Nieuws en actualiteit over erfgoed en archeologie
In oktober zullen een aantal afleveringen van Het Klokhuis over werelderfgoed worden uitgezonden. Onder andere Schokland, Droogmakerij de Beemster en de Amsterdamse Grachtengordel zullen worden besproken in het kinderprogramma.
In juni deden ministers Van Nieuwenhuizen (I en W) en Schouten (LNV) een voorstel voor de beheerautoriteit voor de Waddenzee. In een opinieartikel concludeert Arjen Kok, provinciaal ambassadeur voor Natuurmonumenten, dat de organisatievorm van de beheerautoriteit nog onvoldoende is uitgewerkt. “De natuur- en milieuorganisaties en de partijen die de Waddenzee economisch gebruiken zijn het met elkaar eens hoe verantwoord om te gaan met dit kwetsbare Werelderfgoed. Overheid: makkelijker kan je het niet krijgen. Profiteer van dit aanbod en betrek ons!”
Meer dan eens leek Schokland ten dode opgeschreven, maar de redding is aanstaande. De gemeente Noordoostpolder krijgt 2,5 miljoen euro extra voor de gebiedsontwikkeling van het werelderfgoed. Men hoopt verder verval van Schokland te voorkomen door landbouwgrond aan te kopen en het grondwaterpeil te verhogen. Dat is ook nodig om archeologische resten te redden die nog in de grond zitten.
In de provincie Noord-Holland bevinden zich rondom Amsterdam drie erfgoederen van wereldformaat; De Stelling van Amsterdam, Droogmakerij de Beemster en de Grachtengordel Amsterdam. Op het oog lijken deze drie UNESCO werelderfgoederen heel verschillend. Toch hebben zij veel gemeen. Op www.vanwereldformaat.nl is vanaf 19 april te zien en lezen wat deze erfgoederen bindt en welke ondernemers er actief zijn.
Het kabinet heeft besloten om de verdedigingslinie de Nieuwe Hollandse Waterlinie te nomineren voor de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De 19de en 20ste eeuwse verdedigingslinie ligt in het waterrijke gebied van Muiden, via Utrecht naar de Biesbosch. In januari 2019 dient minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de waterlinie in bij UNESCO als uitbreiding van het werelderfgoed de Stelling van Amsterdam.
In 2018 vieren we het gevarieerde culturele erfgoed van Europa. We laten overal in Europa aan elkaar zien hoe divers en internationaal onze geschiedenis is en daarmee onze samenleving van nu. Het Erfgoedplatform van Kunsten ’92 is initiatiefnemer van het Nederlandse programma. Maandelijks wordt aandacht besteed aan een specifiek thema waarbij het Nederlands erfgoed een Europese tint krijgt.
Strakblauw is de lucht nog niet boven de Koloniën van Weldadigheid, maar de Unesco-status gloort aan de horizon. Alle koloniën samen op weg, hoera, maar die eensgezindheid was ver te zoeken in de jaren voor 2010. ‘Veenhuizen’ en provincie hadden lak aan Frederiksoord en de Maatschappij van Weldadigheid. Hoe op het allerlaatste nippertje toch nog de enig juiste afslag naar Frederiksoord werd genomen. Natuurlijk is het jammer dat in het jubileumjaar van de Maatschappij van Weldadigheid de felbegeerde Unesco-status nog niet is binnengehaald voor alle koloniën in Drenthe, Overijssel en België. Maar de Koloniën van Weldadigheid gaan in de verlenging. Gedeputeerde Cees Bijl vocht zich in Bahrein, waar het werelderfgoedcomité bijeenkwam, terug in de wedstrijd.
De Koloniën van Weldadigheid worden dit jaar geen UNESCO werelderfgoed. UNESCO erkent de werelderfgoedwaardigheid van de koloniën, maar heeft aan Nederland en België gevraagd het nominatiedossier aan te passen en opnieuw in te dienen. Dit is nu precies 200 jaar na de oprichting van de eerste kolonie in Nederland en 25 jaar na de afschaffing van de Wet op de landloperij in België. De Koloniën van Weldadigheid zijn ’s werelds eerste, meest grootschalige en langst functionerende voorbeelden van landbouwkoloniën om armoede te bestrijden. Ze zijn voorlopers van onze verzorgingsstaat. Ruim een miljoen Nederlanders en Belgen hebben voorouders in de Koloniën van Weldadigheid.
Indonesië heeft op het laatste moment zijn nominatie voor de Werelderfgoedlijst van Unesco teruggetrokken. Dit weekend wordt er gestemd over nieuwe toevoegingen aan de lijst. Indonesië nomineerde de Kota Tua Jakarta, de oude stad van Jakarta, als Batavia ooit de hoofdstad van Nederlands-Indië. Om onbekende reden doet het land nu toch niet mee. Volgens een woordvoerder van Unesco heeft Indonesië mogelijk meer tijd nodig om Kota Tua Jakarta klaar te stomen voor een plek op de lijst.
UNESCO heeft de nominatie van de Koloniën van Weldadigheid om werelderfgoed te worden voorlopig afgewezen. Er is nog veel onduidelijk over waarom de verschillende koloniën in Nederland en België bij elkaar horen. Ook zijn er zorgen over latere aanpassingen die zijn gedaan aan de historische dorpsgezichten. De afwijzing is niet definitief. De Commissie voor het Werelderfgoed erkent dat de koloniën een bijzondere historische poging waren om armoede te bestrijden. Daarom wil het de Stuurgroep Koloniën van Weldadigheid een kans geven om de nominatie opnieuw te definiëren. Met aanpassingen zouden de koloniën het volgend jaar opnieuw kunnen proberen.
Een nieuw Verdrag van Leeuwarden moet het Waddenzeegebied verder beschermen. Op 18 mei wordt het getekend in de Friese hoofdstad. Het verdrag sluit een vierjaarlijkse regeringsconferentie af waaraan Denemarken, Duitsland en Nederland meedoen. Minister Schouten (LNV) heeft de Tweede Kamer alvast het eindconcept toegestuurd. Het verdrag moet onderstrepen hoe belangrijk de drie landen behoud van het werelderfgoed vinden, schrijft zij. Het concept telt 26 pagina’s met in totaal 45 punten. Er staat veel in over de bescherming van broed- en trekvogels en visbestanden. De drie landen willen hun kennis delen over de effecten van klimaatverandering. Ook duurzaam havenbeheer valt eronder.
Windmolens, zonnepanelen, biomassa… hernieuwbare energie is steeds zichtbaarder in het landschap. Maar past dat wel, bijvoorbeeld een windmolen naast een fort? En hoe kunnen eigenaren of gebruikers van erfgoed profiteren van de voordelen hiervan? De pilot ‘Energielinie’ heeft onderzocht hoe hernieuwbare energie in te passen is in werelderfgoed. Daarvoor zijn de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie als onderzoeksgebied genomen. Met als centrale gedachte: als het bij werelderfgoed is in te passen, kan die inpassing overal. Het eindresultaat levert werkwijzen, handvatten en voorbeelden op voor alle energiepioniers in, met name, opener landschap.
