20 jaar geleden gemaakt zijn, stellen met name de agrarische ondernemers dat hun belangen ondergeschikt zijn aan het belang van het Werelderfgoed. Het gaat voor de agrarische ondernemers om aanpassingen om duurzaam te ondernemen. De laatste jaren is het beleid omtrent de UNESCO status verscherpt. Elke ontwikkeling van een bedrijf wordt getoetst aan waarden die bij de status horen en wordt dan meestal afgewezen. Bij het Beemster Light Festival hangen spandoeken met daarop de keerzijde van het Werelderfgoed.
Het besluit van minister Van Engelshoven om voormalig sanatorium en nazorgkolonie Zonnestraal in Hilversum af te voeren van de voorlopige lijst van nominaties voor Unesco werelderfgoed heeft ons vervuld van onbegrip, schrijven Rob Docter cum suis. Volgens hen breekt het besluit van de minister radicaal met de gewekte verwachtingen bij gemeente en eigenaar. Tientallen gerenommeerde experts worden en passant in hun hemd gezet. De minister hoort bij initiatieven tot plaatsing minstens een ondersteunende rol te vervullen en deze niet op voorhand te frustreren. Gevolg is een onvolledige werelderfgoedlijst en een kater bij velen.
Sinds Kinderdijk UNESCO Werelderfgoed is, is het aantal toeristen explosief gestegen. Dit zorgt voor een onleefbare situatie voor de Kinderdijkers. Jaarlijks bezoeken nu zo’n 600.000 toeristen Kinderdijk en dit zal alleen nog maar meer worden. De politiek wil de situatie drastisch veranderen. Dinsdag stemmen de gemeenteraden van Alblasserdam en Molenlanden over de gebiedsvisie voor Kinderdijk. Daarna wordt duidelijk welke richting gemeente Molenlanden in gaat met het bewoonde werelderfgoed.
Psychosociale hulp in humanitaire crisissituaties kan niet zonder investeringen in de culturele steunpilaren die mensen houvast bieden, vindt Kathleen Ferrier, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie. Mensen in crisissituaties hebben houvast nodig en dit vinden zij voor een belangrijk deel in hun eigen cultureel erfgoed en cultuuruitingen. Cultureel erfgoed kan faciliteren bij het verwerken van trauma’s en het opwekken van een gevoel van veiligheid. Daarom vragen Unesco en de Wereldbank of politici en beleidsmakers van meet af aan erfgoed en cultuur kunnen meenemen in hun crisisrespons.
Afgelopen week is aan cultuurminister Van Engelshoven advies uitgebracht over de Nederlandse nominatie van de Romeinse Limes als Unesco Werelderfgoed. Daarin ontbreekt ten onrechte Lugdunum, het eindpunt van deze Romeinse grensverdediging die begon bij de Zwarte Zee en eindigde met Lugdunum bij Katwijk aan Zee. Er is alle reden Lugdunum wel mee te nemen, eventueel als voorlopige nominatie als het proces meer tijd vraagt. Zonder zo’n optie nu in te bouwen is een latere aanvulling in de Unesco systematiek waarschijnlijk onmogelijk.
“Houden we nog wel van ons Waddengebied?” Die vraag stelt Machiel Aarten, woordvoerder van de werkgroep Laat FryslânNietZakken en SP-Statenlid in Fryslân. “Het is een absurd idee dat de landelijke overheid wil instemmen met gaswinning onder ons enige natuurlijke Werelderfgoed, de Waddenzee. En dat is niet de enige narigheid: ook zijn er vergevorderde plannen voor zoutwinning.” (…) “De provincies Fryslân en Groningen en Noord-Duitsland investeren de komende jaren bijna 1,7 miljoen euro in het behouden van de Waddenzee als Werelderfgoed. Maar heeft dat nog wel zin? Gaswinning ook door middel van fracking, zoutwinning waarbij diesel wordt gebruikt om de zoutputten af te sluiten met alle risico’s die daarbij horen, bedreiging door containerschepen… Ons Waddengebied, ons Werelderfgoed!”
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland willen op korte termijn in overleg met de ministers van I&W en OCW over de Verbinding A8-A9 en de Stelling van Amsterdam. Aanleiding is het advies van ICOMOS over de Verbinding A8-A9 die het UNESCO-werelderfgoed de Stelling van Amsterdam raakt. In dit advies geeft ICOMOS, het adviesorgaan van UNESCO, aan dat geen van de drie voorliggende alternatieven voor de Verbinding A8-A9 acceptabel is. Het ICOMOS-advies is op diverse punten onduidelijk. Zo is niet duidelijk of binnen of buiten de voorgestelde alternatieven mogelijkheden zijn voor een doorkruising van de Stelling.
Beelden van Kinderdijk gaan de wereld over: het typisch Hollandse landschap met negentien historische molens is werelderfgoed en uitermate geschikt om mooie dronevideo’s van te maken. Ook de molenaars vinden de beelden prachtig, maar er zit ook een keerzijde aan. Tot nu toe hingen er dit jaar al 204 drones boven privé-terrein van de molenaars. Ze voelen zich daardoor aangetast in hun privacy en woongenot en dus vragen ze de gemeente om in te grijpen. Want toeristen voor de deur is prima, maar ongevraagd camera’s boven je huis gaat veel te ver, zo vinden ze (zie video).
Het openluchtmuseum van Bokrijk in Genk in België staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO. De volksspellenschuur- en tuin is één van de grootste publiekstrekkers van dit museum. De spellen zorgen ervoor dat mensen kennismaken met het rijke culturele erfgoed. Echter, na 20 jaar intensief gebruik was de schuur aan een flinke renovatie toe. De schuur had een tekort aan daglicht. Aangezien ramen plaatsen geen optie is vanwege het ontbreken van een onderdak, is het strodak vervangen door een rieten dak en zijn daglichtbuizen geplaatst. Dankzij de daglichtbuizen is de daglichttoetreding aanzienlijk verbeterd.
